Trong bản báo cáo mới nhất, Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ cho rằng lực lượng vận hành UAV của Ukraine dường như đang cải thiện khả năng ngăn chặn máy bay không người lái trinh sát tầm xa của Nga trên không trung.
Theo nhà phân tích về Nga tại ISW Riley Bailey, đã có các video cho thấy lực lượng Ukraine sử dụng UAV góc nhìn thứ nhất (FPV) giá rẻ, có sẵn để đánh chặn UAV trinh sát đắt tiền hơn của Nga. Ông mô tả đây là một diễn biến “đáng chú ý”, đặc biệt là khi chưa có bằng chứng nào cho thấy lực lượng Nga làm điều tương tự.
Điều này cho thấy “lực lượng Ukraine có thể có lợi thế về công nghệ, mặc dù đó chưa phải là lợi thế mà họ triển khai ở quy mô lớn”. Tuy nhiên, giải pháp này rất có tiềm năng, đặc biệt là khi xét đến những thách thức mà Ukraine đang phải đối mặt.
Chiến lược UAV FPV giá rẻ
Hệ thống phòng không luôn ở trong tình trạng căng thẳng của Ukraine đã tạo ra cơ hội cho lực lượng Nga, cho phép Moscow vận hành các hệ thống không người lái tình báo, trinh sát và giám sát (ISR) cao cấp hơn một cách tự do để có được bức tranh tổng quan hơn về chiến trường.
Trong một bài phân tích hồi tháng 5, Jack Watling, chuyên gia tại Viện RUSI có trụ sở tại Anh, cho rằng: “Các UAV Orlan-10 hiện đang hoạt động khắp nơi trên tiền tuyến. Sự hiện diện ngày càng gia tăng của các loại UAV ISR như vậy cho phép quân đội Nga phát hiện và tiêu diệt chính xác các mục tiêu phía sau tiền tuyến bằng pháo phản lực và tên lửa đạn đạo chiến thuật”.
Những chiếc UAV này cũng có thể đe dọa các lực lượng Ukraine đang tiến quân bằng cách chuyển tiếp thông tin mục tiêu các đơn vị hỏa lực tầm xa chiến thuật để ngăn chặn đối phương.
Theo ông Bailey, UAV trinh sát đóng vai trò rất quan trọng trong việc giúp Nga quyết định nhắm bắn vào mục tiêu nào của Ukraine. UAV chỉ điểm cho các đơn vị pháo binh biết nơi tập trung binh sĩ và thiết bị, cũng như nơi các cuộc tấn công được lên kế hoạch, từ đó pháo binh sẽ thực hiện nhiệm vụ đẩy lùi các cuộc tấn công của đối phương.
Nga đã tận dụng những hạn chế về phòng không của Ukraine và triển khai nhiều UAV cánh cố định, thậm chí còn đưa chúng vào sâu trong các khu vực hậu phương của Ukraine. Điều này giúp Nga cải thiện độ chính xác của các cuộc tấn công.
Một chuyên gia quân sự Ukraine cho rằng, Kiev không có đủ hệ thống phòng không để bắn hạ tất cả UAV trinh sát của Nga và họ cũng không muốn phải sử dụng tên lửa đánh chặn đắt tiền để đối phó với các loại UAV như Orlan-10, được cho là có giá từ 87.000 đến 120.000 USD. Chiến lược UAV FPV trở nên hữu ích trong trường hợp này.
Ông Bailey cho hay “nếu Ukraine có thể sử dụng UAV FPV giá rẻ để nhắm mục tiêu và làm suy yếu khả năng trinh sát của Nga, thì đó là cách tương đối hiệu quả về mặt chi phí, tiết kiệm được tên lửa phòng không và sử dụng chúng để nhắm mục tiêu vào các mục tiêu có giá trị cao hơn”.
Giải pháp này có thể giảm áp lực lên các hệ thống phòng không của Ukraine mà Kiev cho là họ chưa có đủ số lượng cần thiết. Ukraine nhiều lần nói rằng họ cần thêm các hệ thống từ các quốc gia đối tác để bảo vệ đất nước khỏi các cuộc tấn công của Nga.
Bù đắp bất lợi cả về vũ khí và nhân lực
Việc sử dụng UAV FPV giá rẻ cũng cho thấy những nỗ lực lớn của Ukraine nhằm tìm ra giải pháp cho các lợi thế về nguồn lực của Nga.
UAV, đặc biệt là loại quadcopter giá rẻ, được sử dụng trong cuộc xung đột Nga-Ukraine nhiều hơn so với bất kỳ cuộc xung đột nào khác trong lịch sử. Cả hai bên đều sử dụng chúng để nhắm vào binh lính, thiết bị và các thành phố của đối phương cũng như thu thập thông tin tình báo để chỉ điểm cho các đơn vị tấn công.
Cả Nga và Ukraine đều liên tục phát triển các loại UAV mới và những phương pháp mới để sử dụng chúng, cũng như cách thức mới để đánh bại UAV của đối phương.
Ông Bailey cho hay, cả lực lượng Nga và Ukraine đều đang cố gắng thử nghiệm và triển khai công nghệ mới giúp để họ có lợi thế trên chiến trường và sau đó mở rộng quy mô trước khi đối thủ có thể làm điều tương tự hoặc nhanh chóng đưa ra các biện pháp đối phó với khả năng mới đó.
Theo ông, cả hai bên đều tăng tần suất tiêu diệt UAV của nhau bằng máy bay không người lái FPV của riêng mình.
“Chúng ta đã thấy điều đó tương đối rộng rãi. Tôi sẽ không nói rằng đó là một phương thức cực kỳ phổ biến, nhưng chắc chắn nó đang diễn ra trên khắp tiền tuyến ở cả hai bên”, ông Bailey nói.
Ông Bailey nhận định, Ukraine đi trước Nga khi nói đến công nghệ UAV, bao gồm cả việc họ là nước đầu tiên sử dụng UAV FPV ở quy mô lớn dọc tiền tuyến và lực lượng Nga đã phải bắt kịp điều đó.
“Đối với Ukraine, một trong những lý thuyết chiến thắng là khả năng thích ứng nhanh nhất có thể, khám phá ra những cải tiến công nghệ mới, xây dựng khả năng sản xuất những cải tiến công nghệ đó để triển khai trên quy mô lớn dọc tiền tuyến vào những thời điểm quan trọng nhằm tìm kiếm lợi thế và bù đắp cho những bất lợi cả về vũ khí và nhân lực trước lực lượng Nga”, chuyên gia Bailey bình luận.
