Trong thư kêu gọi tham gia ủng hộ “Chiến dịch kết nối và tiêu thụ tôm hùm bông Khánh Hòa tại Hà Nội” mới đây, các doanh nghiệp cho biết, việc Trung Quốc ngừng nhập khẩu tôm hùm bông từ Việt Nam khiến hàng trăm tấn tôm hùm bông tại Khánh Hòa tồn đọng, quá thời kỳ xuất bán.
Người nuôi tôm lâm vào cảnh khó khăn, càng nuôi càng lỗ. Đáng lo hơn, người nuôi tôm có thể mất trắng trong mùa mưa bão sắp tới.
Được sự cho phép của cơ quan chức năng tỉnh Khánh Hòa, một số doanh nghiệp lớn và dự án "Xây dựng chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ tôm hùm - Bộ NN-PTNT" bắt tay mở chiếc dịch kết nối và tiêu thụ tôm hùm bông hỗ trợ bà con ngư dân từ ngày 31/1-4/2.
Theo đó, tôm hùm bông tươi sống sẽ được vận chuyển bằng đường hàng không ra Hà Nội. Trọng lượng tôm dao động từ 1,1-1,4kg/con, giá bán là 1,55 triệu đồng/kg.
Tại thị trường nội địa, tôm hùm bông được rao bán với giá từ 1,6-1,9 triệu đồng/kg tùy loại. Giới kinh doanh mặt hàng này cho hay, đây là mức giá rẻ hiếm có. Bởi, tôm hùm bông nằm trong top các loại hải sản cao cấp với giá bán từ 2-3 triệu đồng/kg.
Giá tôm hùm bông cũng đắt đỏ nhất so với giá các loại tôm hùm khác trên thị trường. Thế nên, nhiều người còn gọi tôm hùm bông là “hải sản dành cho giới nhà giàu”. Song, kinh tế khó khăn, nhiều gia đình thắt chặt chi tiêu, tôm hùm bông giá giảm mạnh vẫn tiêu thụ chậm.
Thực tế, ở nước ta có nhiều vùng nuôi tôm hùm. Sản lượng tôm hùm của nước ta ước khoảng 4.000 tấn mỗi năm. Riêng tôm hùm bông có giá trị kinh tế cao, cho doanh thu khoảng 2.000 tỷ đồng. Trong các thị trường xuất khẩu tôm hùm của Việt Nam, Trung Quốc chiếm 98-99%.
Tuy nhiên, tháng 5/2023, Trung Quốc sửa Luật về bảo vệ động vật hoang dã, trong đó tôm hùm bông tự nhiên nằm trong danh mục cấm đánh bắt, sử dụng, giao dịch buôn bán. Tổng cục Hải quan Trung Quốc chỉ đạo hệ thống hải quan các cửa khẩu kiểm soát chặt tôm hùm bông khai thác tự nhiên nhập khẩu.
Việc Trung Quốc sửa luật đã khiến tôm hùm bông của nước ta bế tắc đầu ra, giá giảm mạnh.
Nuôi con tôm hùm bông suốt 25 năm, anh Trần Ngọc Sỹ ở xã Vạn Lương (Vạn Ninh, Khánh Hòa) buồn rầu nói, chưa bao giờ bí đầu ra như hiện nay. Vụ này gia đình anh nuôi 120 ô lồng, tương đương 15.000 con tôm hùm bông.
Theo anh Sỹ, những năm trước tôm hùm bông tiêu thụ nhanh, giá bán dao động từ 1,7-1,8 triệu đồng/kg, thậm chí có thời điểm 2,2 triệu đồng/kg. Dịp này, xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc gặp khó khăn nên tôm chỉ tiêu thụ nội địa, giá bán giảm hơn 50% so với xuất khẩu.
Với giá như hiện nay, chắc chắn người nuôi tôm hùm bông sẽ lỗ nặng, anh Sỹ chia sẻ.
Ông Lê Văn Quý, thành viên HTX nuôi trồng thủy sản - du lịch Vân Phong (Khánh Hòa), cho biết, gia đình ông nuôi 10.000 con tôm hùm bông nhưng mới xuất bán được khoảng 40%. Số còn lại đã quá lứa nhưng chưa tiêu thụ được.
Mọi năm tôm hùm bông giá trên dưới 2 triệu đồng/kg. Khoảng 3 tháng trở lại đây, giá tôm giảm mạnh, đầu ra tiêu thụ khó khăn. Người nuôi như ông lâm vào cảnh khốn khó. Bởi, nợ ngân hàng không trả được, tôm càng nuôi càng lỗ, ông Quý than thở.
Trước đó, bà Nguyễn Thị Ánh Quyên - hộ nuôi thủy sản lớn tại Nha Trang (Khánh Hòa) - cũng phải kêu cứu khẩn cấp. Theo bà, người nuôi tôm hùm chưa bao giờ khó khăn như thời điểm này.
Không xuất khẩu được, người nuôi hết tiền để mua thức ăn cho tôm hùm. “Đi vay bên ngoài với lãi suất cao cũng khó. Bởi, tôm không xuất bán được nên không ai dám cho vay”, bà nói thêm.
Ở Khánh Hòa, tôm hùm được nuôi chủ yếu tại Vạn Ninh, Ninh Hòa, Nha Trang và Cam Ranh. Tổng số lồng thả nuôi toàn tỉnh tính đến tháng 10/2023 đạt 74.330 lồng, sản lượng khoảng 1.517 tấn.
Mới đây, trong chuyến thăm và làm việc với Bộ Nông nghiệp nông thôn Trung Quốc, Tổng cục Hải quan Trung Quốc, đoàn công tác của Bộ NN-PTNT do Thứ trưởng Trần Thanh Nam dẫn đầu, hai bên thống nhất phối hợp xử lý vướng mắc trong xuất nhập khẩu tôm hùm bông theo cơ chế đặc biệt và sẽ đưa vào nghị định thư giữa hai nước.
Trong khi chờ đợi, phía Trung Quốc sẽ xem xét để các cơ sở nuôi tôm hùm bông ở Việt Nam đăng ký xuất khẩu.
