Cảnh sống khó tin của người dân ở "ốc đảo" giữa lòng đô thị TPHCM

Bán đảo Thanh Đa được bao bọc bởi sông Sài Gòn và kênh Thanh Đa. Nhìn từ trên cao, bán đảo này nằm gọn giữa các vùng đô thị của TPHCM.

Hiện trạng bán đảo là một vùng đất rộng hàng trăm héc-ta, thưa thớt dân cư. Hầu như không có công trình hạ tầng nhà ở, hạ tầng xã hội quy mô lớn được xây dựng.

Dù cách trung tâm TPHCM chỉ hơn 10 phút di chuyển bằng xe máy, khung cảnh bán đảo Thanh Đa không khác gì một vùng nông thôn hẻo lánh. Nhà ở của người dân khá tạm bợ, đối lập với khung cảnh phố thị nhộn nhịp phía bên kia bờ sông Sài Gòn.

Phần lớn cư dân trên bán đảo làm nông nghiệp từ nhiều đời nay. Những căn chòi nhỏ mái lợp lá, khu vườn với ao cá, nhiều cây xanh..., dễ liên tưởng đến khung cảnh của một vùng nông thôn.

Dự án Khu đô thị Bình Quới - Thanh Đa (thuộc bán đảo Thanh Đa) được quy hoạch từ năm 1992 với quy mô hơn 426ha nhưng 30 năm nay vẫn chưa có dấu hiệu của việc xây dựng hạ tầng cơ bản.

Theo quy hoạch, đây sẽ là khu đô thị đầy đủ chức năng với dân số khoảng 41.000 người, được xây dựng theo các tiêu chí đô thị sinh thái hiện đại.

Sau hàng chục năm, nhiều nhà đầu tư đã đến rồi lại đi vì nhiều nguyên nhân khiến bán đảo Thanh Đa dường như "bất động", chững lại so với sự phát triển năng động của TPHCM.

Ông Hiếu (55 tuổi, sinh ra và lớn lên ở bán đảo Thanh Đa) hiện đang trồng rau, hoa màu  chủ yếu chỉ bán cho hàng xóm trên mảnh vườn rộng 1.800m2.

Ông kể khi còn là một thanh niên tuổi đôi mươi, ông đã nghe quy hoạch khu đô thị mới ở bán đảo Thanh Đa. "Lúc đầu nghe nói nơi này sẽ được đầu tư phát triển, tôi rất vui vì nghĩ bán đảo quê mình sẽ thay da đổi thịt. Nhưng vì dự án treo quá lâu, nên hiện tại tôi không còn hy vọng nữa. Rất lâu rồi tôi cũng không theo dõi tiến độ quy hoạch ở Thanh Đa", ông Hiếu nói.

Cùng tâm tư với ông Hiếu, bà Liên (62 tuổi, đang đạp xe) nói từ lâu bà đã không còn suy nghĩ đến chuyện đổi đời nhờ dự án Khu đô thị mới Bình Quới - Thanh Đa. Bà hiện sống trong căn nhà cấp 4 cũ kỹ, bao quanh là một khu vườn nhỏ vài trăm mét vuông.

Nhiều lúc gia cảnh gặp khó, bà từng có ý định bán mảnh vườn này. Nhưng khi suy nghĩ kỹ, bà quyết định giữ lại phần đất của ông bà. "Không có tiền tôi sẽ đi làm thuê, hoặc buôn bán dạo để kiếm sống. Giờ già rồi tôi cũng không biết phải đi đâu khác", bà Liên nói.

Ở Thanh Đa, nhiều người đang cảm thấy bất an trong chính ngôi nhà cũ kỹ của mình. Một số người chọn phương án nhà hư hỏng đến đâu thì sửa chữa, chắp vá sống tạm đến đó.

"Nhiều năm nay, rất ít hộ dân ở bán đảo xây nhà cửa khang trang. Nếu sắp tới dự án Khu đô thị Bình Quới - Thanh Đa tái khởi động, việc tháo dỡ ngôi nhà mới và chuyển đi nơi khác sẽ rất xót dạ", ông Thành - một người dân sống tại Thanh Đa - nói.

Những ngày hè oi ả, một xóm trọ tạm bợ ở bán đảo Thanh Đa nóng nực không khác gì "chảo lửa". Người dân nơi đây sống trong những căn phòng chật hẹp chỉ vài mét vuông, mái lợp tôn cũ kỹ. Giữa trưa, nhiều người bế trẻ nhỏ ra ngồi trước cửa phòng để "đón gió".

"Buổi trưa dù không làm việc gì nhưng mọi người xóm trọ ít khi ngủ được. Mọi thứ quá nóng bức, trẻ con thì cứ quấy khóc liên tục", chị Hạnh - người dân xóm trọ - chia sẻ.

Điện lưới quốc gia được kéo về bán đảo từ năm 2000. Hiện nhiều cột điện nghiêng ngả, dây dẫn "sà" xuống khu vực dân cư, tiềm ẩn nguy hiểm.

Nước sạch được đấu nối về bán đảo Thanh Đa năm 2002. Từ đó đến nay, hệ thống cấp nước hầu như không được đầu tư mới, ngành chức năng chỉ duy trì việc sửa chữa. Những ống dẫn nước được lắp đặt lộ thiên khá tạm bợ, mất mỹ quan.

Chiếc cầu cũ kỹ hàng chục năm tuổi ở bán đảo Thanh Đa. Cầu chỉ dành cho xe máy, xe đạp và người đi bộ, ôtô không thể qua lại.

Nhiều khu đất rộng hàng chục héc-ta ở Thanh Đa được dùng làm nơi chăn thả trâu, bò và gia súc. Phía xa là các tòa nhà cao tầng thuộc quận Bình Thạnh.

Nhà ở cũ kỹ của cư dân bán đảo nằm xen kẽ trong những mảng màu ruộng, vườn, ao cá đậm chất thôn quê.