PhimĐào, phở và piano đã tạo nên "cơn sốt" khi lượng khán giả truy cập mua vé xem phim tăng đột biến khiến web của Trung tâm Chiếu phim quốc gia bị sập. Nói như ông Vũ Đức Tùng - Quyền Giám đốc Trung tâm Chiếu phim quốc gia, đây là "hiện tượng trước nay chưa từng có".
Theo đó, đã có các rạp chiếu phim tư nhân đồng ý phát hành phim Đào, phở và piano. Các đơn vị này nhận phát hành miễn phí và nộp toàn bộ doanh thu về cho Nhà nước.
Chia sẻ với phóng viên Dân trí, đạo diễn Phi Tiến Sơn cho biết, phim được cấp kinh phí 20 tỷ đồng phân bổ cho 2 năm là 2022-2023. Theo số liệu của Box Office Việt Nam - đơn vị thống kê độc lập, tính đến hết ngày 21/2, Đào, phở và piano ghi nhận mức doanh thu 1 tỷ đồng.
Với doanh thu hiện tại chạm mốc 1 tỷ đồng, vậy số tiền bỏ ra làm phim có tương xứng?
Chia sẻ với phóng viên Dân trí, nhà biên kịch Trịnh Thanh Nhã cho biết, phim Đào, phở và piano được đầu tư 20 tỷ, doanh thu hiện tại mới được 1 tỷ đồng là chưa tương xứng, bởi số tiền thu lại chưa được 1/10 số tiền bỏ ra.
Tuy nhiên điều đáng nói, khi phim gây "sốt", các cơ quan quản lý chưa có những phản ứng thích hợp. Có rạp tư nhân "đón tay" nhận chiếu nhưng việc phát hành phim chưa diễn ra ngay được mà vẫn phải… chờ. Tối 21/2 vẫn chưa có rạp tư nhân nào chiếu phim này.
"Ban đầu, phim được phát hành ở Trung tâm Chiếu phim quốc gia với 3 suất chiếu/ngày, mỗi phòng chiếu chưa đến 100 khán giả thì doanh thu cũng không cao được.
Sau đó, phim lên cơn "sốt", có rạp nhận phát hành nhưng dường như việc này vẫn phải làm theo quy trình. Việc chậm trễ như vậy cũng ảnh hưởng đến doanh thu của phim là điều chắc chắn", bà Trịnh Thanh Nhã cho hay.
Bà Nhã thẳng thắn, việc "nhân bản" phim kỹ thuật số, ở thời đại 4.0 này rất dễ mà để lâu như thế thì việc nghĩ đến chuyện doanh thu "ngất ngưởng" như chúng ta vẫn mong đợi là khó.
Nữ biên kịch cũng có những so sánh thực tế: "Đào, phở và piano không phải là phim có thể chiếu ồ ạt. So với dàn phim của Nhà nước đặt hàng 10 năm trở lại đây, có phim nào vượt qua doanh thu 100 triệu không? Chúng ta phải so sánh nó trong mặt bằng những phim có cùng xuất phát điểm chứ không thể so sánh với các phim tư nhân.
Những phim đơn vị ngoài sản xuất có sự đầu tư bài bản, truyền thông rất tốt, phim được quảng bá ngay từ khi làm kịch bản, còn phim Nhà nước đặt hàng thì không được quảng bá gì. Vậy nên việc phim Nhà nước có hay đến mấy thì cũng chỉ là "áo gấm đi đêm".
Theo bà Nhã, nếu phim Đào, phở và piano được đem đi chiếu khắp cả nước, bằng hệ thống các rạp chiếu phim, chiếu bóng lưu động thì số lượng người xem rất nhiều, có khi nhiều khán giả hơn phim Mai, Nhà bà nữ của Trấn Thành.
Biên kịch Trịnh Thanh Nhã nói: "Doanh thu là một trong những tín hiệu hay để đo đếm sức hút của phim nhưng không phải là tất cả. Vì các phim không ở trong hoàn cảnh giống nhau".
Còn đạo diễn Trần Vũ Thủy thì nói, phim được Nhà nước đặt hàng thường có mục đích là tuyên truyền, mang lại giá trị nhân văn cho cộng đồng. Các phim này không có mục đích mang ra rạp để thu tiền.
"Nếu muốn mang phim ra rạp bán vé, các nhà làm phim thường kết hợp với các đơn vị tư nhân. Họ có các quy định, cơ cấu tỷ lệ % khi phát hành và cả tiền làm truyền thông nên việc bán vé sẽ dễ dàng, doanh số thu về cũng cao, thước đo về doanh thu cũng chính xác hơn.
Như bạn có một bát phở ngon, món bún chả đặc biệt mà không quảng cáo thì ai biết mà đến mua? Tôi đánh giá cao phim Đào, phở và piano vì câu chuyện, cách thể hiện, tư tưởng của phim", đạo diễn Trần Vũ Thủy chia sẻ.
