Trong hồ sơ dự án Luật Căn cước công dân (sửa đổi) vừa gửi tới Bộ Tư pháp thẩm định, Bộ Công an đề xuất bổ sung quy định về quản lý, cấp thẻ Căn cước công dân cho công dân Việt Nam dưới 14 tuổi.
Đối với trẻ em mới sinh, việc cấp thẻ Căn cước công dân được thực hiện đồng thời trong thủ tục liên thông khi đăng ký khai sinh. Người dưới 14 tuổi cấp thẻ Căn cước công dân theo nhu cầu (không bắt buộc). Thẻ Căn cước công dân phải được đổi khi công dân đủ 6 tuổi, 14 tuổi, 25 tuổi, 40 tuổi và đủ 60 tuổi.
Công dân dưới 6 tuổi cũng có thể được cấp Căn cước công dân
Bộ Công an cho rằng việc cấp thẻ Căn cước công dân cho công dân dưới 14 tuổi bảo đảm tính khả thi khi hiện nay đã có sự thay đổi về công nghệ thu nhận sinh trắc học của cá nhân. Trong đó, đối với vân tay thì sử dụng bộ thu nhận vân tay điện tử thay thế cho sử dụng mực lăn tay, chỉ bản nên có thể thực hiện thu nhận được vân tay của người từ đủ 5 tuổi trở lên vẫn bảo đảm yêu cầu về đối sánh dữ liệu sinh trắc học và yêu cầu quản lý nhà nước.
Bộ Công an đề xuất cấp thẻ Căn cước công dân cho người dưới 14 tuổi (Ảnh: Mạnh Quân).
Đối với việc thu nhận thông tin sinh trắc học về ảnh khuôn mặt thì có thể thu nhận được đối với tất cả cá nhân (bao gồm cả người dưới 14 tuổi). Thực tế việc thu nhận ảnh khuôn mặt đã được áp dụng và quy định trong việc cấp thị thực cho cả trẻ em dưới 14 tuổi tại khoản 2 Điều 7 Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam.
"Như vậy, đối với công dân dưới 6 tuổi thì được cấp thẻ Căn cước công dân bao gồm: Các thông tin về số thẻ Căn cước công dân, họ, chữ đệm và tên khai sinh, ngày, tháng, năm sinh, giới tính, quê quán, nơi thường trú; ngày, tháng, năm hết hạn; ngày, tháng, năm cấp thẻ; họ, chữ đệm và tên, chức danh, chữ ký của người cấp thẻ; chíp, mã QR code chứa thông tin của công dân (không có thông tin về ảnh khuôn mặt và vân tay)"- Bộ Công an cho hay.
Đối với công dân từ đủ 6 tuổi trở lên (độ tuổi bắt đầu nhập học tiểu học) được cấp thẻ Căn cước công dân bao gồm đầy đủ thông tin theo quy định chung của luật, bao gồm cả ảnh khuôn mặt và vân tay.
Bộ Công an khẳng định, việc cấp thẻ Căn cước công dân cho công dân dưới 14 tuổi phù hợp với quy định pháp luật về xuất nhập cảnh và các quy định pháp luật khác có liên quan. Việc này cũng phù hợp với pháp luật của nhiều nước trên thế giới quy định về việc cấp thẻ Căn cước cho cả công dân dưới 14 tuổi như: Algeria, Argentina, Bỉ, Bhutan, Brunei, Chile, Colombia, Síp, Equatorial Guinea, Đức, Guatemala, Kuwait, Malaysia, Bồ Đào Nha, Rwanda, Syria, Thái Lan…
Không cần thiết, gây tốn kémvà phát sinh thêm thủ tục?
Đề xuất bổ sung quy định về quản lý, cấp thẻ Căn cước công dân cho công dân Việt Nam dưới 14 tuổi của Bộ Công an đã gặp phải một số ý kiến trái chiều.
Trong đó, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đề nghị cân nhắc có cần thiết phải cấp thẻ Căn cước công dân cho người dưới 14 tuổi. Thẻ Căn cước công dân có nhiều thông tin cá nhân, tuy nhiên đối tượng trẻ em lại chưa đủ nhận thức để bảo mật thông tin, nên sẽ có nhiều rủi ro bị thất lạc thẻ, lộ lọt thông tin nhạy cảm.
UBND tỉnh Thái Bình và Công an tỉnh Thái Bình cũng đề nghị xem xét giữ nguyên quy định cấp Căn cước công dân cho công dân Việt Nam từ đủ 14 tuổi trở lên như hiện nay.
Theo quy định hiện hành, Căn cước công dân được cấp cho công dân Việt Nam từ đủ 14 tuổi trở lên (Ảnh: Mạnh Quân).
