Thai máy hay còn gọi là cử động thai: xoay mình, vươn vai, đạp chân... Đây không chỉ là dấu hiệu giúp mẹ bầu cảm nhận được mầm sống đang lớn dần trong bụng mà còn là phương pháp để kiểm tra sức khỏe thai nhi.
Khi thai nhi được 7-8 tuần tuổi, con sẽ có những cử động đầu tiên. Tuy nhiên lúc này bào thai còn quá nhỏ, nên là các cử động còn yếu nên mẹ chưa thể cảm nhận một cách rõ ràng được. Phải đến khi thai nhi bước vào tuần thứ 16-17 của thai kỳ hoặc từ tuần 20 (với mẹ bầu mang thai con đầu lòng) thì những cử động của thai nhi mới rõ ràng, dễ cảm nhận.
1. Thai máy như thế nào là bình thường?
Theo Bác sĩ chuyên khoa II Lại Thị Nguyệt Hằng - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long, những cử động này sẽ diễn ra bất cứ lúc nào vào tuần thứ 16-22 của thai kỳ. Theo dõi cử động thai rất cần thiết để đánh giá xem thai nhi có khỏe không và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường của thai máy.
2. Thai máy thế nào là bất thường?
Có những dấu hiệu thai máy bất thường mà bà mẹ không nên xem thường trong giai đoạn này, đó là:
- Thai không máy: Nếu bà mẹ không cảm thấy chuyện động của thai nhi mỗi ngày kể từ tuần thứ 24, hãy thông báo cho bác sĩ ngay lập tức. Bên cạnh đó, nếu cả ngày mà thai không máy hoặc thai máy ít hơn so với những ngày trước thì cần chú ý vì đây có thể là dấu hiệu nhận biết thai máy bất thường.
- Xuất hiện triệu chứng như nôn mửa, kèm theo một số dấu hiệu khác như không căng ngực hay xuất huyết âm đạo và co thắt tử cung: Những dấu hiệu kể trên là báo động sức khỏe thai nhi đang trong tình trạng nguy hiểm, đó có thể là thai nhi bị thiếu ối, thiếu oxy hoặc gặp vấn đề về nhau thai. Theo bác sĩ Lại Thị Nguyệt Hằng, nguyên nhân của việc này phần lớn là do mẹ hút thuốc làm tăng nguy cơ ngưng cung cấp chất dinh dưỡng qua nhau thai, uống rượu, tiền sản giật, tiền căn thai chết lưu trong thai kỳ trước, thai quá ngày, song thai cùng ối, tăng huyết áp trong thai kỳ, sa dây rốn…
- Theo dõi thai máy để đánh giá sức khỏe thai nhi: Càng gần ngày sinh, cử động của thai nhi càng giảm. Trong lúc tỉnh giấc, thai nhi sẽ cử động tối thiểu 3 - 4 lần/giờ. Nếu cử động của thai nhi thấp hơn mức này, hoặc thai đang ngủ, hoặc đây chính là dấu hiệu thai máy bất thường.
Trong trường hợp thai máy quá nhiều (hơn 20 lần) cũng là yếu tố nhận biết thai máy bất thường. Nguyên nhân có thể là thai nhi đang bị stress hay nguyên nhân từ chính bản thân người mẹ đang gặp những vấn đề căng thẳng. Lúc này bà mẹ cần bình tĩnh, nghỉ ngơi, sẽ thấy thai có cử động nhẹ nhàng lại. Nếu thai máy vẫn tăng nhanh, dồn dập, nên đến bệnh viện kiểm tra.
3. Cách kiểm tra cử động thai
Theo các bác sĩ phụ sản, cách kiểm tra cử động thai tốt nhất là sau khi mẹ bầu ăn no. Thai phụ cần đi tiểu để bàng quang trống trước khi đếm cử động thai. Đặt tay lên bụng để cảm nhận những cử động của thai. Đếm số đợt thai nhi cử động trong vòng một giờ.
- Dấu hiệu thai máy bình thường qua kiểm tra cử động thai:
Thai máy bình thường khi có hơn 4 lần cử động trong 30 phút. Ba lần trong một ngày.
Nếu thai nhi cử động ít hơn 4 lần, sản phụ phải đi nằm và đếm cử động thai trong một giờ, hay từ 2-4 giờ.
Nếu trong 1 giờ có trên 4 cử động thai, thai nhi khỏe mạnh.
Nếu trong 4 giờ có nhiều hơn 10 cử động thai, tiếp tục đếm 3 lần trong một ngày như trước (thai nhi vẫn khỏe mạnh).
- Dấu hiệu thai máy bất thường qua kiểm tra cử động thai
Nếu có ít hơn 4 đợt cử động thai, cần nằm nghỉ và đếm cử động thai trong 1 hoặc 2 giờ tiếp theo.
Nếu trong 2 giờ tiếp theo, có ít hơn 10 cử động thai, cần đến ngay cơ sở y tế để theo dõi tình trạng thai bằng những phương pháp khác.
4. Hướng dẫn xử trí thai máy bất thường
Trong quá trình tự theo dõi, bà mẹ cảm nhận có những dấu hiệu thai máy bất thường như kể trên, đặc biệt, trong hai tháng cuối của thai kỳ thì nên đi khám và nhờ bác sĩ chẩn đoán kết quả. Khi đến bệnh viện để kiểm tra, bác sĩ sẽ thực hiện một số trắc nghiệm để đánh giá tình trạng sức khỏe của thai nhi bằng cách quan sát và theo dõi biến động tim thai theo cử động của thai.
Ngoài ra mẹ bầu cần lưu ý chế độ ăn uống, nghỉ ngơi. Khi mang thai, nếu không hấp thu đầy đủ chất dinh dưỡng sẽ làm giảm sức đề kháng, tăng nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm, ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi, trẻ giảm sự phát triển trí tuệ và các bộ phận khác, từ đó dẫn đến sanh non hay sanh khó. Vì vậy, dinh dưỡng trong thời kỳ mang thai, đặc biệt là giai đoạn thai máy đóng vai trò quan trọng cho sức khỏe mẹ và con.
Theo Phụ nữ Việt Nam
