Quần thể danh thắng Tràng An - Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới ở Ninh Bình (diện tích 12.252 ha), di sản "kép" đầu tiên ở Đông Nam Á và Việt Nam, sở hữu những khung cảnh thiên nhiên độc đáo từ đá núi, hệ sinh thái, rừng cây, sông ngòi, thảm thực vật, đồng lúa, hồ đầm...
Những năm gần đây, du lịch phát triển khiến di sản thế giới này đang chịu sức ép lớn từ việc người dân, doanh nghiệp tại địa phương "bê tông hóa" nhiều khu vực trong vùng di sản.
Các khách sạn, nhà hàng, homestay đua nhau mọc lên trong khu vực cấm xây dựng (khu vực bảo vệ I) và khu vực hạn chế, kiểm soát đặc biệt nghiêm ngặt các hoạt động xây dựng (khu vực bảo vệ II) của Quần thể danh thắng Tràng An.
Thời gian qua, chính quyền địa phương các cấp, ban ngành chức năng tỉnh Ninh Bình liên tục kiểm tra, xử lý các tổ chức, cá nhân có hành vi xây dựng trái phép, xâm hại đến vùng di sản. Tuy nhiên, khi các công trình cũ chưa được xử lý dứt điểm thì hàng loạt công trình xây dựng mới lại mọc lên.
Huyện Hoa Lư (Ninh Bình) có 5 xã thuộc vùng lõi Quần thể danh thắng Tràng An (Ninh Xuân, Ninh Hải, Trường Yên, Ninh Hòa và Ninh Thắng), tình trạng vi phạm trật tự xây dựng trong vùng di sản nhức nhối thời gian qua. Đến nay, qua nhiều năm các công trình xâm hại di sản vẫn chưa được xử lý dứt điểm.
Tại xã Ninh Xuân, hàng loạt homestay được xây dựng xâm hại núi đá, rừng cây, phá vỡ cảnh quan khu vực vùng lõi di sản - nơi được kiểm soát đặc biệt nghiêm ngặt để không ảnh hưởng đến di sản.
Từ trên cao nhìn xuống, vùng lõi Quần thể danh thắng Tràng An nham nhở các homestay và các công trình xây dựng trái phép, xâm hại nghiêm trọng cảnh quan vùng Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới.
Lãnh đạo UBND huyện Hoa Lư cho biết, thực hiện Nghị quyết 01-NQ/HU (Nghị quyết của Ban Thường vụ Huyện ủy Hoa Lư về việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng trên địa bàn huyện), UBND huyện lên kế hoạch từng bước xử lý các công trình xây dựng trái phép có trước khi Nghị quyết được ban hành.
Những hộ vi phạm sau Nghị quyết và vi phạm mới phát hiện tập trung chỉ đạo xử lý ngay.
Ghi nhận của phóng viên Dân trí, khu vực thôn Khê Thượng, xã Ninh Xuân, huyện Hoa Lư, đây là "điểm nóng" về các công trình xây dựng trái phép trong vùng lõi di sản thế giới Tràng An.
Hiện nay, nhiều homestay vi phạm cũ mới chỉ được tháo dỡ một phần, chưa hoàn trả lại mặt bằng khiến cảnh quan khu vực di sản trở nên nham nhở bởi các khối bê tông thô kệch che chắn hệ thống núi đá vôi và cây rừng xanh tươi.
Tại một homestay nằm sát chân núi, nhiều hạng mục công trình đã được xây dựng hoàn thiện với khu nhà trung tâm, các căn phòng nhỏ nằm men theo chân núi. Tại đây, việc xây dựng đang được tiến hành khẩn trương khi xe chở vật liệu rầm rộ ra vào. Nhìn từ trên cao xuống, các hạng mục như bể bơi, chòi ngắm cảnh, đường vào... đang được xây dựng.
Tình trạng người dân, doanh nghiệp xây dựng trái phép trong vùng lõi di sản thế giới Tràng An diễn ra nhiều năm qua. Hàng loạt công trình bị cưỡng chế phá bỏ, chính quyền địa phương xử phạt hàng chục trường hợp vi phạm, thậm chí khởi tố nhiều đối tượng có hành vi chống đối.
Tuy nhiên, các vụ việc vi phạm trật tự xây dựng hiện nay vẫn chưa bị xử lý triệt để và bị xóa bỏ hoàn toàn. Điều này ảnh hưởng lớn đến việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản đặc biệt đầu tiên của Việt Nam và Đông Nam Á.
