"Cho học sinh đọc sách có nội dung đồi truỵ là cực kỳ nguy hiểm và kinh khủng. Những ngôn từ nhơ nhuốc, dung tục rất dễ ăn sâu vào tâm trí của những đứa trẻ mới lớn đang còn ngồi trên ghế nhà trường.
Khi các em đọc, những nội dung này sẽ như con mọt không ngừng ăn mòn hệ tư tưởng, giới tính, xu hướng tình cảm", TS tâm lý Nguyễn Thị Thu Minh, giảng viên một trường đại học ở Hà Nội lo lắng trước việc trường Quốc tế TP.HCM phát sách “Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian” có vài trang sách nhạy cảm cho học sinh lớp 11 đọc.
Nhận định nhà trường cho học sinh đọc sách là tốt nhưng theo TS Minh việc này bắt buộc phải có sự kiểm duyệt nội dung cẩn thận, không thể tạp nham, thiếu chọn lọc, điều này thể hiện sự cẩu thả, vô trách nhiệm với học sinh.
Trường học trước khi đưa bất kỳ nội dung vào giảng dạy, tham khảo đều phải thông qua ý kiến của cả hội đồng đánh giá, xét duyệt mới được áp dụng, không thể tuỳ tiện. Nữ tiến sĩ lên án việc trường quốc tế cho học sinh đọc những nội dung nhạy cảm, thiếu kiểm duyệt, không phù hợp với môi trường giáo dục phổ thông.
Đồng quan điểm, thầy Phan Thế Hoài, giáo viên dạy văn tại TP.HCM lo ngại khi lứa tuổi học sinh THPT đọc những trang sách truỵ lạc dễ bị kích thích, tò mò, dẫn đến lối sống bản năng, mất lý tính con người.
Cần phân biệt đâu là nội dung giáo dục giới tính và đâu là nội dung khiêu dâm. Giáo dục giới tính là phải khoa học, cần giáo án rõ ràng và phương pháp đúng đắn, không thể nhân danh văn chương để đề cao một lối sống tự do của học sinh trong thời hiện đại.
Học sinh có thể đi "lạc đường" nhưng nhiệm vụ của giáo viên, phụ huynh là phải biết định hướng, hướng dẫn cho các em đọc những cuốn sách phù hợp với trình độ, nhận thức, tâm lý lứa tuổi.
Theo thầy Hoài, nhiều người nói giới trẻ ngày nay tiếp cận rất sớm các thông tin về giới tính, nhưng không phải ai cũng vậy. Đa số các em vẫn ngây thơ, trong sáng, sống đúng với lứa tuổi hồn nhiên, vui tươi của mình. Học sinh đọc sách liên quan đến tình dục trên Internet thực tế là đọc lén, giấu cha mẹ, thầy cô, và đây đều là hành vi tò mò do tâm lý tuổi mới lớn.
Sách không có lỗi, lỗi ở nhà trường
PGS.TS Trần Thu Hương, giảng viên khoa Tâm lý học, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội nhận định, cuốn sách không có lỗi, lỗi ở nhà trường khi sai sót trong khâu kiểm duyệt về nội dung trước khi đưa đến tay học sinh.
Bên cạnh đó, việc nhà xuất bản bỏ qua thao tác gắn nhãn độ tuổi cũng có thể khiến các đối tượng không phù hợp tiếp cận sách. Khi đó, sách không còn mang tác dụng bổ sung kiến thức mà sẽ là "độc dược" đối với tinh thần học sinh.
“Về vấn đề giáo dục giới tính, phụ huynh hay nhà trường có thể có tiết học, buổi trò chuyện trao đổi thẳng thắn với học sinh. Những giờ học như thế giúp các em tiếp nhận kiến thức đúng đắn và an toàn, thay vì đưa cho các bạn một cuốn sách để tự đọc, tự tìm hiểu”, PGS.TS Trần Thu Hương nêu.
Chuyên gia truyền thông Nguyễn Ngọc Long cũng đánh giá, nhà trường đưa cho học sinh đọc bất kể một cuốn sách gì, sau đó xảy ra lùm xùm khiến dư luận không đồng tình, thì lỗi luôn ở phía nhà trường.
Nhà trường cần rút kinh nghiệm sâu sắc. Khi đưa cho học sinh bất cứ nguồn tài liệu nào cũng cần ý thức rằng trong môi trường giáo dục ấy tài liệu đó có phù hợp hay không.
Mong muốn của phụ huynh khi cho con đi học trường quốc tế là con lĩnh hội được những kiến thức mới và tân tiến. Tuy nhiên việc giữ gìn bản sắc văn hoá, gìn giữ chất người Việt rất quan trọng. Kể cả là trường quốc tế cũng cần nhập gia tùy tục, không nên ảnh hưởng quá lớn bởi tư tưởng tự do, phóng khoáng từ phương Tây.
Dưới góc nhìn của người Việt, nếu số đông thấy cuốn sách thực sự mang yếu tố khiêu dâm, đây có thể coi là vụ bê bối giáo dục.
