Theo đại diện Cục An toàn thông tin, thời gian gần đây, tại Việt Nam bùng nổ các cuộc gọi lừa đảo trực tuyến Deepfake. Các đối tượng sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo ra những video hoặc hình ảnh giả, sao chép chân dung để tạo ra các đoạn video giả người thân, bạn bè, thực hiện các cuộc gọi lừa đảo.
Ngay sau khi nhận được thông tin phản ánh của người dân, các chuyên gia Cục An toàn thông tin đã thực hiện phân tích và đưa ra cảnh báo rộng rãi. Deepfake đang là một mối đe dọa đối với sự trung thực và tin cậy của video và hình ảnh. Nó có thể được sử dụng không chỉ để lừa đảo trực tuyến mà còn cho các mục đích khác như tấn công chính trị, tạo ra những tin tức giả mạo hoặc phá hoại danh tiếng của người khác. Phần lớn hình thức lừa đảo trực tuyến này nhắm tới việc lừa đảo tài chính.
Để nhận diện cuộc gọi lừa đảo Deepfake, theo đại diện Cục An toàn thông tin, bằng mắt thường vẫn có thể có một số dấu hiệu nhận biết như thời gian gọi thường rất ngắn, chỉ vài giây. Đặc biệt, khuôn mặt của họ thiếu tính cảm xúc và khá "trơ" khi nói hoặc tư thế của họ trông lúng túng, không tự nhiên, hướng đầu và cơ thể của họ trong video không nhất quán với nhau…
Ngoài ra, cũng có thể thấy màu da của nhân vật trong video bất thường, ánh sáng kỳ lạ và bóng đổ không đúng vị trí. Điều này có thể khiến video trông rất giả tạo và không tự nhiên. Bên cạnh đó, âm thanh sẽ không đồng nhất với hình ảnh, có nhiều tiếng ồn bị lạc vào clip hoặc clip không có âm thanh.
Đáng chú ý, cuộc gọi lừa đảo Deepfake thường xảy ra tình huống mà tài khoản chuyển tiền không phải của người đang thực hiện cuộc gọi. Thường kẻ gian sẽ ngắt giữa chừng, bảo là mất sóng, sóng yếu... Các yếu tố kỳ lạ như trên là báo hiệu đỏ của Deepfake. Người dân nên cảnh giác và tuyệt đối bình tĩnh.
Để ngăn chặn các cuộc gọi lừa đảo trực tuyến sử dụng AI, đại diện Cục An toàn thông tin cho biết, công nghệ thay đổi hàng ngày, cuộc chiến chống lại lừa đảo trực tuyến là trường kỳ. Chống lừa đảo trực tuyến không đơn giản về mặt công nghệ mà cần có giải pháp về mặt pháp lý. Không chỉ Việt Nam, chính phủ các nước, các doanh nghiệp công nghệ cùng phải chung tay để phát hiện, ngăn chặn.
Theo Hãng bảo mật Kaspersky, Deepfake là một từ ghép của "deep" trong "deep-learning" (học sâu) và "fake" (giả mạo). Deep-learning nhờ ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào nhiều thuật toán nhằm tổng hợp dần các tính năng cao cấp từ dữ liệu đầu vào và có khả năng học hỏi từ những dữ liệu để tạo khuôn mặt con người, chuyển động vật lý và giọng nói…
Nhờ đó, công nghệ Deepfake đã tạo ra các sản phẩm công nghệ video có âm thanh, hình ảnh làm giả đối tượng ngoài đời thực với độ chính xác khá cao. Video giả mạo sẽ càng giống thật khi công nghệ thu thập được càng nhiều dữ liệu về hình dạng, giọng nói của người dùng mạng xã hội.
Chuyên gia Ngô Minh Hiếu, Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia – NSCS (Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông) cho rằng, để tránh bị lừa, tốt nhất người dân nên tỉnh táo trong mọi tình huống.
Khi nhận được yêu cầu chuyển tiền cần bình tĩnh, kiểm chứng thông tin và xác thực nguồn tin bằng cách chủ động gọi điện thoại trực tiếp với thời gian dài hơn một phút với nhiều câu hỏi khác nhau để xác thực thông tin bởi hiện tại, Deepfake chưa thể giả mạo được một cuộc trò chuyện trong thời gian thực. Đồng thời, cảm xúc hay biểu cảm của hình ảnh do trí tuệ nhân tạo tạo ra bằng Deepfake chưa thể bắt chước được người thật.
