Tại hội thảo "Thành tích học tập bậc phổ thông dưới góc nhìn đổi mới tuyển sinh đại học" vừa được trường PTLC Edison tổ chức ở Hà Nội, một số chuyên gia cho rằng, cách đánh giá đầu vào đại học hiện nay có rất nhiều hình thức khác nhau, không có sự phân định rạch ròi một cách cực đoan, cứng nhắc giữa kiến thức và năng lực.
Điều quan trọng nhất trong giáo dục, hay đích đến cuối cùng của giáo dục là nhằm phát triển con người, phát triển một cá nhân trở thành một phiên bản tốt hơn của chính mình, ngày hôm nay tốt hơn ngày hôm qua, ngày mai tốt hơn ngày hôm nay.
Thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT 2022 (Ảnh: Mạnh Quân).
Không nên quan trọng trường chuyên lớp chọn
Theo GS.TS Nguyễn Tiến Thảo- Giám đốc Trung tâm đánh giá năng lực (Đại học Quốc gia Hà Nội), có nhiều cách thông thường để tiếp cận khái niệm học sinh giỏi.
Nhìn chung trong hệ thống giáo dục quốc dân hiện nay, thầy cô đều muốn học trò điểm cao, ra đề bài khó dần để cố gắng cho các em thi đạt các giải.
Hầu hết giáo dục ở trường công của chúng ta vẫn nặng về thành tích, ngay cả phụ huynh cũng muốn con phải điểm cao và điểm cao thì mới là học tập tốt.
"Chúng ta đang bàn luận chủ đề thành tích học tập ảnh hưởng đến kết quả tuyển sinh sau này. Nếu chúng ta có thể vào được đại học, ra đời làm việc nhưng hãy nhìn vào thực tế, nếu một ngày có 8 tiếng làm một công việc mà mình không thích thì rất khủng khiếp nhưng nếu mình thích thì thời gian trôi rất nhanh.
GS.TS Nguyễn Tiến Thảo- Giám đốc Trung tâm đánh giá năng lực, Đại học Quốc gia Hà Nội (Ảnh: V.Ngọc).
Theo tôi, học sinh dù ở bậc nào theo đuổi cái mình thích và sáng tạo vì nó, cuộc sống sẽ đa dạng, muôn màu và sẽ trở nên tươi đẹp hơn rất nhiều.
Tôi cũng mong các phụ huynh cũng thay đổi cái nhìn, không nên quá xem trọng chuyện ở trường chuyên, lớp chọn hay là giải nọ giải kia cho học sinh", GS Thảo nói.
Bà Hồ Thu Lê, đồng sáng lập kiêm CFO Tomochain Labs thừa nhận, bản thân mình cũng là sản phẩm của trường chuyên lớp chọn, cho đến khi đi thi đại học cũng chẳng biết mình thích gì.
Chuyên gia này cho rằng, thiếu sót từ cả góc độ phụ huynh và hệ thống giáo dục là không có định hướng cho học sinh.
"Dưới góc độ là phụ huynh có một con đang học lớp 12, mình cũng thay đổi rất nhiều, không nên gây áp lực và bao giờ cũng nói với các con là không quan tâm tới điểm số.
Tuy nhiên, có một điều cơ bản các bạn thấy, đó là hồ sơ các bạn đẹp thì khả năng các bạn vào được trường bạn thích sẽ tốt hơn. Điều đó có nghĩa là gì? Là các bạn phải nỗ lực cố gắng tốt nhất trong cái năng lực của mình", bà Thu Lê nói.
Trả lời câu hỏi" "Mục tiêu của giáo dục hướng tới thành tích hay niềm hạnh phúc? Căn bệnh thành tích hay những định kiến xã hội thành tích học tập hiện đã thuyên giảm chưa?
Cô Lê Tuệ Minh, Chủ tịch Hội đồng trường Phổ thông liên cấp Edison (Ảnh: V.Ngọc).
Cô Lê Tuệ Minh, Chủ tịch Hội đồng trường Phổ thông liên cấp Edison cho hay, mình may mắn vì không học trường chuyên lớp chọn nên bà không có định kiến, rào cản nào về thành tích của học sinh.
Do đó, bà mong muốn kết nối cho học sinh đến những nguồn lực, những diễn giả, những con người có thể chia sẻ cho các em về chặng đường sắp tới các em đang làm gì? Mục tiêu của các em là gì? Định hướng của các em là gì? Mong muốn của các em là gì và các em sẽ thực hiện nó như thế nào, không phải do ông bà hay cha mẹ định hướng.
Học giỏi nhưng điểm thi đại học không cao: Vì sao?
Trả lời câu hỏi: "Khi tiếp xúc với những sinh viên theo hai phương thức tuyển sinh cũ và mới, các chuyên gia nhận thấy có những đặc điểm gì"?
PGS.TS Nguyễn Thị Thanh Huyền, Phó Viện trưởng Viện đào tạo Báo chí và Truyền thông, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐH Quốc gia Hà Nội) hóm hỉnh cho hay, cứ đến mỗi thời điểm công bố điểm chuẩn tuyển sinh, bà luôn hoảng hốt.
