Khát quát ung thư
Theo dữ liệu mới nhất của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (Globocan), năm 2022, Việt Nam ghi nhận 180.400 ca mắc ung thư mới. Tỷ suất mắc mới là 150,8/100.000 dân, xếp thứ 20 châu Á, và thứ 101 trên toàn cầu. Số ca tử vong do ung thư lên đến 120.184 ca mỗi năm.
Nữ ca sĩ Hồng Nhung là trường hợp nổi tiếng nhất ở Việt Nam vừa được nhắc đến bị ung thư vú. Đây cũng là căn bệnh chiếm tỷ lệ cao nhất ở nữ giới, trong khi nam giới cao nhất là ung thư gan.
Trên thế giới, Kate Middleton, Vương phi xứ Wales cũng liên quan đến bệnh ung thư. Cô nhân được nhiều sự quan tâm khi thông báo chính thức vào tháng 3/2024. Cách nay một tuần, Vương phi Kate chia sẻ rằng căn bệnh của cô thuyên giảm.

Tỷ lệ mắc bệnh này, từ Việt Nam đến thế giới, tăng lên trong những năm gần đây do nhiều nguyên nhân, trong đó nổi bật là sự già đi của dân số, vì nguy cơ mắc bệnh ung thư tăng theo tuổi tác. Ngoài ra, các yếu tố tác động khác như lối sống (hút thuốc lá, chế độ ăn uống không lành mạnh, béo phì, tiếp xúc với chất gây ung thư), hay việc phát hiện sớm hơn (tham gia nhiều hơn vào các chương trình tầm soát và sàng lọc ung thư; đây là lý do phát hiện nhiều ca mới từ người trẻ) cũng góp phần vào sự gia tăng.
Ung thư là một căn bệnh, theo giải thích của các chuyên gia về bệnh này, được đặc trưng bởi sự tăng trưởng không kiểm soát của các tế bào bất thường trong cơ thể, các tế bào có thể tạo thành khối u và có khả năng xâm lấn các mô khác và di căn đến các bộ phận khác của cơ thể. Quá trình này ngắn gọn là di căn. Bệnh có thể ảnh hưởng đến bất kỳ cơ quan hoặc mô nào và có nhiều loại khác nhau tùy thuộc vào nguồn gốc của các tế bào bị ảnh hưởng.
Nguyên nhân chính gây ung thư vẫn chưa được xác định, mặc dù người ta đã phát hiện ra nhiều yếu tố tiềm ẩn liên quan đến sự xuất hiện của bệnh.
Đối với những bệnh nhân ung thư, việc nói về giai đoạn, tiến triển hoặc chữa khỏi là rất phức tạp vì nhiều khối u trong số này không thể chữa khỏi. Ngày nay, người ta có thể chữa khỏi một số loại ung thư nhất định, đặc biệt nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm.
Tuy nhiên, không phải tất cả các loại ung thư đều có thể điều trị như nhau, và một số hình thức ung thư phức tạp và khó xử lý hơn. Những tiến bộ trong nghiên cứu và điều trị đã cải thiện đáng kể tỷ lệ sống sót ở các khối u như ung thư vú hoặc ung thư đại tràng, nhưng các khối u khác lại có tiên lượng phức tạp hơn.
Ung thư đã thuyên giảm có nghĩa là gì?
Việc nói về bệnh nhân ung thư và các giai đoạn là không thể, vì mỗi loại ung thư có cách phân giai đoạn hoặc phân loại khác nhau. Nói chung, “ung thư” là một khái quát rất lớn. Các phương pháp tiếp cận rất khác nhau và tiên lượng sẽ phụ thuộc vào từng khối u, nhưng trên hết là từng bệnh nhân.
Đó là lý do tại sao, khi nghe nói rằng một bệnh ung thư đang thuyên giảm (như Vương phi Kate), chúng ta cảm thấy nghi ngờ: liệu thuyên giảm có giống như chữa khỏi không? Khi nói một bệnh ung thư đã thuyên giảm có nghĩa là gì?
