Báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2022 được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp sáng 11/5.
Với lo ngại điểm nghẽn về ngân sách sẽ tạo ra lãng phí, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết đây là vấn đề được phản ánh khi ông đi tiếp xúc cử tri ở một số địa phương.
Tiền bỏ đó không tiêu sẽ lãng phí
Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, nguồn tăng thu của ngân sách địa phương quy định trích 30% chi cho đầu tư, 70% còn lại dành cải cách tiền lương. Nhưng nay, có địa phương đề nghị chia tỷ lệ 50-50.
"Nhiều nơi đề nghị dành 50% phần tăng thu ngân sách địa phương chi cho đầu tư công, chứ không tiền bỏ đó không tiêu", ông Phương lo việc này có thể gây lãng phí. Theo ông, địa phương đã tính toán nguồn để dành cho cải cách tiền lương và chịu trách nhiệm nếu để thâm hụt vào ngân sách.
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương (Ảnh: Phạm Thắng).
Ông nhắc lại khi Thủ tướng làm việc với Quảng Ngãi, Lâm Đồng, các địa phương đều đề nghị việc này, song "chưa có giải pháp tháo gỡ".
Giải trình về việc này, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, Nghị quyết 27 của Trung ương quy định nguồn vượt thu từ ngân sách Trung ương phải trích 40% và ngân sách địa phương dành 70% cho mục tiêu cải cách tiền lương.
Thực tế, có những năm, ngân sách vượt thu rất cao nhưng cũng sẽ có những năm hụt thu. Vì vậy, theo ông Phớc, việc chủ động và điều hòa trong nguồn cải cách tiền lương là rất cần thiết.
Nhắc đến việc chậm giải ngân vốn đầu tư công, Bộ trưởng Tài chính chỉ ra nhiều nguyên nhân liên quan đến quy định của pháp luật và công tác điều hành.
Về chính sách, ông chỉ ra vòng luẩn quẩn khi Luật Đầu tư công quy định có tiền mới được lập dự án, nhưng lập dự án rồi mới được phân bổ tiền. Quy định này đang gây vướng mắc.
Dẫn chứng câu chuyện Quốc hội đã có nghị quyết phân bổ vốn làm trụ sở Hải quan sân bay Long Thành nhưng Bộ Tài chính vẫn chưa nhận được thông báo vốn vì chưa lập được dự án, ông Phớc cho biết, việc triển khai đang "vướng đi vướng lại" vì vòng luẩn quẩn đã nhắc ở trên.
"Trong khi muốn lập được dự án thì phải có tiền, cho nên cứ vướng đi vướng lại như vậy", ông Phớc nói.
"Người lớn làm việc nhỏ, người nhỏ làm việc lớn thì rất khó"
Nói về việc các cơ quan tranh luận liên quan đến nội dung quy định việc hỗ trợ cho hộ nghèo, hộ gia đình chính sách 40 triệu đồng/hộ thuộc đầu tư công hay thuộc chi thường xuyên.
Bộ trưởng Tài chính khẳng định đây là một khoản hỗ trợ của ngân sách, là khoản chi thường xuyên từ ngân sách để hỗ trợ cho hộ gia đình, cá nhân chứ không phải chi đầu tư công.
Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc (Ảnh: Phạm Thắng).
Nếu chi đầu tư công, ông cho rằng phải có chủ đầu tư, lập dự án, Bộ Tài chính không thể phân bổ từng hạng mục, từng dự án, từng nội dung cụ thể. "Người lớn làm việc nhỏ, người nhỏ làm việc lớn thì rất khó", ông Phớc nói. Thay vào đó, ông cho biết Bộ Tài chính chỉ hướng dẫn nội dung chi tiêu rồi phân bổ vốn về cho các tỉnh tổ chức làm, sau đó Bộ sẽ kiểm tra.
Một bất cập khác được người đứng đầu Bộ Tài chính chỉ ra liên quan đến cổ phần hóa doanh nghiệp. Nghị quyết của Quốc hội nêu rõ, phải tính giá trị đất vào giá trị doanh nghiệp, song theo ông Phớc, khi địa phương làm gần như không phê duyệt phương án về sử dụng đất, cho nên không tính được giá trị. Trong khi đó, nếu tính giá trị tiền sử dụng đất hôm nay, ngày mai có khi lại thất thoát.
Ông dẫn ví dụ, ở TPHCM từ năm 2022 đến nay, Chính phủ giao phải cổ phần hóa 38 doanh nghiệp nhưng địa phương này cũng không cổ phần hóa được doanh nghiệp nào.
Thẳng thắn nhìn nhận thực trạng này, Bộ trưởng Tài chính cho biết, sẽ tham mưu để Chính phủ, Quốc hội hoàn thiện quy định của pháp luật về việc này để triển khai hiệu quả.
