Vấn đề này được đặt ra tại Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách khi thảo luận về một số vấn đề lớn trong tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược.
Đúng nhưng chưa đủ
Góp ý vào dự thảo, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) cho rằng bổ sung quy định kinh doanh thuốc theo phương thức thương mại điện tử là đúng nhưng chưa đủ.
Liên quan đến quyền và trách nhiệm của cơ sở kinh doanh dược, dự thảo quy định thuốc được bán lẻ theo phương thức thương mại điện tử phải thuộc Danh mục thuốc không kê đơn, trừ thuốc thuộc Danh mục thuốc hạn chế bán lẻ, thuốc phải kiểm soát đặc biệt; Thuốc, nguyên liệu làm thuốc được bán buôn theo phương thức thương mại điện tử, trừ các thuốc, nguyên liệu làm thuốc phải kiểm soát đặc biệt.
Theo ông Nguyễn Anh Trí, khám, chữa bệnh từ xa dần phát triển và việc kê đơn điện tử, tức đưa thuốc đến tận nhà cho người bệnh, là thương mại điện tử và sớm muộn sẽ diễn ra mạnh mẽ. Trong đó, hầu hết các loại thuốc được kê đơn.
Do đó, ông đề xuất nên cho phép áp dụng trong trường hợp khám, chữa bệnh từ xa với điều kiện thuốc do nhà thuốc có uy tín (được cho phép cung cấp) và người vận chuyển (shipper) có đăng ký do nhà thuốc có danh sách quản lý.
Cũng đề cập nội dung này, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (đoàn Hà Nội) băn khoăn khi không được bán lẻ thuốc kê đơn theo phương thức thương mại điện tử, nhưng bán buôn lại có quyền này, dẫn đến có thể gặp vướng mắc trong thực tiễn.
Theo nữ đại biểu, kinh doanh theo phương thức thương mại điện tử khó phân biệt được bán buôn hay bán lẻ. Bán buôn không phải là bán nhiều và bán lẻ không phải là bán ít, mà bán buôn là bán cho pháp nhân, còn bán lẻ là tới từng người mua. Từ đó, trách nhiệm của cơ sở bán phải chứng minh, nếu không sẽ bị phạt, trong khi chưa rõ trách nhiệm chứng minh là của bên bán hay của sàn thương mại điện tử.
Hơn nữa, có những loại thuốc nếu dưới mức nồng độ nào đó thì không thuộc diện thuốc kê đơn, nhưng cao hơn lại phải kê đơn.
“Quan điểm của tôi là đã thương mại điện tử thì chỉ bán thuốc không kê đơn và đây là một mô hình rất nhiều nước trên thế giới đã áp dụng” – bà Nhị Hà nói.
Phải đảm bảo bình đẳng
Một điểm đáng lưu ý là quy định “giá bán buôn thuốc dự kiến là giá bán buôn tối đa do cơ sở nhập khẩu thuốc, cơ sở sản xuất thuốc xác định trước khi bán lô thuốc đầu tiên ra thị trường mà các cơ sở bán buôn thuốc không được bán cao hơn mức giá này”. Dự thảo cũng đưa ra các yêu cầu cụ thể về việc công bố, công bố lại, kê khai, niêm yết giá bán buôn thuốc dự kiến.
Nhấn mạnh giá thuốc lầ vấn đề nóng, được người dân và các cơ sở quan tâm, đại biểu Trần Thị Nhị Hà cho rằng cần thiết phải có biện pháp quản lý, song yêu cầu “các cơ sở bán buôn thuốc không được bán cao hơn” mức giá công bố lại chưa thật chặt chẽ và công bằng.
Bà nêu ví dụ, theo quy định có cơ sở tổ chức chuỗi nhà thuốc và các nhà thuốc trong chuỗi nhà thuốc. Cơ sở tổ chức chuỗi nhà thuốc hoàn toàn có thể nhập khẩu thuốc rồi công bố giá thuốc dự kiến tối đa rất thấp, có thể không có lợi nhuận. Khi đó, các cơ sở bán buôn thuốc không được bán cao hơn mức giá đó thì gặp khó khăn, còn các nhà thuốc trong chuỗi lại có thể bán lẻ.
“Khi đó gây tình trạng thuốc độc quyền, khó khăn cho nhà thuốc không thuộc chuỗi nhà thuốc” – nữ đại biểu phân tích và đề nghị quy định hệ số bán lẻ với hoạt động của chuỗi nhà thuốc, đảm bảo bình đẳng dù có chuỗi hay không.
“Quy định chính sách của Nhà nước về dược còn thiếu vắng quy hoạch, phát triển nguồn dược liệu, trong khi đây mới là vấn đề quan trọng. Chúng ta chỉ tập trung vào vấn đề nghiên cứu, công nghệ, chuyển giao nhưng vấn đề rất lợi thế trong phát triển kinh tế - xã hội là Việt Nam sống trên một rừng thuốc nhưng lại không phát triển được nguồn và vùng dược liệu để phục vụ khám, chữa bệnh, điều trị y tế cho nhân dân và kể cả xuất khẩu. Chính sách phải rõ, còn cứ chung chung thì khó vào được cuộc sống” – Đại biểu Nguyễn Lâm Thành.
