Những khu vườn trồng măng cụt tại miền Tây chuẩn bị vào vụ thu hoạch. Năm nay, gỏi gà măng cụt bất ngờ trở thành trào lưu ẩm thực, thu hút du khách tìm tới các nhà vườn măng cụt tham quan, trải nghiệm hái quả và thưởng thức món gỏi độc đáo.
Khoảng 10 ngày gần đây, khu vườn măng cụt của vợ chồng ông Nguyễn Hòa Bình (Bảy Bình) và bà Võ Thị Mai Lan (Ba Láng, Cái Răng, Cần Thơ) đón lượng khách đông đảo. Đây là một trong những khu vườn hiếm hoi trong vùng còn nhiều gốc măng cụt trăm năm tuổi. Tới đây, du khách có thể nghe ông Bảy Bình kể chuyện về lịch sử khu vườn măng cụt trăm năm tuổi, tự tay hái trái, trải nghiệm câu cá, thưởng thức gỏi gà măng cụt, bánh xèo, bánh mãng cầu,... chuẩn vị người miền Tây.
Khu vườn măng cụt là tài sản truyền đời của gia đình ông Bảy Bình. Lão nông 71 tuổi là đời thứ 5 thừa kế. "Vườn măng cụt này ít nhất cũng 150 năm tuổi, nhiều cây có thể đã 200 năm. Hiện, khu trồng măng cụt còn khoảng 3000m2 với 60 gốc măng cụt lão, đan xen những gốc măng cụt tơ 15-20 năm tuổi. Nhiều cây măng cụt lão vẫn còn dấu vết bom đạn thời chiến tranh", ông Bảy Bình chia sẻ.
Bao năm nay, ông Bình xem những cây măng cụt trong vườn như "báu vật". Mỗi mùa mưa bão lớn, ông canh cánh nỗi lo gãy đổ. "Bây giờ tuổi cao nhưng tôi vẫn ra vườn đều, không ra là thấy nhớ. Có thời gian tôi bị tai biến, không thể chăm sóc vườn, lòng nặng trĩu", ông tâm sự.
Điểm thú vị của khu vườn này là được trồng hoàn toàn tự nhiên, không bón phân, không phun thuốc trừ sâu. Vợ chồng ông Bảy Bình chỉ làm cỏ đều đặn. Những cây măng cụt lão cao 10-15m, tán rộng, gốc lớn, rễ bò lan khắp mặt đất. Cây càng nhiều năm tuổi thì càng có nhiều u nần mọc lên chi chít từ gốc tới thân. Nu càng lớn, sần sùi thì cây ra trái càng thơm, ngọt.
 |  |
Mỗi năm, khu vườn cho thu hoạch khoảng 2-3 tấn măng cụt. Những trái măng cụt lão không quá to nhưng vỏ mỏng, múi măng trắng ngần, hạt nhỏ, rất ít mủ, vị ngọt thanh. "Măng cụt của vườn nhà tôi giá khá cao do trái ít mủ, có thể bảo quản vận chuyển xa không lo thối, hỏng. Năm nay, giá tại vườn khi đầu mùa là 50.000 đồng/kg, hái tới đâu bán hết tới đó", bà Lan - vợ ông Bảy Bình cho hay.
Từ đầu năm 2023, sau khi được con cháu động viên, vợ chồng ông bà Bảy Bình xây thêm nhà chòi, ao cá để đón khách thăm vườn. Khách vừa đỗ xe tới cổng, chỉ cần hỏi thăm vườn măng cụt, ông Bình lập tức đứng dậy dẫn khách tham quan. Ông trở thành người "hướng dẫn viên biết tuốt", tận tình giới thiệu tuổi đời, vết tích, đặc trưng... của từng "cụ cây" trong vườn. Sự chất phác, thật thà của lão nông 71 tuổi làm du khách phương xa yêu mến. Trong khi đó, bà Lan - vợ ông là đầu bếp chính, tự tay làm các món ăn truyền thống. Ở tuổi ngoài 60, bà vẫn thoăn thoắt trèo trên những cây măng lão trăm tuổi để chọn trái chín ngọt cho du khách thưởng thức.
Vợ chồng ông Bảy Bình không bán măng cụt xanh cho thương lái, dù giá cao. Họ chỉ hái măng cụt để làm gỏi phục vụ gia đình, thực khách. Bà Lan thường chọn các trái to, già vừa phải trên những cây măng độ 20 năm tuổi. "Trước đây tôi hay làm món này trong mâm cỗ của gia đình, dòng họ. Mỗi năm chỉ có một tháng có măng cụt xanh nên ăn khá lạ miệng, chua chua, ngọt ngọt, ai cũng thích. Một tuần qua, du khách đặt gỏi gà măng cụt tăng nhiều. Có ngày tôi phải huy động người nhà, thuê nhân viên gọt vài chục kg trái xanh", bà Lan cho biết.
Bà Lan sử dụng gà đồi thả vườn từ các gia đình lân cận. Mỗi đĩa măng cụt cho 4 người ăn thoải mái có giá 350.000 đồng, gồm một con gà khoảng 1,2kg, 2kg măng cụt xanh (chưa sơ chế) cùng các loại cà rốt, hành tây, rau răm. Mức giá này rẻ hơn rất nhiều so với gỏi gà măng cụt tại TP.HCM hay Hà Nội. "Nhà tôi chủ yếu lấy công làm lãi", bà Lan vừa khéo léo gọt vỏ măng cụt vừa chia sẻ.
Măng cụt sau khi gọt vỏ được ngâm trong nước chanh để giữ màu trắng, giảm chát và tăng độ giòn. Gà đồi luộc ngập nước, lửa nhỏ để vừa chín tới, giữ độ ngọt của thịt, giòn của da, xé bản to. Các loại cà rốt, hành tây nạo sợi rồi ngâm trong nước đá. Bí quyết quan trọng của món ăn là phần nước sốt chua ngọt làm từ những nguyên liệu cơ bản như nước mắm, đường, chanh, tỏi, ớt theo tỉ lệ phù hợp. Trước khi mang tới thực khách, bà Lan rắc phần hành phi chiên giòn, rau răm và ớt sừng thái nhỏ.
