Việc người lớn chỉ chú trọng vào dập tắt mọi hành vi của trẻ không chỉ khiến chúng ta căng thẳng mà còn tạo ra bầu không khí tiêu cực đến các con. Do đó, can thiệp các hành vi không phù hợp luôn phải đi kèm với việc dạy trẻ hành vi và kỹ năng thay thế phù hợp.
Hơn nữa, rất hiếm khi can thiệp hành vi không phù hợp được thực hiện riêng lẻ mà không cần một kế hoạch giáo dục cá nhân toàn diện đi kèm để giúp trẻ nâng cao nhận thức và các kỹ năng phát triển khác. Nhờ đó, trẻ mới có thể thích nghi và tham gia tốt hơn vào các hoạt động vui chơi, học tập, tự chăm sóc bản thân một cách hợp lý và có ý nghĩa.
Vậy khi nào cần can thiệp các hành vi không phù hợp?
Đầu tiên là trẻ có các hành vi gây nguy hại tới sự an toàn của chính mình (hành vi tự hại).
Các hành vi gây nguy hại tới những người xung quanh.
Các hành vi khác nếu làm ảnh hưởng tới khả năng học tập và hoà nhập của trẻ. Ví dụ: hành vi chống đối, đập phá đồ đạc, la hét, nhổ nước bọt khiến các trường mầm non hoặc khu vui chơi không nhận trẻ…
Khi con la hét, đập phá đồ đạc hoặc gây mất trật tự, có thể là vì con đang cảm thấy bị quá tải giác quan hoặc cảm thấy không được thấu hiểu,... Và chắc chắn trước khi cơn bùng nổ diễn ra, con đã bày tỏ cho người lớn biết rằng con đang cảm thấy khó chịu (bằng ánh mắt, biểu cảm khuôn mặt, cơ thể,...).
Xem thêm: Các sai lầm thường gặp ở phụ huynh của trẻ đặc biệt
Chúng ta hãy nhớ rằng, nếu trẻ cảm thấy thoải mái, chắc hẳn con đã không làm như thế. Tất cả những gì con làm đều là cách mà con đang cố gắng giao tiếp với chúng ta.
Thay vì chỉ tập trung vào việc cố gắng ngăn chặn tất cả hành vi không phù hợp, chúng ta cũng cần học cách lắng nghe và nhạy cảm với những tín hiệu ban đầu mà trẻ gửi đi, và tìm hiểu điều gì đang ẩn sâu bên dưới hành vi đó. Chỉ khi ấy, chúng ta mới có thể giúp con một cách đúng đắn, hiệu quả và bền vững.
Lưu ý rằng, việc can thiệp hành vi không phù hợp không phải câu chuyện một sớm một chiều, cần có kế hoạch thực hiện đúng đắn để đem lại hiệu quả bền vững, tránh ảnh hưởng đến tâm lý của các con.
Ngoài ra, cũng cần lưu ý lựa chọn những phương án kích thích hành vi mong muốn trong đó có dùng cả các hoạt động, đồ dùng và con người làm tác nhân kích thích.
Ví dụ, nếu Minh muốn được người lớn quan tâm, cháu sẽ liên tục cáu giận, giáo viên phải đảm bảo là cháu thường xuyên được người lớn quan tâm để khuyến khích các hành vi mong muốn ở cháu (“Bức tranh này đẹp quá, đây là cháu vẽ gì vậy”. “Cháu và Dũng chơi với nhau rất đoàn kết, các cháu rất ngoan đấy”) đồng thời không bỏ qua những hành vi chưa tốt ở cháu. Cần tạo nhiều cơ hội để trẻ được “lựa chọn” trong cả ngày học (chọn góc học hoặc đồ chơi) để trẻ có cảm giác mình được quản lý đôi chút. Cũng nên tạo cơ hội để trẻ tự thể hiện mình qua các hoạt động như vẽ, âm nhạc hay đóng kịch.
Một số trẻ không biết thể hiện mình theo những cách thức hợp lý sẽ thấy dễ dàng hơn khi tham gia các hoạt động kể trên nhằm thể hiện bản thân mình. Khi tổ chức các hoạt động theo nhóm nhỏ, cũng nên lựa chọn bạn cùng trang lứa với trẻ thật cẩn thận vì giáo những trẻ đó sẽ là những mẫu hình tốt về hành vi và khả năng giao tiếp cho những trẻ rối loạn về hành vi và cảm xúc.
Khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào bất thường ở trẻ, phụ huynh hãy đưa ngay con đến thăm khám và can thiệp trong giai đoạn vàng từ 0 - 6 tháng tuổi, lý tưởng là trước 3 tuổi.
Can thiệp sớm sẽ giúp trẻ phát triển năng lực và giảm dần các hành vi, triệu chứng không mong muốn. Bỏ lỡ cơ hội này có thể gây ra nhiều hệ lụy kéo dài với sự phát triển, khả năng hòa nhập và cuộc sống của trẻ trong tương lai.
Trung tâm Can thiệp sớm Sunshine
Địa chỉ: 110 Đường 40, KDC Tân Qui Đông, Phường Tân Phong, Quận 7, TP.HCM
Hotline/ Zalo: 0934 567 244 (Cô Vân).
.jpg "Công viên Logistics ứng dụng AI đầu tiên tại Việt Nam đi vào hoạt động")
