Tiến sĩ Bùi Ngọc Thanh cho biết, ông nhận được thông tin Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần qua một người bạn. Dòng tin ngắn ngủi khiến hai người cùng lặng đi, không khí bỗng trở nên buồn trầm.
"Tôi may mắn được làm việc cùng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ thời anh còn là Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản, rồi đến giai đoạn anh đảm nhận vị trí Chủ tịch Quốc hội. Dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, nhiệm vụ nào, anh Trọng đều toát lên sự giản dị, thân tình… Làm việc với anh, không có khoảng cách cấp trên, cấp dưới", ông Thanh xúc động nói.
Chiếc giường bạt của Chủ tịch Quốc hội
Thời điểm ông Thanh là Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội, ông thường viết bài cộng tác với Tạp chí Cộng sản. Một ngày cuối năm 1994, khi mang bản thảo bài viết tới tòa soạn để gửi đăng, ông Thanh bất ngờ khi đích thân Tổng Biên tập của tạp chí, khi đó là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng xuống tận nơi nhận bài và trò chuyện rất cởi mở.
Đây cũng là lần đầu tiên ông Thanh gặp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Thời gian sau đó, thi thoảng ông Thanh gặp gỡ Tổng Bí thư qua những lần tham gia hội nghị cộng tác viên của tạp chí.
Hơn chục năm sau, Tổng Bí thư khi đó đang là Bí thư thành ủy Hà Nội sang nhậm chức Chủ tịch Quốc hội cuối khóa XI vào ngày mà ông Thanh nhớ là rất nhiều số 6: 26/6/2006.
Thời điểm đó, ông Bùi Ngọc Thanh là Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, phụ trách công việc phục vụ lãnh đạo Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội.
Một phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XI, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khi đó đảm nhận chức vụ Chủ tịch Quốc hội (Ảnh: Nhân vật cung cấp).
"Trước đó, chỉ quen biết nhau qua bài vở cộng tác nên tôi chưa hiểu tính tình anh thế nào nên cũng có chút e ngại. Tuy nhiên, ngay từ buổi đầu làm việc, cảm giác đó đã không còn. Tôi nhận thấy, đây là một vị lãnh đạo cấp cao tài năng, trí tuệ và tính tình rất dễ chịu nên nỗi lo lắng bớt đi. Từ đó, tôi yên tâm, thoải mái làm việc", ông Thanh nói.
Thời gian đầu, Chủ tịch Quốc hội mới nhận nhiệm vụ công việc rất nhiều, hầu như ngày nào ông Thanh cũng làm việc với Chủ tịch, có khi còn trao đổi công việc ngoài giờ.
Một buổi trưa tháng 8/2006, ông Thanh sang báo cáo thêm về việc chuẩn bị nội dung phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ khai mạc vào buổi chiều nhưng đi qua mấy phòng mới gặp Chủ tịch.
Ngày ấy, nơi làm việc của Chủ tịch Quốc hội có phòng tiếp khách và có chỗ nghỉ trưa riêng. Theo quán tính, buổi trưa, ông Thanh vào phòng nghỉ nhưng không có ai. Ông đi sang phòng khách, cũng không có người.
Cuối cùng ông Thanh đến phòng làm việc thì vô cùng ngạc nhiên thấy Chủ tịch Quốc hội nằm nghiêng trên chiếc giường bạt gấp cá nhân đang đọc tài liệu.
Tiến sĩ Bùi Ngọc Thanh, nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc Hội (Ảnh: Hà Trang).
"Tôi cất tiếng hỏi: Sao anh lại nằm đây, mà phòng bên ai đã dọn hết mọi thứ đi rồi?". Anh Trọng nhanh chóng ngồi vào bàn làm việc rồi mới thủng thẳng "phân bua": Cơ quan mình đang thiếu nhiều chỗ làm việc, buổi trưa có một tiếng đồng hồ, ăn uống lích kích mất 30 phút, còn mấy chục phút, ngả lưng chút, mình nằm thế này là được rồi, giường nằm xong gập lại để vào sau tủ kia là gọn... Và từ ấy, Chủ tịch vẫn nghỉ trưa ngay tại phòng làm việc luôn. Căn phòng nghỉ trưa cũng để trống", ông Thanh kể lại.
Theo ông Thanh, buổi trưa mỗi ngày, xong bữa cơm bình dân ở nhà ăn cơ quan, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng thường trò chuyện vui vẻ cùng anh chị em rồi lên phòng làm việc, có khi chưa kịp uống chén nước, Chủ tịch đã nghiên cứu tài liệu ngay.
