Theo số liệu thống kê từ Eurostat, trong năm 2023, EU nhập khẩu cà phê từ thế giới đạt 4,05 triệu tấn, giá trị lên tới 19,17 tỷ EUR (tương đương 20,79 tỷ USD). So với năm 2022, nhập khẩu cà phê của EU giảm 9% về lượng và giảm 10,2% về giá trị.
Nguyên nhân khiến EU giảm nhập khẩu cà phê là do nền kinh tế suy thoái, lạm phát duy trì ở mức cao khiến người dân thắt chặt chi tiêu. Tuy nhiên, khi nền kinh tế phục hồi, nhu cầu tiêu thụ cà phê của người dân châu Âu được dự báo sẽ bùng nổ trong năm nay.
Theo Liên đoàn Cà phê châu Âu, Liên minh châu Âu có mức tiêu thụ cà phê bình quân đầu người cao nhất thế giới. Quy mô thị trường cà phê châu Âu dự tính đạt 47,88 tỷ USD vào năm 2024 và dự báo sẽ đạt 58,14 tỷ USD vào năm 2029, tăng trưởng bình quân 3,96% trong giai đoạn 2024-2029.
Cà phê là một trong những thức uống phổ biến nhất ở châu Âu do đã ăn sâu vào văn hóa, được người dân sử dụng rộng rãi hàng ngày. Ngoài ra, nhu cầu về cà phê ngày càng gia tăng do số lượng quán cà phê mới mở, sự phát triển của các chuỗi cửa hàng cà phê và lượng người mua máy pha cà phê ngày càng tăng.
Vì thế, châu Âu được coi là thị trường tiềm năng lớn mà bất kỳ nước sản xuất cà phê nào cũng muốn khai thác.
Trong năm 2023, EU nhập khẩu xấp xỉ 1,31 triệu tấn cà phê từ thị trường nội khối, giá trị đạt 8,54 tỷ EUR (tương đương 9,26 tỷ USD), giảm 6,8% về lượng và giảm 0,1% về trị giá so với năm 2022. Trong đó, các nguồn cung cà phê truyền thống nội khối lớn cho EU gồm: Đức, Bỉ, Ý, Hà Lan, Pháp.
Ngoài ra, EU nhập khẩu 2,74 triệu tấn cà phê từ thị trường ngoại khối, giá trị lên tới 10,63 tỷ EUR (11,53 tỷ USD), giảm 10% về lượng và giảm 17% về trị giá so với năm 2022.
Trong đó, nhập khẩu cà phê từ Brazil đạt 921,8 nghìn tấn, giá trị gần 3,3 tỷ EUR (3,57 tỷ USD) trong năm 2023, giảm 11,6% về lượng và giảm 24% về trị giá so với năm trước đó.
Thị phần cà phê của Brazil trong tổng lượng nhập khẩu của EU giảm từ 23,41% năm 2022 xuống 22,74% năm 2023.
Với lượng xuất khẩu 652 nghìn tấn cà phê, giá trị đạt 1,53 tỷ EUR (1,66 tỷ USD), Việt Nam trở thành nhà cung cấp lớn thứ hai cho EU trong năm 2023 tính theo sản lượng, còn tính về giá trị xếp thứ 3.
Đáng chú ý, cà phê Việt xuất khẩu sang thị trường EU chỉ giảm nhẹ 1,4% về lượng và giảm 0,02% về trị giá so với năm 2022. Do đó, thị phần cà phê của Việt Nam trong tổng lượng nhập khẩu của EU từ thế giới tăng từ 14,85% năm 2022 lên 16,08% năm 2023.
Hiện giá cà phê nhân xô của nước ta đồng loạt vượt ngưỡng 100.000 đồng/kg - mức giá cao nhất mọi thời đại. Cụ thể, giá cà phê ngày 6/4 trung bình ở mức 102.500 đồng/kg. Tại các vùng trọng điểm như Đắk Lắk, Lâm Đồng, Gia Lai, Đắk Nông, Kon Tum, giá cà phê nhân xô được thu mua cao nhất ở mức 104.000 đồng/kg.
Ông Nguyễn Nam Hải - Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam - cho biết, Việt Nam là quốc gia sản xuất cà phê Robusta lớn nhất thế giới. Các nhà rang xay trên toàn cầu vẫn có nhu cầu cao và đang tìm nguồn hàng từ Việt Nam.
Đặc biệt, nhu cầu nhập khẩu của châu Âu rất lớn và nguồn cung cấp gần như hoàn toàn từ cà phê Robusta của Việt Nam, ít nhất là từ nay đến hết tháng 4/2024.
“Trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến hết tháng 4, các nhà nhập khẩu của EU nếu mua cà phê Robusta thì chỉ có thể trông cậy vào Việt Nam. Bởi nguồn cung cà phê Robusta từ các vùng trồng khác trên thế giới chưa vào vụ thu hoạch”, lãnh đạo một doanh nghiệp cà phê chia sẻ với PV VietNamNet khi nói về tiềm năng xuất khẩu cà phê sang thị trường EU. Thời điểm này, nguồn cung cạn, giá lại cao nên với những đơn hàng lớn doanh nghiệp cũng cân nhắc việc ký kết.
Theo các doanh nghiệp xuất khẩu, cà phê Robusta Việt Nam có vị thế tương đối vững chắc, không thể thay thế trên thị trường thế giới. Dù nguồn cung thiếu hụt, hạt cà phê nước ta vẫn được các nhà rang xay nước ngoài săn đón, chờ đợi thay vì tìm kiếm nguồn cung mới. Điều này sẽ là cơ sở, dư địa để giá xuất khẩu cà phê tiếp tục tăng.
Tính toán từ các hiệp hội cũng như doanh nghiệp, với đà xuất khẩu tăng mạnh như hiện nay trong khi nguồn cung sụt giảm đáng kể, chỉ đến cuối tháng 4, cả nông dân và doanh nghiệp sẽ hết cà phê. Đây là điều chưa từng xảy ra trong suốt 30 năm qua với ngành hàng cà phê Việt Nam.
