Đầu tháng 3/2022, Bộ Công Thương nhận được thông tin từ Hiệp hội Điều Việt Nam về việc một nhóm doanh nghiệp Việt Nam ký hợp đồng xuất khẩu điều sang Italia, tuy nhiên chưa nhận được thanh toán và có những dấu hiệu nghi bị lừa đảo.
Bộ Công Thương đã chỉ đạo cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Italia vào cuộc, xác minh. Cùng với đó, một tổ đặc trách gồm cán bộ các Cục, Vụ liên quan trong Bộ cũng được thành lập, trao đổi thông tin thường xuyên với Hiệp hội và các doanh nghiệp liên quan.
Các đơn vị thuộc Bộ và cơ quan Thương vụ tại Italia đã liên hệ, làm việc với Đại sứ quán Italia tại Việt Nam, Đại sứ quán Việt Nam tại Italia, các cảng của Italia, các cơ quan bảo vệ pháp luật, chính quyền, tòa án, luật sư phía Italia để đôn đốc giải quyết vụ việc.
Ngày 20/4/ 2022, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã trực tiếp hội đàm với Thủ tướng Italia Mario Draghi và đề nghị hỗ trợ giải quyết sự việc.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã có công thư gửi Bộ trưởng Bộ Kinh tế và Tài chính, Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Italia đề nghị các bên cùng phối hợp tham gia hỗ trợ giải quyết sự việc, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các doanh nghiệp Việt Nam.
Bộ Ngoại giao, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Công an cũng đã vào cuộc, triển khai các biện pháp hỗ trợ.
Kết quả giải quyết vụ việc như sau:
Trong số 100 container của 6 công ty xuất khẩu Việt Nam ký hợp đồng bán cho nhóm 5 công ty nhập khẩu Italia:
- Ngay khi phát hiện dấu hiệu lừa đạo, các doanh nghiệp Việt Nam phối hợp với các đơn vị đã kịp thời dừng không giao 26 container.
- Trong số 74 container đã giao hàng xuống tàu thì có 39 container phía ta đã kịp thời dừng một số container tại cảng transit ở Singapore... cho quay trở lại Việt Nam. Một số container đã và đang trên đường đến cảng ở Italia thì chúng ta đề nghị đơn vị chuyển phát chứng từ giao lại những bộ chứng từ gốc chưa giao cho ngân hàng người mua.
- Trong số 35 container mất bộ chứng từ gốc, đã giải quyết được 30 container đưa về Việt Nam, bán cho khách hàng khác tại Italia hoặc bán sang nước thứ ba.
- Với 5 container còn nằm lại tại cảng Italia, sau một quá trình làm việc với các cơ quan chức năng của Italia, ngày 27/5, Tòa án dân sự Larino đã ra phán quyết trả lại quyền sở hữu của 3 container nằm trong phạm vi tố tụng của tòa này. Ngày 15 và 16/6, Cảnh sát Kinh tế - Tài chính Napoli và Cảnh sát Quân đội cảng Genova đã ra quyết định trả 2 container cuối cùng cho doanh nghiệp Việt Nam.
Như vậy, cho đến nay toàn bộ 100 container hạt điều đều đã được trả lại quyền sở hữu cho các doanh nghiệp Việt Nam.
