Trước đây đột quỵ thường xảy ra với người cao tuổi và người trung niên, người từ 50 tuổi trở lên, gần đây tỷ lệ đột quỵ gia tăng ở cả người trẻ.
Có nhiều nguyên nhân như dị dạng mạch máu não, bệnh lý mãn tính không lây (tăng huyết áp, tiểu đường), thói quen về sinh hoạt, ăn uống, vận động có thể tăng nguy cơ đột quỵ như hút thuốc lá, ăn uống thiếu lành mạnh; thói quen ít vận động, di chuyển đi lại.
Nguyên nhân gây đột quỵ khi chơi thể thao
Tập thể dục vào sáng sớm
Nhiều nghiên cứu cho thấy 80% ca đột quỵ xảy ra vào sáng sớm. Sáng sớm khi vừa thức dậy là thời điểm cơ thể chưa hoàn trở lại trạng thái bình thường sau một đêm dài. Lúc này đường huyết giảm, nitric oxit (NO) thấp, độ nhớt của máu cao, các hormone gây căng thẳng được tiết ra nhiều. Vì thế, nếu tập luyện ngay lúc này có thể gây ra đột quỵ.
Đột quỵ đặc biệt dễ xảy ra ở có thể nguy hiểm đối với những người lớn tuổi bị cao huyết áp. Bởi huyết áp thường tăng nhanh trong vòng 2 giờ đầu tiên sau khi thức dậy.
Tập luyện quá sức dễ gây đột quỵ khi chơi thể thao
Tùy vào thể trạng, sức bền mà mỗi người có một ngưỡng tập luyện khác nhau. Khi tập luyện với cường độ quá cao, nhu cầu oxy của cơ thể cũng tăng lên đột ngột, vượt sức chịu đựng của cơ thể. Hệ tuần hoàn không kịp cung cấp máu cho cơ thể và cho não gây thiếu máu cục bộ và làm khởi phát đột quỵ.
Tắm ngay sau khi luyện tập
Thường ngay sau khi tập luyện, nhịp tim vẫn còn đập nhanh, nhiệt độ cơ thể cao và lỗ chân lông vẫn còn mở lớn. Nếu tắm ngay lúc này có thể khiến cơ thể bị sốc nhiệt, cảm lạnh. Thực tế đã có không ít trường hợp bị cảm, đột quỵ do tắm ngay sau khi tập luyện.
Có sẵn một số bệnh nền
Các bệnh lý tim mạch, cao huyết áp, tiểu đường, mỡ máu, đông máu,… là những yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn tới đột quy. Những đối tượng này cần đặc biệt chú ý đến thời gian và cường độ luyện tập. Bởi nếu tập luyện quá sức có thể gây kích thích, khiến các bệnh lý nguy cơ khởi phát đột ngột hoặc trầm trọng hơn, dẫn đến đột quỵ.
Có thói quen xấu trong thời gian dài
Việc duy trì những thói quen xấu trong một thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. Khi tập luyện không đúng cách hoặc quá sức, bạn sẽ dễ bị đột quỵ hơn
- Thiếu ngủ, mất ngủ kéo dài, thường xuyên thức khuya
- Ăn uống không khoa học: ăn thiếu chất, hay bỏ bữa, ăn nhiều chất béo, ăn quá mặn, quá ngọt
- Sử dụng quá mức và thường xuyên các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá
- Căng thẳng, stress kéo dài
Dấu hiệu đột quỵ khi tập thể thao
Khi tập thể thao, cần cảnh giác với đột quỵ nếu thấy một số triệu chứng:
- Choáng váng, đau đầu dữ dội
- Cứng cổ, buồn nôn
- Mất thị lực, nhìn đôi, mất ý thức, khó đánh thức
- Một số trường hợp bệnh nhân có thể tử vong ngay
Các triệu chứng trên có thể xảy ra khi bạn đang tập hoặc sau khi tập thể thao, cần cảnh giác và gọi ngay cấp cứu để được xử trí kịp thời, tránh những hậu quả đáng tiếc.
Cách phòng tránh đột quỵ khi chơi thể thao
Khởi động kỹ
Việc khởi động kỹ và đúng cách trước khi tập luyện sẽ giúp giảm chấn thương, giúp máu lưu thông tốt hơn, cơ thể không bị choáng ngợp khi bắt đầu vận động.
Lựa chọn thời điểm tập luyện phù hợp
Những người mắc chứng cao huyết áp không nên tập luyện quá sớm. Thay vào đó hãy chọn thời điểm thích hợp chẳng hạn như buổi chiều hoặc cuối ngày.
Nghỉ ngơi sau khi luyện tập
Sau buổi tập, bạn có thể hồi phục lại nguồn năng lượng vừa mất đi bằng cách bổ sung thêm nước khoáng, nước hoa quả, whey protein hoặc dùng một bữa phụ…
Không tắm ngay sau khi tập luyện
Sau khi tập luyện, hãy nghỉ ngơi khoảng 20 – 30 phút rồi mới đi tắm. Không nên tắm nước quá nóng hoặc quá lạnh vì đều có thể tác động không tốt đến mạch máu.
Để ngăn ngừa đột quỵ não, người bệnh nên kiểm soát tốt các bệnh lý nền, nhất là tăng huyết áp. Cần thay đổi chế độ ăn uống để kiểm soát huyết áp như hạn chế muối hoặc natri, bia rượu, thuốc lá, cà phê, trà, nước ngọt, chất béo bão hòa. Tăng cường rau củ quả, vận động thường xuyên.
Với các yếu tố nguy cơ không thể tự nhận biết như dị dạng mạch máu não, phình mạch máu não, u não, mọi người nên khám sức khỏe định kỳ, chủ động tầm soát đột quỵ. Các chỉ định như chụp CT, MRI sọ não, chụp mạch máu DSA có thể phát hiện sớm các bất thường ở não, từ đó can thiệp kịp thời.
