Hàng chục năm qua, bà Sầm Thị Bích (trú bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, Nghệ An) dành nhiều thời gian, công sức và tiền bạc để làm nên bảo tàng độc đáo có tên Pỉ Noọng.

"Pỉ Noọng trong tiếng thái có nghĩa là anh em. Trong bảo tàng tôi cũng sưu tầm, lưu giữ những đồ dùng thường ngày, vật phẩm của nhiều dân tộc khác nhau”, bà Bích nói.

Bà Sầm Thị Bích chia sẻ từ năm 1990, bà đã bắt đầu sưu tầm đồ vật cổ của các dân tộc vùng cao. Sau hàng chục năm dày công sưu tầm, hiện bảo tàng của bà Bích có hàng trăm hiện vật khác nhau.

Các hiện vật chủ yếu gồm trang phục của các dân tộc như người Thái ở Nghệ An, Sơn La, người Mông, Dao Tiền, Dao Đỏ, người Tày, người Mường ở Thanh Hóa, Hòa Bình.

Trong “bảo tàng” của nữ nghệ nhân này có đầy đủ hiện vật từ đơn sơ, các đồ dùng hàng ngày như mâm, cối, giỏ đựng…

Đến những đồ vật quý hiếm cổ xưa như răng voi ma mút.

Nhiều đồ dùng là dụng cụ sản xuất, săn bắt, hái lượm, đồ sinh hoạt của người cổ xưa.

Những chiếc mâm, cối làm từ gỗ độc đáo có tuổi đời cả trăm năm.

Những chiếc vòng bạc, nén bạc, xâu tiền thường được dùng trong đám cưới người Thái ở Nghệ An. Bà Bích đã mất hàng chục năm để sưu tầm những đồ vật này đưa về bảo tàng của mình.

Những chiếc rìu đá của người tiền sử cũng có trong bảo tàng.

Bộ lịch cổ người Thái làm từ gỗ, sừng trâu, ngà voi... "Người Thái họ khắc lịch lên gỗ, sừng, ngà... Những chấm nhỏ tượng trưng cho ngày, tháng. Nếu không hiểu sẽ không xem được bộ lịch này", bà Bích cho hay.

“Nhiều người trẻ bây giờ đến cả tiếng của dân tộc mình cũng không biết. Nên tôi sưu tầm các hiện vật này về trưng bày vừa để lưu giữ bản sắc văn hóa, vừa để mọi người, nhất là thế hệ trẻ đến tham quan có thể hiểu hơn về đời sống, các vật dụng gắn liền với đồng bào dân tộc, đặc biệt là dân tộc Thái. Mỗi hiện vật thường tượng trưng cho một câu chuyện riêng”, bà Sầm Thị Bích chia sẻ.

Bà Bích cũng được biết đến là một thợ dệt thổ cẩm có tiếng ở xã Châu Tiến (Quỳ Châu, Nghệ An). Hiện bà Bích tự nuôi tằm, lấy tơ dệt vải.

Ngọc Tú