Trên thế giới, các chuyên gia cho biết: nói rằng một bệnh ung thư đang thuyên giảm có nghĩa là các dấu hiệu và triệu chứng của ung thư đã giảm hoặc biến mất, không phát hiện thấy các tế bào ung thư hoạt động trong cơ thể thông qua các xét nghiệm thường quy. Tuy nhiên, điều này không đảm bảo rằng ung thư đã biến mất hoàn toàn, vì có thể có các ổ bệnh vi thể hoặc các tế bào trong máu không thể phát hiện được vào lúc này.
Sự thuyên giảm của ung thư ngụ ý rằng điều trị đã kết thúc, vì thường thì khi khối u biến mất, nó thường đi kèm với việc dừng tất cả các phương pháp điều trị đang được tiến hành. Điều này có những sắc thái khác nhau, ví dụ như liệu pháp hormone, liệu pháp phòng ngừa, có thể kéo dài theo thời gian. Tóm lại, các phương pháp điều trị tích cực hơn như xạ trị hoặc hóa trị đã kết thúc, và đó là điều đã gây ra sự biến mất của khối u.
Điều cần làm rõ là “thuyên giảm” không đồng nghĩa với “chữa khỏi”. Thuyên giảm có nghĩa là các triệu chứng và sự hiện diện của ung thư đã giảm hoặc biến mất tạm thời, nhưng không nhất thiết là căn bệnh đã được loại bỏ hoàn toàn. Mặt khác, chữa khỏi ngụ ý rằng ung thư đã biến mất hoàn toàn và bệnh nhân không còn nguy cơ tái phát.
Khi nào có thể khẳng định ung thư đã được chữa khỏi?
Việc khẳng định một người đã hoàn toàn khỏi bệnh ung thư là điều khá phức tạp. Mặc dù vậy, người ta thường đưa ra một khoảng thời gian nhất định sau khi bệnh nhân không còn dấu hiệu bệnh để đánh giá điều này. Một người có thể được coi là đã khỏi bệnh ung thư khi không còn dấu hiệu của bệnh trong ít nhất 5 năm, tùy thuộc vào loại ung thư. Tất nhiên, về mặt y học, điều này không đảm bảo rằng ung thư sẽ không tái phát.
Những dấu hiệu cho thấy bệnh nhân đã khỏi bệnh:
- Không còn phát hiện thấy khối u
- Kết quả xét nghiệm máu và các xét nghiệm khác hoàn toàn bình thường
- Tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân tốt
Theo dõi bệnh nhân sau khi điều trị
Sau khi điều trị và bệnh nhân không còn dấu hiệu bệnh, việc theo dõi thường xuyên là rất quan trọng. Tần suất và phương pháp theo dõi sẽ phụ thuộc vào từng loại ung thư và giai đoạn bệnh. Trong những năm đầu tiên sau khi điều trị, nguy cơ tái phát thường cao hơn nên việc theo dõi sẽ được thực hiện thường xuyên hơn, thường là 3-4 tháng một lần đối với các loại ung thư phức tạp.
Các phương pháp theo dõi có thể bao gồm:
- Chụp hình ảnh: Chụp X-quang, siêu âm, MRI...
- Nội soi: Đối với các loại ung thư đường tiêu hóa
- Xét nghiệm máu: Kiểm tra các chỉ số liên quan đến ung thư
Theo thời gian, khi nguy cơ tái phát giảm dần, tần suất theo dõi cũng sẽ giảm dần.
Điều trị sau khi thuyên giảm
Bên cạnh việc theo dõi, người bệnh cũng cần tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ về việc điều chỉnh lối sống, như:
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh, trái cây...
- Tập thể dục đều đặn: Giúp tăng cường sức khỏe và hệ miễn dịch.
- Tránh các yếu tố nguy cơ: Không hút thuốc, hạn chế rượu bia, giảm căng thẳng...
Tóm lại, việc xác định một người đã hoàn toàn khỏi bệnh ung thư là một quá trình phức tạp và cần được theo dõi chặt chẽ. Mỗi bệnh nhân sẽ có một phác đồ điều trị và theo dõi khác nhau, tùy thuộc vào loại ung thư, giai đoạn bệnh và tình trạng sức khỏe cá nhân. Do đó, việc tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ là vô cùng quan trọng.