Máy bay chiến đấu Su-22 là phiên bản xuất khẩu của máy bay cường kích (ném bom) Su-17 do Liên Xô cũ phát triển từ những năm 1960. Dòng chiến đấu cơ này rất thành công, với một thời gian dài phục vụ trong không quân Liên Xô và không quân Nga sau này, bên cạnh đó nó còn được không quân nhiều nước Đông Âu, Châu Á, và Trung Đông sử dụng.
Đến nay, Liên Xô cũ và nước Nga sau này đã sản xuất khoảng 2.200 chiếc Su-17, Su-20 và Su-22.
Không quân Nhân dân Việt Nam bắt đầu biên chế tiêm kích - bom Su-22M/UM với sự hỗ trợ từ Liên Xô từ năm 1979 để dần thay thế cho các loại máy bay chiến đấu MIG-21, MIG-19.
Hiện tại, Không quân Việt Nam đang có trong biên chế với số lượng lớn tiêm kích - bom phiên bản Su-22M, Su-22UM3K (huấn luyện) và Su-22M4, trong đó hiện đại nhất là phiên bản Su-22M4.
Máy bay Su-22 của Trung đoàn 929, Sư đoàn 372 thuộc Không quân Việt Nam cất cánh thực hiện nhiệm vụ huấn luyện. (Ảnh: Báo Phòng không - Không quân)
Tiêm kích bom Su-22 có gì đặc biệt?
Kế thừa thiết kế của Su-17 và được trang bị động cơ phản lực Lyulka AL-21F-3, tiêm kích - bom Su-22 có thể hành trình ở vận tốc siêu thanh ngay cả khi ở tầm thấp và đạt vận tốc hơn 2.000km/h ở tầm cao với đôi cánh cụp vào.
Hệ thống vũ khí của Su-22 được tích hợp hai pháo tự động 30mm (tốc độ 80 viên/phút) đặt ở 2 cánh, 2 giá treo dưới cánh có thể mang hai tên lửa không đối không R-60 (tầm bắn 8km) và 10 giá treo (6 đặt ở dưới cánh và 4 đặt trên thân máy bay).
Trong tấn công mục tiêu mặt đất, Su-22 có thể mang vũ khí có điều khiển gồm: tên lửa không đối đất Kh-23, Kh-25, Kh-28, Kh-29 và bom có điều khiển bằng laser, quang học.
Trong dòng máy bay Su-22, Su-22M4 là phiên bản hoàn hảo nhất và được trang bị tốt nhất cho các hoạt động chiến đấu trong điều kiện tầm nhìn hạn chế và ban đêm phù hợp với các nhiệm vụ tấn công mặt đất bằng vũ khí dẫn đường và không dẫn đường cũng như để trinh sát trên không. Trong một phạm vi hạn chế, máy bay cũng có thể được sử dụng để tiêu diệt các mục tiêu trên không.
Ngoài ra Su-22M4 cũng được trang bị ghế phóng K-36D (cũng được sử dụng trên MiG-29 và Su-27).
Phần lớn các phiên bản Su-22 chỉ do 1 phi công điều khiển, trừ phiên bản huấn luyện như Su-22UM có 2 chỗ ngồi.
Máy bay Su-22M4 thuộc Trung đoàn 937, Sư đoàn Không quân 370. (Ảnh: Quân đội Nhân dân)
Về các thông số kỹ thuật khác, Su-22 có chiều dài sải cánh xòe 13,68m, cánh cụp 10,02m, tải trọng cất cánh tối đa là 19 tấn. Tiêm kích - bom này có thể bay với vận tốc tối đa 1.400 km/h trên biển và 1.860 km/h ở độ cao lớn, trần bay 14.200 m, tầm bay 1.150 km (tấn công) và 2.300 km (tuần tiễu) với bán kính chiến đấu là 360 km (bay thấp) và 630 km (bay cao) khi mang theo 2,2 tấn vũ khí.
