Trung tâm này nằm trong khuôn khổ dự án “Xóa bỏ bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em tại Việt Nam giai đoạn 2021- 2025” do Bộ Ngoại giao thực hiện với nguồn tài trợ từ Chính phủ Australia. Đây cũng là trung tâm thứ năm tại Việt Nam.
Ngôi nhà Ánh Dương tại Hòa Bình ra đời nhằm mục đích cung cấp các dịch vụ thiết yếu, toàn diện và tích hợp cho phụ nữ và trẻ em gái những người đang bị hoặc có nguy cơ bị bạo lực trên cơ sở giới và bạo lực gia đình. Là các Trung tâm dịch vụ một cửa, Ngôi nhà Ánh Dương được trang bị để hỗ trợ người khuyết tật và cộng đồng các dân tộc thiểu số. Ngôi nhà Ánh Dương cung cấp các dịch vụ đa dạng, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, bao gồm chăm sóc y tế, hỗ trợ tâm lý, tư vấn, dịch vụ xã hội, nơi tạm lánh khẩn cấp, bảo vệ của công an, các dịch vụ pháp lý và tư pháp, cũng như các dịch vụ chuyển gửi.
Trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tại Việt Nam, ông Matt Jackson: “Các dịch vụ do Ngôi nhà Ánh Dương cung cấp được thiết kế để đáp ứng nhu cầu riêng của từng người bị bạo lực, thúc đẩy sự tôn trọng và không phân biệt đối xử. Quan trọng hơn, các dịch vụ được cung cấp mà không bị phán xét hay kỳ thị. Ngoài ra, trung tâm sẽ là nơi giáo dục cộng đồng, giúp thay đổi những quan niệm xã hội và thái độ có hại dẫn đến bạo lực. Để bảo đảm tính bền vững và tác động lâu dài của mô hình, UNFPA cam kết cùng Chính phủ Việt Nam và các đối tác khác nhân rộng mô hình này trên toàn quốc nhằm đáp ứng nhu cầu bức thiết về các dịch vụ lấy người bị bạo lực là trung tâm. Điều này sẽ chấm dứt bạo lực trên cơ sở giới một cách toàn diện và nhất quán, bảo đảm người bị bạo lực có thể tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ chất lượng, kịp thời, bất kể họ đang ở đâu hay hoàn cảnh của họ như thế nào”.
Trong 6 tháng đầu năm 2024, đã phát hiện 26 vụ bạo lực gia đình với 32 nạn nhân, trong đó phụ nữ chiếm hơn 78%. Cùng kỳ, công an tỉnh Hòa Bình cũng tiếp nhận và giải quyết 11 vụ xâm hại tình dục trẻ em và 5 vụ bạo hành trẻ em. Những con số đáng báo động này cho thấy nhu cầu cấp thiết để xây dựng một trung tâm dành riêng hỗ trợ người bị bạo lực
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình, ông Nguyễn Văn Toàn, nhấn mạnh: 'Ngôi Nhà Ánh Dương đã có những đóng góp quan trọng trong nỗ lực của Tỉnh nhằm giải quyết vấn đề bạo lực trên cơ sở giới và bạo lực gia đinh. Ông khẳng định cam kết mạnh mẽ của chính quyền địa phương trong việc hỗ trợ thành lập và vận hành hiệu quả, bền vững: “UBND tỉnh sẽ ban hành quy chế phối hợp liên ngành, bao gồm công an, ngành tư pháp, ngành y tế và các cơ quan liên quan khác để hỗ trợ người bị bạo lực trên cơ sở giới một cách có hệ thống và kịp thời. Chúng tôi sẽ tăng cường truyền thông qua nhiều kênh và phương tiện truyền thông địa phương để nâng cao nhận thức của người dân về quyền của phụ nữ và trẻ em cũng như về Ngôi nhà Ánh Dương'.
Theo ông Ông Lê Khánh Lương, Vụ trưởng Vụ Bình Đẳng Giới, Bộ LĐ-TB&XH, kể từ khi Ngôi nhà Ánh dương đầu tiên được xây dựng và triển khai tại tỉnh Quảng Ninh vào năm 2020 và đến nay là Ngôi nhà Ánh dương thứ 5 được ra mắt đã khẳng định những cam kết, chung tay vào cuộc của các cơ quan, tổ chức nhằm hướng đến xóa bỏ bạo lực đối với phụ nữ, trẻ em gái nói riêng và thực hiện bình đẳng giới nói chung, góp phần thực hiện Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030, Chương trình phòng ngừa, ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới giai đoạn 2021-2025 cũng như Luật Phòng, Chống bạo lực gia đình sửa đổi năm 2022.
Tình trạng phụ nữ bị bạo lực bởi chồng hoặc bạn tình vẫn đang là một vấn đề đáng báo động. Theo Điều tra quốc gia năm 2019 về bạo lực đối với phụ nữ, cứ ba phụ nữ từ 15–64 tuổi thì có gần hai người từng chịu ít nhất một hình thức bạo lực thể chất, tình dục, tinh thần và/hoặc kinh tế trong đời. Vấn đề này vẫn còn rất ẩn giấu trong xã hội Việt Nam, với hơn 90% phụ nữ từng bị bạo lực không tìm kiếm sự trợ giúp từ các dịch vụ công, và một nửa trong số đó chưa từng chia sẻ sự việc với bất kỳ ai.
Tham tán Phát triển tại Đại sứ quán Australia tại Hà Nội, bà Naomi Cook khẳng định: “Australia rất vinh dự được hợp tác cùng Chính phủ Việt Nam và UNFPA hỗ trợ người bị bạo lực và các bên có liên quan, những người đã chọn không im lặng trước hành vi bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em. Chấm dứt bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em là trách nhiệm của tất cả chúng ta. Dự án này sẽ giúp tăng cường các hệ thống ứng phó với bạo lực và cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho người bị bạo lực. Chúng tôi hy vọng rằng cách tiếp cận lâu dài và thiết thực này sẽ tạo ra sự khác biệt tại những nơi cần thiết nhất, giúp phụ nữ và trẻ em có thể tìm kiếm và nhận được sự hỗ trợ khi cần thiết.”
Trung tâm Dịch vụ Một cửa, được gọi tại Việt Nam là “Ngôi nhà Ánh Dương,” nhằm phát hiện, ngắn chặn hành vi bạo lực và hỗ trợ những người bị bạo lực. Trung tâm đầu tiên được mở tại Quảng Ninh vào tháng 4 năm 2020 bởi Bộ LĐ-TB&XH với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ UNFPA phối hợp với KOICA. Đầu năm 2022, Bộ LĐ-TB & XH khởi động một Ngôi nhà Ánh Dương khác tại Thanh Hóa với sự hỗ trợ kỹ thuật từ UNFPA.
Tháng 6 năm 2022, hai Trung tâm Dịch vụ Một cửa nữa được đưa vào vận hành tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng để hỗ trợ người bị bạo lực trên cơ sở giới, do Trung Tâm Nghiên Cứu Và Ứng Dụng Khoa Học Về Giới - Gia đình - Phụ Nữ và Vị Thành Niên (CSAGA) điều hành. CSAGA là một tổ chức có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực liên quan đến bạo lực trên cơ sở giới và sự hợp tác chặt chẽ với các tổ chức trong nước và nước ngoài cũng như chính quyền địa phương các cấp.
