Đầu tháng 9, trên diện tích rẫy rộng 6ha của gia đình, ông Nguyễn Văn Tạo ở Đắk Mil (Đắk Nông) thu hoạch những quả sầu riêng cuối cùng. Ông khoe, sầu năm nay trúng giá, ông chỉ trồng xen canh trong rẫy cà phê với mật độ rất thưa nhưng cho thu tới vài trăm triệu đồng.
Tuy nhiên, số tiền này chỉ bằng một phần nhỏ so với số thu được từ cà phê. Bởi vụ vừa qua cà phê vừa trúng mùa lại được giá.
Ông Tạo cho biết, gia đình ông trồng cà phê nhiều năm nay, nhưng chưa bao giờ bán được với giá 55.000-60.000 đồng/kg như đợt vừa rồi. Sau đó, giá tiếp tục tăng lên 65.000-67.000 đồng nhưng ông đã hết hàng.
Năng suất cà phê tái canh của gia đình ông đạt 6 tấn/ha. Với mức giá trên, ông thu về khoảng 2 tỷ đồng từ 6ha cà phê. Trong khi, cà phê tái canh chỉ cần bán giá 30.000 đồng/kg đã có lời nhẹ. Thế nên, năm nay sau khi trừ đi chi phí ông lãi tiền tỷ.
Theo ông Tạo, thời điểm 1995-1996, giá cà phê cũng đạt mức 45.000 đồng/kg nhưng khi đó, năng suất cà phê còn kém. Khoản lãi người trồng cà phê thu về lúc đó không nhiều.
“Tháng 12 tới, cà phê tiếp tục vào vụ thu hoạch sớm. Hy vọng giá giữ ổn định ở mức này thì người trồng cà phê sẽ có thu nhập khá”, ông chia sẻ.
Ở Đắk Nông, cà phê nhân đang được thu mua với giá dao động từ 66.200-66.300 đồng/kg; Lâm Đồng ở mức 65.300 đồng/kg; tại Đắk Lắk là 66.000 đồng/kg; Gia Lai 65.600-65.700 đồng/kg; Kon Tum là 65.700 đồng/kg.
Như vậy, so với giai đoạn đầu năm, mức giá trên cao hơn gần 63% (khi đó, giá cà phê cao nhất là 40.100 đồng/kg).
Thống kê sơ bộ từ Tổng cục Hải quan, đến giữa tháng 8/2023, nước ta xuất khẩu 1,54 triệu tấn cà phê, thu về 2,81 tỷ USD, giảm 20% về lượng nhưng tăng gần 5% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái do giá xuất khẩu tăng cao.
Tháng 8/2023, giá xuất khẩu bình quân cà phê của Việt Nam ở mức 2.963 USD/tấn, tăng 4,8% so với tháng trước đó và tăng 25,8% so với tháng 8/2022. Tính chung 8 tháng năm 2023, giá xuất khẩu bình quân cà phê của nước ta đạt 2.455 USD/tấn, tăng 8,5% so với cùng kỳ năm ngoái.
Ông Đỗ Hà Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA), cho hay, vừa qua giá cà phê lên trên dưới 70.000 đồng/kg - mức giá cao nhất 30 năm lại đây. Trong nhiều lý do đẩy giá cà phê lên cao, có nguyên nhân biến đổi khí hậu khiến sản lượng và chất lượng cà phê suy giảm.
Trước đó, trao đổi với PV.VietNamNet, ông Doãn Hữu Tuệ, Tổng giám đốc Công ty CP Tập đoàn Quốc tế Mỹ Việt (doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu cà phê), nhìn nhận, trong bối cảnh lạm phát, người dân ở nhiều quốc gia thắt chặt chi tiêu nên tìm đến loại có chất lượng tương đồng với giá thấp hơn.
Cà phê Arabica vốn được người tiêu dùng thế giới ưa chuộng nên giá cao, dòng Robusta luôn có giá rẻ hơn. Việt Nam là quốc gia có năng suất cà phê cao nhất thế giới, xếp thứ hai về sản lượng xuất khẩu (chỉ đứng sau Brazil), song 75% cà phê là Robusta nên giá trị xuất khẩu không cao.
Nay loại hạt này của Việt Nam được nhiều quốc gia tìm mua vì hợp với túi tiền của người tiêu dùng, đẩy giá bán tăng mạnh.
Một chuyên gia trong ngành cũng cho rằng, cà phê là hàng hóa không thiết yếu, khi người tiêu dùng phải cắt giảm chi tiêu thì cà phê Robusta, với ưu thế giá thành rẻ hơn cà phê Arabica, được ưu tiên sử dụng.
Đặc biệt, tại các doanh nghiệp sản xuất cà phê rang xay và hòa tan, tỷ lệ pha trộn Robusta và Arabica trong các sản phẩm được nâng lên 80-20%, trong khi ở giai đoạn trước tỷ lệ Robusta thường thấp.
VICOFA ước tính, sản lượng cà phê năm nay giảm 10-15% do thời tiết không thuận. Tuy nhiên, xuất khẩu cà phê từ nay đến cuối năm vẫn khả quan do cầu tăng, trong khi cung không được cải thiện.
Song, các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê nước ta không mua trữ cà phê như trước mà ký hợp đồng tới đâu mua tới đó do lãi suất cho vay của ngân hàng ở mức cao, khả năng tiếp cận tín dụng hạn chế.
Theo dự báo mới nhất của Bộ NN-PTNT, nếu lượng cà phê xuất khẩu những tháng cuối năm bằng với cùng kỳ năm trước và giá xuất khẩu bằng giai đoạn đầu năm, lượng cà phê xuất khẩu cả năm 2023 sẽ đạt khoảng 1,718 triệu tấn, trị giá 4,2 tỷ USD. Đây là kỷ lục mới của ngành cà phê.
