Ông Dương Ngọc Hải, Phó chủ tịch thường trực UBND TPHCM, vừa đề nghị các sở, ban, ngành, đoàn thể, UBND quận, huyện, TP Thủ Đức rà soát, kiểm tra việc chấp hành pháp luật đối với hoạt động kinh doanh hóa chất độc hại trên địa bàn. Chỉ đạo được đưa ra trong bối cảnh hoạt động mua bán trái phép hóa chất nguy hiểm, độc hại, đặc biệt là xyanua diễn ra phổ biến.
UBND TPHCM cho biết, ngoài các địa điểm kinh doanh hóa chất, việc mua bán các hóa chất này thực hiện dễ dàng trên không gian mạng. Bên cạnh một bộ phận người dân mua xyanua trái phép phục vụ nhu cầu khai khoáng, xi mạ, chế tác kim loại, nhiều vụ giết người, cướp tài sản, tự tử có nguyên nhân từ việc mua bán trái phép chất độc hại này.
Tang vật thu giữ trong đường dây mua bán chất cực độc xyanua bị triệt phá hồi tháng 9 (Ảnh: Thuận Thiên).
Điển hình trong số các vụ việc là trường hợp đầu độc, giết hại chồng, nhiều người thân trong gia đình bằng xyanua vừa diễn ra tại huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai hồi tháng 7. Một trường hợp khác là vụ nữ sinh đầu độc cha ruột bằng chất độc xyanua tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu vào tháng 1/2022 và rất nhiều vụ tự tử bằng chất này đã diễn ra ở nhiều tỉnh, thành.
Kết quả đấu tranh, xử lý của Công an TPHCM cho thấy, dù việc kinh doanh, sản xuất, vận chuyển các loại hóa chất nguy hiểm, độc hại đã được quy định chặt chẽ nhưng trách nhiệm quản lý của một số cơ quan vẫn còn sơ hở, thiếu sót. Mặt khác, nhận thức của một bộ phận người dân chưa cao, mua xyanua trái phép để phục vụ nhiều mục đích khác nhau.
Đặc biệt, nhiều đối tượng thành lập doanh nghiệp có chức năng nhập khẩu, kinh doanh hóa chất nguy hiểm, độc hại để nhập khẩu xyanua về Việt Nam, lập khống các hóa đơn, chứng từ nhằm che giấu hành vi sai phạm. Từ đó, xyanua được tuồn ra thị trường, bán lại cho khách hàng không có giấy phép, không lập phiếu kiểm soát, ghi nhận thông tin, mục đích người mua.
UBND TPHCM nhận định, đây chính là nguyên nhân, điều kiện, tác động, phát sinh những vấn đề gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng của người dân, gây hoang mang, bức xúc trong xã hội.
Ban Chỉ đạo 138 (Ban Chỉ đạo phòng, chống tội phạm) TPHCM yêu cầu các đơn vị, địa phương thực hiện hiệu quả các quy định pháp luật hiện hành về quản lý hóa chất. Căn cứ chức năng, nhiệm vụ, từng cơ quan thực hiện giải pháp, biện pháp rà soát, quản lý chặt chẽ việc kinh doanh, xuất nhập khẩu hóa chất nguy hiểm, độc hại trên địa bàn.
TPHCM yêu cầu không bao che, tiếp tay cho hành vi sản xuất, mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng trái phép hóa chất nguy hiểm.
Trong đó, Sở Công Thương nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước trong thẩm định việc cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, kinh doanh hóa chất trong lĩnh vực công nghiệp. Sở cần phối hợp Cục Hóa chất - Bộ Công Thương rà soát toàn bộ doanh nghiệp đã được cấp phép nhập khẩu, kinh doanh hóa chất nguy hiểm, độc hại trên địa bàn để phục vụ công tác quản lý, phát hiện, xử lý nghiêm vi phạm liên quan hoạt động kinh doanh hóa chất, nhất là độc chất xyanua.
Công an thành phố cần tăng cường nắm tình hình các tổ chức, cá nhân có sử dụng hóa chất nguy hiểm, độc hại phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao. Việc này nhằm đánh giá tác động đến tình hình an ninh kinh tế, an ninh môi trường.
Các lực lượng công an tập trung rà soát, phát hiện, đấu tranh, xử lý triệt để các đường dây, đối tượng thực hiện hành vi sản xuất, xuất - nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc vi phạm các quy định về quản lý hóa chất nguy hiểm, độc hại để xử lý nghiêm nhằm kịp thời răn đe, giáo dục và phòng ngừa chung. Cơ quan công an cũng làm rõ trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước nếu có.
Thời gian qua, công an các đơn vị, địa phương trực thuộc Công an TPHCM đã phát hiện, khởi tố 5 vụ án với 17 bị can về các tội mua bán, tàng trữ trái phép chất độc. Các lực lượng thu giữ hơn 9.400kg xyanua, và hàng trăm kg axit các loại.