Hoảng hốt bởi lẽ nếu như tính cách thi ngày xưa theo khối A, B, C, D thì bà sẽ trượt, trượt rất xa.
"Thời gian gần đây, sinh viên của chúng tôi điểm gần như tuyệt đối 29 - 30 điểm. Ví dụ ngành của tôi là 29,5 điểm mới đỗ trong khi ngày xưa tôi 21,5 điểm đã thủ khoa. Vậy nên tôi hoảng lắm", bà Huyền chia sẻ.
PGS.TS Nguyễn Thị Thanh Huyền, Phó Viện trưởng Viện đào tạo Báo chí và Truyền thông, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐH Quốc gia Hà Nội (Ảnh: V.Ngọc).
Chuyên gia này chia sẻ rằng, nhiều sinh viên vào trường với điểm đầu vào quá cao nên thường đầy tự hào và cũng có những ảo tưởng, rằng mình là những người giỏi nhất nước thì mới vào được khoa này.
"Thế nhưng đến kì thi học kỳ 1, các em nhìn tôi bằng một ánh mắt hết sức thất vọng và buồn bực như thể mình bị oan.
Chúng tôi có trò chuyện, hỏi các em cảm nhận như thế nào về học kỳ đầu tiên của đời sinh viên, em có hài lòng hay không? Phần lớn là thất vọng.
Các em bảo rằng không thể tưởng tượng được ở phổ thông mình học giỏi thế, điểm tốt thế, được tuyển thẳng và có rất nhiều giải như thế mà tại sao điểm môn của nhiều môn lại thấp như vậy"? TS Huyền cho biết.
Cũng theo TS Huyền, đặc biệt có một bất ngờ là những bạn có kết quả tốt của đại học không phải là những sinh viên tuyển thẳng hay điểm cao chót vót ở hồi phổ thông mà các bạn ấy là những người biết mình muốn gì, mình thích gì, có niềm đam mê và dấn thân, các bạn sẽ tìm đến thành công tốt hơn so với nhóm không biết phương hướng, cứ điểm thấp thì thất vọng.
Về điều này, GS.TS Nguyễn Tiến Thảo cho rằng, dù là chương trình phổ thông cũ hay mới thì khi tốt nghiệp bậc THPT, thí sinh cần đạt được những năng lực gì về xử lý số liệu, về tư duy, về logic hay là về ngôn ngữ, về hành văn, ngữ pháp hay khoa học tự nhiên, khoa học xã hội…
Trong khi đó bài thi đại học không chỉ đòi hỏi là phải nhớ kiến thức, bởi nếu một công thức chỉ thuộc làu làu mà không biết nó để làm gì, được ứng dụng như thế nào trong cuộc sống thì cũng không được cho là hiểu vấn đề.
Ngược lại, nếu thí sinh thể hiện được hiểu biết đó chứng tỏ bạn lột tả được năng lực bên trong bạn, lúc đó, các trường sẽ khai thác các nhóm năng lực cần thiết để tuyển chọn.
Bà Hồ Thu Lê, đồng sáng lập kiêm CFO Tomochain Labs (Ảnh: V.Ngọc).
"Tôi đã từng gặp rất nhiều bạn sinh viên ngành y, điểm đầu vào rất cao và học rất tốt, thậm chí được giải học sinh giỏi quốc gia, quốc tế được tuyển thẳng vào nhưng vào rồi lại không muốn, bởi đam mê của bạn là ở lĩnh vực khác.
Người làm công tác tuyển sinh sẽ thích thú hơn rất nhiều khi tuyển được những người phù hợp, yêu thích ngành học. Chỉ như vậy mới có hy vọng ra trường các bạn mới đổi mới sáng tạo hay khởi nghiệp", thầy Thảo chia sẻ.
Cũng dưới góc nhìn này, cô Tuệ Minh cho rằng, những học sinh chuyên rõ ràng là những bạn xuất sắc, tỉ lệ thành công ở những em này cao hơn so với bình thường bởi thực tế các em phải vượt qua rất nhiều vòng tuyển chọn.
Tuy nhiên, nếu trước đây chúng ta chỉ đề cao khái niệm trí thông minh về mặt trí tuệ (IQ) thì bây giờ có rất nhiều trí thông minh khác được đưa ra đánh giá, như trí thông minh về mặt cảm xúc (EQ).
Càng ngày xã hội càng đánh giá đúng thực lực của mỗi người chứ không phải đánh giá thông qua một nền tảng nào, hay cái mác trường trung học phổ thông đại học hay cao học nào cả.
Tại hội thảo, phần lớn các chuyên gia đều cho rằng, không có sự phân định rạch ròi một cách rất cực đoan, cứng nhắc giữa kiến thức và năng lực.
Điều quan trọng nhất trong giáo dục, hay đích đến cuối cùng của giáo dục là nhằm phát triển con người, phát triển một cá nhân trở thành một phiên bản tốt hơn của chính mình, ngày hôm nay tốt hơn ngày hôm qua, ngày mai tốt hơn ngày hôm nay.