Từ sự vụ trên, theo bà Hương nên có cái nhìn rộng hơn trong việc phân loại sách cho từng độ tuổi kỹ càng, đặc biệt cần dán nhãn 16+, 18+ với những nội dung từ sách đến các chương trình ca nhạc, buổi biểu diễn,… để phụ huynh đưa ra những lựa chọn phù hợp cho lứa tuổi của con trẻ.
Nghiêm túc trong khâu kiểm duyệt
Nhận định "Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian" là tác phẩm thành công thành công của tác giả Ocean Vương, nhà văn Uông Triều đánh giá, cuốn sách sẽ thực sự phù hợp với sinh viên đại học thay vì học sinh cấp 3. Việc để người dưới 18 tuổi tiếp cận với các tác phẩm văn học có nội dung nhạy cảm cần có sự định hướng, đồng hành và chung tay của cả thầy cô và phụ huynh.
Cuốn sách được đánh giá tốt về mặt chuyên môn, chi tiết mà độc giả cho là nhạy cảm cũng chưa thể nói hết tinh thần tác phẩm. "Chúng ta không nên chỉ nhìn vào một vài đoạn trích riêng lẻ mà quy chụp cả quyển sách như vậy", nhà văn Uông Triều nói và cho rằng nên gắn mác 18+ cho cuốn sách thay vì kết luận rằng đây là tác phẩm khiêu dâm.
Việc giáo viên cho học sinh đọc và tìm hiểu các cuốn sách ngoài chương trình của nhà trường là điểm rất đáng tuyên dương, nhưng làm sao để chọn được sách phù hợp mới là điều quan trọng.
"Các thầy cô khi chọn sách cho học sinh cần có sự thảo luận nghiêm túc với đồng nghiệp, hoặc xin ý kiến chuyên gia thay vì dựa trên ý kiến chủ quan. Khi có sự tham vấn, giáo viên sẽ đưa ra lựa chọn chính xác đi kèm với những quan điểm phản biện rõ ràng, tránh những vấn đề nhạy cảm có thể xảy ra sau đó", nhà văn Uông Triều nói.
Yêu cầu kiểm điểm giáo viên phát sách
Ông Hồ Tấn Minh - Chánh Văn phòng Sở GD&ĐT TP.HCM cho biết, Sở đã nhận được báo cáo của trường quốc tế về việc cô giáo đang dạy lớp 11 của trường phát cho học sinh cuốn sách tham khảo bằng tiếng Việt có tên là "Một thoáng ta rực rỡ nhân gian".
Nhà trường đã thu hồi 19 quyển sách mà cô giáo phát cho học sinh về nhà đọc. Một số nội dung từ báo cáo của nhà trường, Sở sẽ xác minh lại. Sở cũng đã yêu cầu trường nghiêm túc rút kinh nghiệm, phê bình giáo viên vì không kiểm soát kỹ lưỡng nội dung sách trước khi phát cho học sinh.
Ngoài ra, tất cả trường học trên địa bàn phải rà soát, thận trọng khi sử dụng tài liệu không phải giáo khoa. Việc chọn tài liệu tham khảo theo thông tư 21/2014 của Bộ GD&ĐT. Trong đó, tài liệu phải phù hợp với chương trình giáo dục ở từng lớp học; đảm bảo tính khoa học, chính xác, sư phạm và thẩm mỹ; phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi; không trái với văn hóa, lịch sử, địa lý, đạo lý và thuần phong mỹ tục Việt Nam.
Chiều 2/5, một phụ huynh đăng tải bài viết trên mạng xã hội, phản ánh về việc giáo viên phát sách "Một thoáng ta rực rỡ nhân gian" cho học sinh về nhà đọc trong kỳ nghỉ lễ. Vị phụ huynh này bức xúc, bàng hoàng khi nhận thấy trong sách có nội dung miêu tả cảnh quan hệ tình dục của hai nam thiếu niên. Bài viết sau đó đã nhận được sự chú ý của dư luận. Đa số đều lo ngại và cho rằng cuốn sách hoàn toàn không phù hợp khi đưa vào trong môi trường giáo dục.
"Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian" (tựa tiếng Anh: On Earth We're Briefly Gorgeous) là tiểu thuyết đầu tay của tác giả người Mỹ gốc Việt Ocean Vương, xuất bản lần đầu tại Mỹ tháng 6/2019 và Nhà xuất bản Hội Nhà văn phát hành bản dịch tiếng Việt được vào năm 2021.
Chủ đề bao trùm của tác phẩm là tình mẫu tử, thân phận và danh tính của thế hệ sống trong chiến tranh và thế hệ kế thừa của người nhập cư. Bên cạnh đó, cuốn sách còn là lời tự thuật của một thiếu niên đang tuổi trưởng thành, gồm lời kể về mối tình của nhân vật "tôi" với người bạn cùng giới Trevor.
