Cụ thể, đề thi học sinh năng khiếu cấp huyện môn ngữ văn lớp 7 năm học 2022-2023 của Phòng GD&ĐT Huyện Cẩm Khê (Tỉnh Phú Thọ) như sau:
Câu 1 (8 điểm): Ngạn ngữ Thổ Nhĩ Kỳ có câu: "Người độ lượng bao giờ cũng thấy mình giàu có". Trình bày suy nghĩ của em về câu ngạn ngữ trên.
Câu 2 (12 điểm): Bàn về thơ, Đuy-blây có viết: "Thơ là người thư kí trung thành của những trái tim". Em hiểu ý kiến trên như thế nào? Bằng một tác phẩm thơ em hãy làm sáng tỏ ý kiến trên".
Chiều 4/5, trao đổi với PV Dân trí, PGS.TS Đỗ Ngọc Thống - Chủ biên Chương trình môn ngữ văn thuộc Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 cho rằng, cách ra đề thi với đối tượng học sinh lớp 7 như trên có nhiều điểm chưa hợp lý.
"Tôi đã không ngủ được cả đêm, không hiểu được vì sao họ lại ra đề ngữ văn cho học sinh lớp 7 như thế, dù là để chọn học sinh giỏi. Đề thi nêu trên về cấu trúc và mô hình, nội dung và yêu cầu đều giống như đề thi học sinh giỏi quốc gia dành cho lớp 12.
Tôi chưa bàn đến những câu chữ lặp lại, chỉ riêng yêu cầu của đề đã không đúng. Cụ thể, để làm sáng tỏ câu "Thơ là người thư kí trung thành của những trái tim" thì lấy một tác phẩm thơ làm sao làm sáng tỏ được? Vì "những trái tim" là chỉ rất nhiều nhà thơ và như thế phải lấy rất nhiều bài thơ của nhiều tác giả khác nhau thì mới chứng minh được.
Đề thi chọn học sinh năng khiếu môn ngữ văn lớp 7 tại Phú Thọ (Ảnh chụp màn hình).
Cũng cần nói thêm: Ngay cả nếu đề ấy ra cho lớp 12 thì cũng chỉ chọn được những học sinh có thể uyên bác về kiến thức, nhớ nhiều, thuộc nhiều, nặng về bình câu tán chữ... chứ không chọn được học sinh giỏi có năng lực đọc hiểu, cảm thụ văn học, kể cả năng lực viết", PGS.TS Đỗ Ngọc Thống nhấn mạnh.
Cũng theo PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, với học sinh lớp 7 học theo chương trình và sách giáo khoa mới hay cũ cũng đều không thể làm được đề ngữ văn như thế. Học sinh giỏi dù khác với học sinh bình thường thì vẫn là học sinh phổ thông, các em vẫn phải có những kỹ năng cơ bản mà môn học trang bị.
Học sinh lớp 7 học môn ngữ văn trong chương trình Giáo dục phổ thông 2018 chỉ yêu cầu các em đọc hiểu, viết và nói nghe những mức độ rất vừa phải. Về đọc, học sinh đọc hiểu các văn bản: Tục ngữ, truyện ngụ ngôn, truyện khoa học viễn tưởng, truyện nói chung, thơ trữ tình, tùy bút, tản văn.
PGS.TS Đỗ Ngọc Thống (Ảnh: FBNV).
Về viết, yêu cầu gồm: Biết viết bài văn kể lại sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử; viết đoạn văn ghi lại cảm xúc của mình sau khi đọc một bài thơ bốn, năm chữ; bước đầu biết viết bài nghị luận về một vấn đề trong đời sống và bài phân tích đặc điểm nhân vật trong một tác phẩm văn học; bước đầu biết viết văn bản thuyết minh về một quy tắc hay luật lệ trong trò chơi hay hoạt động; viết được văn bản tường trình rõ ràng, đầy đủ, đúng quy cách.
Như vậy để thấy, đề ngữ văn nêu trên vượt ra toàn bộ các yêu cầu của chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Dù có ra đề cho học sinh giỏi thì vẫn phải căn cứ vào các yêu cầu nêu trên của chương trình để đề xuất cho phù hợp.
"Học sinh giỏi không phải là những siêu nhân, có nhiều ý kiến kỳ lạ, khác người... trong khi những kĩ năng cơ bản của môn học thì vẫn mắc lỗi.
Mong rằng các thầy cô, các cơ sở giáo dục cần hiểu đúng yêu cầu kiểm tra, đánh giá học sinh, nhất là đề thi học sinh giỏi các lớp, các cấp. Không phải cứ thi học sinh giỏi thì ra đề thế nào cũng được, không phải đề càng khó càng tốt, càng lạ càng hay", PGS.TS Đỗ Ngọc Thống kết luận.
Tương tự, cô Võ Hà (giáo viên ngữ văn tại THCS Đặng Dung, Hà Tĩnh) cũng nhận định: "Với mức độ đề thi như thế này thì sẽ rất khó để nhiều em học sinh làm đúng hướng yêu cầu của đề, chứ chưa nói đến chuyện điểm cao.
Ở câu 1 sẽ đòi hỏi kinh nghiệm sống dày dặn để hiểu được "người độ lượng" là như thế nào. Câu 2 cần sự bao quát, mở rộng và nhìn nhận vấn đề một cách có chiều sâu.
Theo tôi, đề thi này yêu cầu quá cao so với năng lực học sinh lớp 7, kể cả chương trình sách giáo khoa mới và cũ".
Đại diện Phòng GD&ĐT huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ xác nhận đây đúng là đề thi do đơn vị này xây dựng. Hiện trên mạng xã hội vẫn có nhiều ý kiến bàn luận xoay quanh đề thi này.