Chung quan điểm, Bộ Tư pháp phân tích, thông lệ quốc tế và pháp luật trong nước (Bộ luật dân sự, Luật Hộ tịch, Luật Trẻ em…) thì Giấy khai sinh luôn là văn bản hộ tịch gốc, quan trọng do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho công dân ngay thời điểm sinh ra, khẳng định sự ra đời, tồn tại của một cá nhân và có giá trị suốt đời. Trong đó đã có những thông tin cơ bản như họ, chữ đệm, tên; giới tính; ngày, tháng, năm sinh; họ, chữ đệm, tên, năm sinh của cha, mẹ…
Giấy khai sinh đã và đang làm cơ sở để thực hiện các quyền thiết yếu khác của trẻ em như đăng ký hộ khẩu thường trú, bảo hiểm y tế…
Đối với trẻ em dưới 14 tuổi khi nhân dạng (đặc điểm cá biệt để phân biệt cá nhân) chưa rõ ràng, ổn định thì Giấy khai sinh có giá trị như giấy tờ tùy thân được sử dụng trong nhiều hoạt động như: xác định mối quan hệ cha, mẹ, con, học hành, đi lại...
Hơn nữa, Điều 3 Luật Căn cước công dân quy định "Căn cước công dân là thông tin cơ bản về lai lịch, nhân dạng của công dân". "Nhân dạng là đặc điểm cá biệt và ổn định bên ngoài của một người", để phân biệt người này với người khác.
"Như vậy, trẻ em từ khi sinh ra đến dưới 14 tuổi, là lứa tuổi phát triển mạnh, nhanh nên các đặc điểm nhân dạng chưa ổn định, trong khi trẻ em đã có Giấy khai sinh để sử dụng nên việc cấp thẻ Căn cước công dân cho trẻ em là không cần thiết, gây tốn kém, lãng phí cho cả nhà nước và công dân, nhất là khi thẻ Căn cước công dân phải được đổi khi công dân đủ 6 tuổi, 14 tuổi. Do đó, đối với công dân dưới 14 tuổi, việc cấp Căn cước công dân là chưa bảo đảm phù hợp với tính chất và quy định nêu trên về căn cước công dân"- Bộ Tư pháp nêu quan điểm về dự thảo luật.
Qua nghiên cứu kinh nghiệm của các quốc gia quản lý dân cư thông qua phương thức cấp Căn cước công dân, Bộ Tư pháp cho biết một số nước đều cấp thẻ cho những người đã phát triển ở độ tuổi nhất định. Ví dụ như ở các quốc gia Hà Lan, Bỉ thì độ tuổi cấp căn cước là 12 tuổi trở lên, khi đặc điểm nhân dạng đã khá ổn định, ít thay đổi.
Luật Hộ tịch năm 2014 quy định thẩm quyền đăng ký khai sinh và cấp Giấy khai sinh do UBND cấp xã/UBND cấp huyện thực hiện đăng ký khai sinh và cấp Giấy khai sinh cho trẻ em sinh ra ở trong nước; Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài đăng ký khai sinh và cấp Giấy khai sinh cho trẻ em là công dân Việt Nam sinh ra tại nước ngoài. Còn theo quy định của Luật căn cước công dân thì thẩm quyền cấp thẻ Căn cước công dân thuộc cơ quan công an.
Bộ Tư pháp cho rằng Giấy khai sinh luôn là văn bản hộ tịch gốc, quan trọng do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho công dân ngay thời điểm sinh ra, khẳng định sự ra đời, tồn tại của một cá nhân và có giá trị suốt đời.
Hiện nay, trẻ em được sinh ra ở nước ngoài, có quốc tịch Việt Nam được đăng ký khai sinh nhưng chưa được cấp Số định danh cá nhân như trẻ em được đăng ký khai sinh ở trong nước. Do đó, việc đề xuất cấp thẻ Căn cước công dân cho trẻ em mới sinh đồng thời trong thủ tục liên thông khi đăng ký khai sinh sẽ làm phát sinh thêm thời gian, thủ tục hành chính và không khả thi hoặc khó thực hiện liên thông đối với trường hợp đăng ký khai sinh tại Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài.
Từ phân tích đó, Bộ Tư pháp cho rằng việc cấp thẻ Căn cước công dân cho công dân dưới 14 tuổi là không cần thiết, gây tốn kém, lãng phí và phát sinh thêm thủ tục hành chính đối với người dân và đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ đề xuất này.
Tuy nhiên, trong hồ sơ dự án Luật Căn cước công dân (sửa đổi) chuẩn bị được tổ chức thẩm định tại Bộ Tư pháp, Bộ Công an không tiếp thu các ý kiến góp ý nêu trên.
Bộ Công an tiếp tục khẳng định cấp thẻ Căn cước công dân cho công dân Việt Nam dưới 14 tuổi là cần thiết (hiện nay có khoảng 20 triệu người), đối với trẻ em mới sinh việc thực hiện cấp thẻ Căn cước công dân được thực hiện đồng thời trong thủ tục liên thông khi đăng ký khai sinh nhằm phục vụ công tác quản lý nhà nước và phát huy giá trị, tiện ích của thẻ Căn cước công dân trong hoạt động của Chính phủ số, xã hội số.
