Ngày 9-11, Chính phủ đã ban hành Nghị định 147/2024 về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng (thay thế Nghị định số 72/2013 và Nghị định 27/2018. Nghị định 147 chính thức có hiệu lực từ ngày 25-12-2024.
Trong đó, Nghị định này quy định bắt buộc xác thực tài khoản mạng xã hội bằng số điện thoại mới được đăng tải thông tin (viết bài, bình luận, livestream) và chia sẻ thông tin trên mạng xã hội được nhiều người quan tâm.
Không xác thực sẽ không được đăng tin
Đáng chú ý, tại Điểm e khoản 3 Điều 23 của nghị định này, Chính phủ đã chính thức bắt buộc xác thực tài khoản mạng xã hội bằng số điện thoại.
Những tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân nước ngoài cung cấp thông tin xuyên biên giới vào Việt Nam có sử dụng dịch vụ cho thuê lưu trữ dữ liệu tại Việt Nam hoặc có tổng số lượt truy cập từ Việt Nam thường xuyên trong 1 tháng (số liệu thống kê trung bình trong thời gian 6 tháng liên tục) từ 100.000 lượt trở lên sẽ phải chịu một số trách nhiệm.
Cụ thể, các đơn vị cung cấp thông tin xuyên biên giới phải xác thực tài khoản của người sử dụng dịch vụ mạng xã hội bằng số điện thoại di động tại Việt Nam.
Trường hợp người sử dụng xác nhận không có số điện thoại di động tại Việt Nam sẽ phải xác thực tài khoản bằng số định danh cá nhân theo quy định của pháp luật về định danh và xác thực điện tử.
Trường hợp người dùng mạng xã hội sử dụng tính năng livestream với mục đích thương mại thì tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân nước ngoài cung cấp dịch vụ mạng xã hội phải thực hiện xác thực tài khoản bằng số định danh cá nhân.
Nghị định cũng nêu rõ chỉ những tài khoản đã xác thực mới được đăng tải thông tin (viết bài, bình luận, livestream) và chia sẻ thông tin trên mạng xã hội.
Nghị định 147/2024 cũng yêu cầu trong vòng 90 ngày kể từ ngày 25-12-2024, Facebook, TikTok phải thực hiện xác thực những tài khoản đang hoạt động của người sử dụng dịch vụ mạng xã hội như quy định nêu trên.
Đối với những tài khoản Facebook, TikTok không thực hiện xác thực tài khoản theo quy định nêu trên sẽ không được viết bài, bình luận, livestream và chia sẻ thông tin trên Facebook, TikTok.
Như vậy, tùy vào điều kiện của mình mà Facebook, TikTok đưa ra yêu cầu xác thực tài khoản của người dùng theo quy định nêu trên trong thời gian phù hợp (có thể thực hiện từ ngày 25-12-2024 hoặc sau thời điểm này) nhưng phải bảo đảm hoàn thành trước ngày 25-3-2025.
3 hình thức xác thực người dùng mạng xã hội
Chia sẻ thêm về việc xác thực tài khoản mạng xã hội, bà Nguyễn Thị Thanh Huyền, Phó Cục trưởng Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử (PTTH&TTĐT, Bộ TT&TT), cho biết hiện có 3 hình thức xác thực người dùng mạng xã hội là xác thực qua email, số điện thoại di động và số CMND/CCCD.
Trong đó, phổ biến nhất là xác thực bằng email và số điện thoại di động. Các mạng xã hội trong nước đã thực hiện xác thực người dùng bằng số điện thoại (khoảng 30%), bằng email (khoảng 30%), chọn 1 trong 2 hình thức email hoặc số điện thoại (khoảng 40%).
Việc bổ sung quy định cụ thể về xác thực người dùng mạng xã hội là cần thiết bởi tội phạm lừa đảo trên không gian mạng có xu hướng gia tăng. Việc xác thực người dùng sẽ tạo thuận lợi cho các cơ quan chức năng giám sát, phát hiện và xử lý hành vi vi phạm.Không chỉ vậy, việc bổ sung quy định xác thực người dùng bằng số điện thoại di động còn là để phù hợp, đồng bộ với các quy định hiện hành.