TS Bùi Ngọc Thanh trầm ngâm ngắm lại những bức ảnh chụp cùng người lãnh đạo mẫu mực (Ảnh: Hồng Anh).
1 gọn, 3 không - đi trong tĩnh lặng, về trong im lặng
TS Bùi Ngọc Thanh còn ấn tượng với chỉ đạo "1 gọn, 3 không" khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thực hiện các chuyến công tác địa phương.
Ông kể, trong những chuyến công tác, tùy theo nội dung công việc mà cơ cấu đoàn đi hợp lý. Mỗi đoàn gồm một số Chủ nhiệm hoặc Phó Chủ nhiệm Ủy ban cùng một số chuyên viên giúp việc. Thường thì Chủ tịch Quốc hội sẽ đi một xe riêng, theo sau là 4-5 xe (tùy từng chuyến công tác) chở các cấp lãnh đạo, báo chí… theo cùng.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng khi ấy thường trao đổi với ông Thanh nhỏ nhẹ, chân tình: "Chúng mình đi làm việc, có gì mà phải xe cộ rồng rắn, còi la ầm ĩ; cốt lõi là làm được việc, còn đi trong tĩnh lặng, về trong im lặng là tốt nhất, nhưng sự thể chưa tối giản được thì cũng nên gọn nhẹ thôi...".
Lĩnh hội được ý kiến chỉ đạo, ông Thanh hiểu Chủ tịch yêu cầu thực hiện "1 gọn, 3 không".
Một gọn, đó là, tất cả các thành viên trong đoàn công tác đi chung trên một chiếc xe ca (lãnh đạo các cấp không đi mỗi người một xe con như trước). Như vậy đoàn công tác chỉ có xe dẫn đường, xe Chủ tịch, xe báo chí và xe ca (bớt đi được 5-6 xe và lái xe).
Ba không, đó là các xe không sử dụng còi hơi rú vang ầm ĩ dọc đường, không tự ý vượt đèn đỏ, mà phải tuân thủ sự điều hành của cảnh sát giao thông làm nhiệm vụ; lãnh đạo địa phương không được đón đoàn nơi giáp ranh giữa hai tỉnh/thành phố. Nếu cứ tổ chức đi đón thì Chủ tịch Quốc hội sẽ rẽ đi đường khác (cũng may là không xảy ra tình huống này).
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng khi ấy thường tổ chức các chuyến đi công tác với tiêu chí "1 gọn, 3 không" (Ảnh: Nhân vật cung cấp).
"Một lần khi đi công tác, đoàn xe chỉnh tề bắt đầu lăn bánh thì Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng lại "nhảy" sang xe ca đi chung cùng anh em trong đoàn. Anh em thắc mắc thì anh Trọng cười bảo: "Vậy là hết "nghịch lý, ông to đi xe nhỏ, ông nhỏ đi xe to". Không khí trong xe rộn hẳn lên với khẩu khiếu tiếu lâm và thơ trào phúng mùi mẫn, râm ran như pháo Tết của Chủ tịch", ông Thanh nhớ lại.
Theo Nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, trong nhiều chuyến công tác đường xa, Chủ tịch thường góp vui cùng các thành viên trong đoàn bằng những chi tiết nhấn nhá đặc sắc, không thể nhịn cười. Ai cũng không ngờ Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng có cả một kho chuyện hài hước, có "toàn tập" thơ trào phúng, thơ thợ rèn... Ai cũng chuyện trò rôm rả, nói cười ngặt nghẽo, đường dài như ngắn lại...
Có những chuyến công tác vì Chủ tịch đi chung xe ca với các thành viên trong đoàn mà "xảy ra sự cố". Lý do là bởi khi đoàn công tác tới nơi, lãnh đạo địa phương đã chờ sẵn ở vị trí xe Chủ tịch dừng, trăm con mắt đổ dồn vào chiếc xe màu đen đã cũ nhưng chẳng thấy ai bước ra, trong khi Chủ tịch đang rảo chân bước nhanh tới ở phía sau... Tất cả đều ồ lên một tiếng rồi cười vang trong không khí thân tình, ấm áp...
"Tôi được biết, cả khóa XII, khi đi công tác ở các địa phương, Chủ tịch vẫn giữ "moden" đội hình như thế này để vừa tiết kiệm, vừa gần gũi hòa đồng cùng cấp dưới", ông Thanh nói.
