Ngày 17-11, tại Hà Nội đã diễn ra tọa đàm quốc tế Bảo vệ và phát huy Nghi lễ và trò chơi Kéo co trong đời sống đương đại.
Sự kiện có sự tham gia của hơn 150 đại biểu và khách mời là đại diện các cơ quan quản lý, viện nghiên cứu, bảo tàng, ban quản lý di tích, chuyên gia, nhà nghiên cứu và đại diện các cơ quan nước ngoài, tổ chức quốc tế.
Toạ đàm cũng quy tụ đại diện tám cộng đồng thực hành Nghi lễ và trò chơi Kéo co đến từ các tỉnh Bắc Ninh, Lào Cai, Vĩnh Phúc, Tp.Hà Nội và thành phố Dangjin (tỉnh Chungcheongnam, Hàn Quốc).
Trong đó, hai cộng đồng chưa tham gia hồ sơ UNESCO là Kéo mỏ thôn Ngải Khê, huyện Phú Xuyên, Tp. Hà Nội và Kéo co thôn Hòa Loan, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc.
Trình bày tham luận tại toạ đàm, ông Ngô Quang Khải, Trưởng ban quản lý di tích đền Trấn Vũ, phường Thạch Bàn, quận Long Biên (Hà Nội) cùng với việc nêu lại lịch sử nghi thức kéo co ngồi tại đền cũng đề cập một số nguy cơ cho việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản.
Theo ông Khải, một trong những nguy cơ hiện hữu đó là tốc độ của việc đô thị hoá. “Không gian kiến trúc của làng ngày càng bị thu hẹp do sức ép của việc xây dựng nhà, ảnh hưởng đến việc tổ chức các hoạt động văn hóa, lễ hội”- ông Khải nêu.
Từ đó, ông Khải đưa ra một số đề nghị, trong đó có việc đưa chương trình kéo co vào trường học để các em học sinh biết, thực hành trong các tiết học thể chất. Trước hết áp dụng đối với trường học của phường Thạch Bàn.
TS. Dương Tuấn Nghĩa, Phó Giám đốc Sở VH-TT tỉnh Lào Cai lấy thực tế từ Nghi lễ và trò chơi kéo có dân tộc Tày, Giáy của địa phương mình cũng cho biết, khó khăn thách thức lớn nhất hiện nay là vai trò chủ thể di sản của đồng bào đang bị đồng bào xem nhẹ.
“Nếu trước đây phải chọn ngày, chọn giờ, chọn loại dây và các nghi lễ khác, thì hiện nay do việc đi lấy dây xa (phải vào rừng già), khó khăn nên cộng đồng thay bằng loại dây rừng khác, thậm chí là loại dây công nghiệp hiện nay… hay như cách thức kéo cũng đang dần bị ảnh hưởng”- ông Nghĩa nêu.
Từ đó, ông Nghĩa đưa ra một số đề xuất như đề nghị tổ chức UNESCO quan tâm, ủng hộ kinh phí cho tỉnh Lào Cai thực hiện dự án nghiên cứu, sưu tầm, truyền dạy và phổ biến di sản văn hóa Nghi lễ kéo co Tày, Giáy trong quá trình biến đổi.
Đối với Bộ VH-TT&DL, ông Nghĩa đề xuất ban hành chính sách đãi ngộ đối với nghệ nhân tiêu biểu tham gia vào quá trình bảo vệ và trao truyền di sản.
Đề xuất về kinh phí cũng là nội dung được đại diện thị trấn Hương Canh, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc, nơi có Nghi lễ và trò chơi Kéo co được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể Đại diện của nhân loại vào năm 2015.