Người dùng hiện có xu hướng chuyển từ máy tính (PC) sang di động (mobile), do đó cần thay đổi phương thức xác thực từ email trước đây sang số điện thoại di động cho phù hợp thực tế.
“Các nền tảng mạng xã hội phải có trách nhiệm xác thực tài khoản của người dùng, nếu họ không làm họ phải chịu trách nhiệm. Tới đây sẽ có các nghị định hướng dẫn chế tài xử lý với những trường hợp không tuân thủ” - đại diện Cục PTTH&TTĐT khẳng định.
Xác thực tài khoản, tránh được nhiều nguy cơ
Đón nhận thông tin về những quy định mới của Nghị định 147/2024, anh Nguyễn Nguyên Thức chợt nhớ ngay đến vụ việc suýt nữa bản thân là nạn nhân của một vụ lừa đảo trên mạng xã hội của một tài khoản hữu danh.
“Một lần nọ, một tài khoản có danh tính với rất nhiều lượt like và theo dõi trên mạng xã hội vào Messenger, nhắn tin hỏi tôi: "Ảnh này anh chụp ở đâu mà đẹp vậy?". Kèm theo đó là một bức ảnh ở tôi chụp ở quê. Tôi cũng nhiệt tình giải thích rõ về bối cảnh thời gian chụp. Nói chuyện một lúc lâu, tôi lại nghe giọng điệu quen quen của một vụ lừa đảo” - anh Thức kể lại.
Tương tự như trường hợp của anh Hoàng Long - nạn nhân của những tài khoản vô danh, cho hay anh thường xuyên nhận được những bình luận với lời lẽ khiếm nhã từ các tài khoản ẩn danh.
“Tôi không hiểu vì sao trong một thời gian dài, thường xuyên có rất nhiều tài khoản không có thông tin vào bình luận trên Facebook tôi với rất nhiều từ ngữ xúc phạm. Dù tức tối, nhưng tôi cũng chẳng biết họ là ai để có thể tranh luận, phản biện một cách thẳng thắn” - anh Long bức xúc nói.
Thực tế này cũng đã nhiều lần được các cơ quan chức năng chỉ ra. Cụ thể, tại Hội nghị phổ biến Nghị định 147/2024, ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (PTTH&TTĐT, Bộ TT&TT), cho biết từ trước đến nay, mạng xã hội được coi là ẩn danh, nhiều người nghĩ rằng, không ai phát hiện và xử lý được, dẫn đến những hành động như chửi bới, xúc phạm người khác, chống phá chế độ...
Khi nội dung đăng tải gắn với một cá nhân cụ thể, họ sẽ lưu ý về trách nhiệm, ý thức khi cung cấp thông tin.
Cũng theo ông Tự Do, việc bổ sung quy định xác thực và định danh tài khoản của người dùng mạng xã hội bằng số điện thoại hoặc số định danh cá nhân nhằm tránh việc người dùng vì vô danh nên dễ dẫn đến vô trách nhiệm khi tham gia vào không gian mạng. Hoạt động này góp phần hạn chế tình trạng người dùng ẩn danh để lừa đảo, tung tin giả và các hành vi vi phạm pháp luật khác.
Bộ TT&TT và Bộ Công an sẽ phân công lực lượng để kiểm tra thực hiện việc này.
Không được đặt tên tài khoản giống với tên cơ quan báo chí
Một nội dung đáng chú ý khác của Nghị định 147/2024 là chủ tài khoản, chủ kênh nội dung, chủ trang cộng đồng, người quản trị nhóm cộng đồng trên mạng xã hội không được đặt tên tài khoản, trang, kênh, nhóm giống hoặc trùng với tên cơ quan báo chí hoặc có những từ ngữ (bằng tiếng Việt hoặc tiếng nước ngoài tương đương) có thể gây nhầm lẫn là cơ quan báo chí hoặc hoạt động báo chí như: Báo, đài, tạp chí, tin, tin tức, phát thanh, truyền hình, truyền thông, thông tấn, thông tấn xã...
VIẾT THỊNH