Nam đạo diễn cho biết thêm, một bộ phim được chiếu trên toàn quốc, sẽ có tính lan tỏa cao, doanh thu cũng tăng.
Tuy nhiên, ông Thủy cũng nói đến một nghịch lý: "Nhiều bộ phim làm đến 50-70 tỷ, truyền thông tốt nhưng vì một lý do nào đó, bộ phim không đạt doanh thu như mong muốn, đó là điều đáng tiếc. Còn phim Nhà nước đặt hàng đa phần làm xong, công chiếu rồi… nhập kho, rồi có thể sau đó bị... lãng quên".
Vì thế, qua hiện tượng của Đào, phở và piano, đạo diễn Trần Vũ Thủy thấy đây là một tin mừng cho phim lịch sử, cách mạng.
"Còn về doanh thu, khó có thể nói đó là thành công hay thất bại vì nó liên quan đến quy trình làm phim của một số tổ chức, đơn vị. Nếu phim này do tư nhân làm, được quảng bá bài bản, tôi tin phim sẽ có doanh thu rất cao. Vì phim có cách làm phù hợp với thị hiếu khán giả, phim có hình thức kể chuyện mới mẻ, đảm bảo được tính nghệ thuật và cả giải trí của phim", nam đạo diễn nói.
Đạo diễn Phi Tiến Sơn (trái) và nữ diễn viên chính Cao Thùy Linh (phải) của phim "Đào, phở và piano" (Ảnh: Nhân vật cung cấp).
Bà Trịnh Thanh Nhã cũng nói về thực trạng của phim Nhà nước đặt hàng, các phim làm thường rất chậm, kịch bản phải 1-2 năm mới được thông qua, đợi tiền về cũng phải vài năm trời mới có. Vì thế, nhiều đơn vị tư nhân ngại làm việc kiểu này.
Nữ biên kịch cũng đồng quan điểm với đạo diễn Trần Vũ Thủy: "Ngày trước, có đạo diễn tự mang phim Nhà nước đặt hàng đi phát hành, giới thiệu ngay lập tức bị "thổi còi", bởi vì thế, nhiều phim làm theo đơn đặt hàng xong là… "đắp chiếu", cá nhân các đạo diễn muốn tự lực cánh sinh cũng khó vì gặp nhiều rào cản của các thủ tục hành chính".
Bà Thanh Nhã nói thêm, lý do phim Đào, phở và piano có doanh thu ít là chiếu ở cụm rạp nhỏ, người xem chen chúc nhưng không thể mở rộng phòng chiếu, suất chiếu ra được.
"Cũng không thể so sánh Đào, phở và piano với phim của Trấn Thành được, vì đó là 2 thể loại phim khác nhau", bà Nhã chia sẻ.
Đạo diễn Bùi Trung Hải thì băn khoăn, một bộ phim làm ra không thể được phát hành, không có chi phí truyền thông, quảng bá thì làm sao không bị thua lỗ? Vì thế, cần có cái nhìn tổng quát, toàn diện hơn về việc tài trợ cho sản xuất phim sử dụng ngân sách Nhà nước.
Ông Hải đưa ra giải pháp, Việt Nam cần nghiên cứu mô hình Quỹ tài trợ cho điện ảnh như Quỹ CNC của Pháp hay Quỹ KOFIC của Hàn Quốc. Các quỹ điện ảnh này mang tầm quốc gia, có đầu tư tới vài trăm triệu USD mỗi năm và đã góp phần thúc đẩy sự phát triển điện ảnh tại Hàn Quốc và Pháp hơn 10 năm qua.
"Mới đây 2 bộ phim Pháp là phim Anatomy of a Fall - Kỳ án trên đồi tuyết (đạo diễn Justine Triet) và The Taste of Things - Hương vị vạn vật (đạo diễn Trần Anh Hùng) cũng là những phim được quỹ phát triển điện ảnh đầu tư và có tiếng vang", ông Hải cho biết.
NSND Trung Hiếu, Cao Thùy Linh và Doãn Quốc Đam trong một cảnh quay của phim "Đào, phở và piano" (Ảnh: Nhân vật cung cấp).
Nhà quay phim Quang Minh thẳng thắn: "Phim Đào, phở và piano được đầu tư 20 tỷ đồng, hiện có doanh thu 1 tỷ đồng nhưng lại được tung hô, quan tâm nghe có vẻ như một… trò đùa nhưng chúng ta hãy ghi nhận sự nỗ lực của ê-kíp bộ phim được Nhà nước đặt hàng.
Trong bối cảnh các phim thị trường cạnh tranh khốc liệt, nhiều nhà sản xuất đổ cả "tấn vàng" vào làm phim thì sự cố gắng của đoàn phim Đào, phở và piano là đáng trân trọng. Có thể doanh thu chưa cao, nhưng ê-kíp đã được tiếng tăm, được sự ghi nhận của khán giả là lãi rồi".