Theo TS Bùi Ngọc Thanh, đối với ông, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là một nhà lãnh đạo hòa đồng, hoàn toàn không có khoảng cách cấp trên với cấp dưới.
Ông nói: "Tôi cố giữ một khoảng cách nhất định để bảo đảm nền nếp và "tôn ti" trong công việc nhưng anh Trọng lại rất hòa đồng, thân tình, chưa bao giờ thể hiện quyền uy với cấp dưới".
Chuyện ăn, chuyện mặc của ông Nguyễn Phú Trọng cũng rất đơn giản. Ông Thanh kể, thời điểm là Chủ tịch Quốc hội, ông Trọng thường ăn ở bếp ăn của cơ quan, ngồi cùng mọi người. Thường ngày, ông mặc áo sơ mi đơn giản, chỉ khi cần tiếp khách quốc tế, tham dự hội nghị trang trọng mới mặc comple, thắt cà vạt.
TS Bùi Ngọc Thanh trò chuyện cùng phóng viên Dân trí (Ảnh: Hà Trang).
Tấm thiệp mời cưới con muộn…
Một kỷ niệm khác khiến TS Bùi Ngọc Thanh nhớ mãi đó là hai lần nhận thiệp mời nhưng "không được" đi dự đám cưới của gia đình Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
"Tôi nhận được 2 thiếp mời cưới khi các con của anh Trọng xây dựng gia đình riêng. Cả hai tấm thiệp đều được anh đưa khi chuyện cưới xin đã xong xuôi hết. Tức là anh cố tình đưa thiệp muộn cho mọi người vì không muốn phiền đến ai.
Khi tôi "thắc mắc": "Anh chẳng mời anh em đến góp vui để mừng cho gia đình cho các cháu". Anh Trọng khi ấy nói: "Thôi mình cứ giản tiện đi. Gia đình chỉ mời mấy chục người là họ hàng anh em, rồi trang trí cái phông đơn giản để các cháu chụp mấy tấm hình làm kỷ niệm".
Nghe Chủ tịch nói, ông Thanh hiểu, tấm thiệp đưa muộn chỉ mang tính chất thông báo cho biết "tôi đã cho các cháu xây dựng gia đình chứ không phải mời đi ăn uống hay dự lễ lạt gì cả". Đó là cách Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đơn giản hóa, bình thường hóa công việc.
Kết thúc Quốc hội khóa XI, ông Thanh thôi các nhiệm vụ ở Văn phòng Quốc hội, chuyển sang nhận nhiệm vụ biên soạn Văn kiện Quốc hội toàn tập. Dẫu vậy, ông vẫn có những dịp gặp gỡ Chủ tịch đáng kính.
Tết Kỷ Sửu năm 2009, căn nhà nhỏ trên phố Đê La Thành của ông Thanh thêm rộn ràng khi Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng bất ngờ ghé thăm chúc Tết.
Gia đình ông Thanh đón Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng tới chúc Tết xuân Kỷ Sửu (Ảnh: Nhân vật cung cấp).
Dù không còn công tác cùng nhau nhưng ông Thanh vẫn nhận được sự quan tâm ân cần từ lãnh đạo cũ. Năm 2010, ông Thanh bị bệnh phải nằm viện một tuần. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đến tận bệnh viện hỏi thăm.
"Anh đến bắt tay, nắn vai hỏi han tình hình sức khỏe ra sao, có ổn định không khiến tôi rất cảm động. Anh luôn tình nghĩa như vậy. Không chỉ lúc làm việc, mà khi ngoài công việc, ngoài vòng quản lý anh vẫn quan tâm đến cán bộ đã làm việc với mình, đã phục vụ công việc cho mình. Anh thực sự là một tấm gương ấn tượng về người lãnh đạo, về người thủ trưởng", ông Thanh chia sẻ.
Được làm việc, phục vụ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong giai đoạn Tổng Bí thư làm Chủ tịch Quốc hội với ông Bùi Ngọc Thanh là niềm vinh dự, tự hào. Ông học hỏi được nhiều điều từ vị lãnh đạo trí tuệ, liêm khiết.
"Tổng Bí thư - một danh xưng tài đức vẹn toàn. Ông là bậc trí tuệ uyên bác và bản lĩnh, mẫu mực về phẩm chất đạo đức, suốt cả cuộc đời vì nước, vì dân. Xin được giữ mãi tình cảm sâu đậm với Tổng Bí thư…", ông Bùi Ngọc Thanh nghẹn ngào nói.
