Bên cạnh tham nhũng, tiêu cực, thực trạng lãng phí cũng là vấn đề đáng lo ngại. Điều này được Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ ra khi phát biểu tại phiên thảo luận tổ về tình hình kinh tế - xã hội chiều 26/10.
"Sao thấy vướng mà cứ để làm khó mình?"
Vấn đề lãng phí, theo Tổng Bí thư Tô Lâm, là tình trạng mà người dân bức xúc. "Dân hỏi mình không trả lời được. Ai cũng nói mảnh đất đó là vàng, là quý, trị giá bao nhiêu tiền nhưng sao đứng im, hàng chục năm vẫn để cỏ mọc, vậy ai chịu trách nhiệm?", Tổng Bí thư đặt vấn đề.
Theo Tổng Bí thư, vướng chỗ nào tháo gỡ chỗ đó và phải có người chịu trách nhiệm bởi đây là tài sản của Nhà nước, là tiền của nhân dân.
Dẫn chứng điển hình của lãng phí, Tổng Bí thư Tô Lâm nhắc dự án chống ngập ở TPHCM qua 2 nhiệm kỳ dân vẫn chịu ngập lụt, trong khi tiền Nhà nước đã bỏ ra. "Nếu để thế là vi phạm, không tham ô, tham nhũng thì cũng lãng phí", Tổng Bí thư nói.
Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại phiên thảo luận tổ chiều 26/10 (Ảnh: Phạm Thắng).
Điển hình lãng phí khác được Tổng Bí thư đề cập là trường hợp 2 bệnh viện được Nhà nước đầu tư chục năm vẫn chưa đưa vào sử dụng, trong khi nếu của tư nhân, họ đã thu hồi vốn xong rồi.
Câu chuyện có tiền mà không tiêu được cũng được Tổng Bí thư chỉ ra. Trước thực tế giải ngân vốn đầu tư công 9 tháng chưa được 50% trong khi chỉ còn vài tháng nữa là hết năm, ông đặt vấn đề "liệu có tiêu được hết không?".
Với chương trình mục tiêu quốc gia đã quyết nhưng lại phát sinh vướng mắc, Tổng Bí thư đặt vấn đề: "Đó là do ai? Là do mình thôi, sao thấy vướng mà cứ để làm khó mình đến thế? Khó đến đâu gỡ đến đó, nhìn từng cái mà gỡ. Quy định thế nào mà đến Nhà nước còn không làm được thì doanh nghiệp làm sao làm được", Tổng Bí thư nói.
Ông cũng nêu thực tế hàng trăm, hàng nghìn dự án ở địa phương được cấp cho doanh nghiệp nhưng triển khai lại vướng nên "lại đứng chờ nhau". Về vấn đề này, theo Tổng Bí thư, phải phối hợp để tháo gỡ và triển khai, không thể đổ lỗi cho nhau hay chờ đợi nhau.
Khẳng định nguồn lực đất nước không nhỏ song Tổng Bí thư cho rằng sản xuất trong nước chưa tương xứng, chưa được phát huy. "Tiềm năng phải tạo ra được của cải vật chất. Tôi rất sốt ruột, không thể chờ đợi vì lỡ mất cơ hội", Tổng Bí thư Tô Lâm chia sẻ.
Ghi nhận chặng đường vừa qua đất nước đạt nhiều thành tựu lớn, song nhìn ra thế giới, Tổng Bí thư nói "thấy sốt ruột" vì họ phát triển rất nhanh. Vì thế, chúng ta cần nhìn vào những tấm gương đó để phấn đấu.
Nhiều địa phương nếu rút dự án lớn sẽ "chới với"
Đánh giá chung về những thành tựu đạt được, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng chúng ta ngày càng có kinh nghiệm, song cũng cần phải nhìn vào những mục tiêu, việc làm cụ thể để phấn đấu.
Nhấn mạnh yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội phải bền vững, thành quả phải đến tận tay người dân, nâng cao được mức sống của người dân, Tổng Bí thư khẳng định đó mới là mục tiêu cao nhất.
Tổng Bí thư Tô Lâm nhiều lần nhấn mạnh việc phát triển phải gắn với yếu tố bền vững (Ảnh: Phạm Thắng).
Kết quả tăng trưởng, dự trữ ngoại tệ và các số liệu vừa qua là tốt, nhưng nếu mọi nguồn lực được sử dụng tốt hơn, kết quả còn cao hơn, theo lời Tổng Bí thư.
Năng suất lao động, theo Tổng Bí thư, cũng là điều đáng quan tâm. Đánh giá chỉ số này so với khu vực còn thấp và cần nâng cao, Tổng Bí thư lưu ý các ngành nghề cơ bản, cốt lõi của nền kinh tế phải được phát triển, còn việc dựa vào nguồn thu từ đất đai hay FDI chỉ là trong một giai đoạn nhất định.
Đặc biệt, Tổng Bí thư lưu ý phát triển bền vững phải bảo vệ môi trường, nếu không sau này tốn rất nhiều tiền mà chưa chắc bù đắp được lại môi trường. "Người dân phải được sống trong môi trường tốt, hạnh phúc, bình an", Tổng Bí thư nhấn mạnh.
Nhiều lần nhấn mạnh phát triển bền vững, thực chất, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng còn một số địa phương hiện phát triển rất tốt nhưng nếu có dự án lớn rút là "chới với", hay có sự cố gì đó sẽ không gượng dậy được. Do đó, ngoài đạt các chỉ tiêu và con số trước mắt, phải nhìn vào sự phát triển bền vững.
Nhắc tới vấn đề y tế, giáo dục, Tổng Bí thư ghi nhận nhiều kết quả đạt được nhưng cho rằng "vẫn chưa thực sự thực chất".
Đặt vấn đề mỗi năm người dân được đến bệnh viện chăm sóc sức khỏe, Tổng Bí thư nêu thực tế khi có người 60-70 tuổi chưa từng được đo huyết áp, khám tai, khám mắt.
Tổng Bí thư ghi nhận việc thực hiện sổ sức khỏe điện tử để thống kê những con số cụ thể, ví dụ ở một khu vực có bao nhiêu người mắc bệnh gì, từ đó tính toán cần bao nhiêu bác sĩ, bệnh viện, nguồn lực đầu tư, dự trù thuốc…, làm căn cứ điều chỉnh các chính sách liên quan.
Hay trong giáo dục, xác định nếu phổ cập cấp hai, cấp ba thì các cháu đến tuổi phải được đến trường, phải đủ trường lớp và thầy cô. Việc thống kê dữ liệu dân cư, theo Tổng Bí thư, giúp chủ động tính toán được việc này.
Nhưng quan trọng hơn, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh phải có sự quan tâm ngay từ cơ sở. Nhiệm vụ đó là của các cấp ủy, chính quyền địa phương, không phải chỉ riêng ngành giáo dục hay y tế.
"Ở xã thấy còn 50 cháu đến tuổi mà chưa được đi học thì phải kiến nghị lên huyện, phòng giáo dục giải quyết, không thể nói chuyện này của ngành giáo dục. Cán bộ thờ ơ thì dân thiệt", Tổng Bí thư Tô Lâm nói.
