Đại biểu Quốc hội Bùi Hoài Sơn - ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội nhận định, nếu sáp nhập tỉnh mở ra một giai đoạn phát triển mới, việc tìm kiếm một cái tên phản ánh đầy đủ hơn về đặc trưng địa lý, văn hóa và tiềm năng của vùng đất cũng là điều đáng cân nhắc.
Trong câu chuyện sáp nhập tỉnh, việc lựa chọn tên mới đang được dư luận đặc biệt lưu tâm. Theo ông, vấn đề này nên làm thế nào để có một cái tên đảm bảo tính kế thừa và phù hợp với giai đoạn phát triển mới?
Tôi nghĩ việc lựa chọn tên mới khi sáp nhập tỉnh không chỉ đơn thuần là một quyết định hành chính, mà còn là vấn đề của lịch sử, văn hóa và bản sắc. Tên gọi của một địa phương không chỉ là một danh xưng, mà còn gắn liền với ký ức, niềm tự hào và sự gắn bó của người dân qua nhiều thế hệ. Vì vậy, việc giữ lại tên cũ hay chọn một tên gọi mới cần được cân nhắc kỹ lưỡng, dựa trên sự đồng thuận của cộng đồng và phù hợp với xu hướng phát triển.
Nếu một cái tên đã gắn bó lâu đời, mang giá trị lịch sử sâu sắc và được nhân dân yêu quý, thì việc tiếp tục sử dụng là một lựa chọn hợp lý để đảm bảo tính kế thừa. Tuy nhiên, nếu việc sáp nhập mở ra một giai đoạn phát triển mới, có thể cân nhắc một cái tên phản ánh đầy đủ hơn về đặc trưng địa lý, văn hóa và tiềm năng của vùng đất.
Dù lựa chọn theo hướng nào, tôi nghĩ điều quan trọng nhất là phải có sự tham vấn rộng rãi, lắng nghe ý kiến của nhân dân, các nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa và quản lý để đảm bảo rằng tên gọi mới không chỉ hợp lý về mặt hành chính mà còn tạo được sự đồng thuận, niềm tự hào và cảm giác gắn kết cho người dân trong vùng.
Việc đặt tên một địa phương mới cần cân nhắc những yếu tố văn hóa, lịch sử nào?
Theo tôi, khi lựa chọn tên mới, cần cân nhắc đến những yếu tố quan trọng để vừa đảm bảo tính kế thừa, vừa phù hợp với giai đoạn phát triển mới.
Trước hết, yếu tố lịch sử là điều không thể bỏ qua. Tên gọi của địa phương nên phản ánh được bề dày truyền thống, những sự kiện quan trọng hoặc những giá trị đặc trưng đã định hình nên bản sắc vùng đất đó.
Văn hóa địa phương cũng là yếu tố cần được tính đến. Mỗi vùng miền có những đặc điểm riêng về phong tục, tập quán, ngôn ngữ và lối sống. Một cái tên phù hợp không chỉ giúp người dân cảm thấy gắn bó, tự hào mà còn thể hiện được tinh thần đoàn kết, hòa hợp giữa các cộng đồng dân cư.
Nếu có sự thay đổi trong tên gọi, cần tìm ra một cái tên mang ý nghĩa rộng mở, đại diện cho tinh thần chung của toàn khu vực, thay vì chỉ phản ánh một phần của địa phương trước đó.
Thêm nữa, tôi cho rằng tên gọi của một địa phương mới cũng cần có tầm nhìn dài hạn, phù hợp với định hướng phát triển trong tương lai. Một cái tên không chỉ gợi nhắc quá khứ mà còn phải thể hiện được khát vọng vươn lên, sự kết nối với xu thế hiện đại và hội nhập.
Chính vì vậy, việc lựa chọn tên mới cần được thực hiện một cách thận trọng, minh bạch, có sự tham gia rộng rãi của người dân, các nhà nghiên cứu và giới quản lý để đảm bảo đó là một quyết định được xây dựng trên nền tảng của sự đồng thuận và tự hào chung.
Một số ý kiến cho rằng nếu sáp nhập tỉnh, có thể lấy lại những cái tên đã từng tồn tại trong những lần sáp nhập trước như Hà Bắc, Hải Hưng, Nam Hà Ninh… Ông nghĩ sao về vấn đề này?
Việc sử dụng lại những tên gọi cũ như Hà Bắc, Hải Hưng, Nam Hà Ninh… khi thực hiện sáp nhập tỉnh là một phương án đáng cân nhắc, bởi những cái tên này từng gắn bó với lịch sử, con người và ký ức của nhiều thế hệ.
Khi nghe những tên gọi ấy, nhiều người vẫn còn nhớ đến một thời kỳ phát triển, đến những dấu ấn văn hóa và xã hội của từng địa phương. Nếu được khôi phục, những tên này có thể tạo ra cảm giác quen thuộc, gần gũi, giúp người dân dễ dàng chấp nhận hơn so với một tên gọi hoàn toàn mới.
Tuy nhiên, cũng cần đặt câu hỏi: Liệu những tên gọi cũ ấy có còn phù hợp với hiện tại và tương lai hay không? Xã hội đã có nhiều thay đổi, mỗi tỉnh thành sau khi tách ra đã có sự phát triển riêng biệt về kinh tế, văn hóa, thậm chí cả nhận diện thương hiệu.
Do vậy, tôi nghĩ điều quan trọng nhất vẫn là sự đồng thuận của người dân và tính phù hợp với định hướng phát triển dài hạn. Một cái tên, dù mới hay cũ, cũng cần khơi dậy niềm tự hào và sự gắn kết của người dân với quê hương mình.
Theo ông, làm thế nào để đảm bảo sự đồng thuận của người dân trong việc chọn tên mới?
Để đảm bảo sự đồng thuận của người dân trong việc chọn tên mới khi sáp nhập tỉnh, điều quan trọng nhất là cần đặt họ vào trung tâm của quá trình này. Khi người dân cảm thấy mình có tiếng nói, có quyền tham gia vào quyết định này, sự đồng thuận sẽ được hình thành một cách tự nhiên hơn.
Bên cạnh đó, việc giải thích rõ ràng về ý nghĩa của tên gọi mới cũng rất quan trọng. Dù giữ tên cũ hay chọn tên mới, cần có một câu chuyện, một lý do thuyết phục để người dân hiểu và đồng cảm.
Một cái tên có thể gắn liền với lịch sử, với những biểu tượng văn hóa của vùng đất, hoặc thể hiện khát vọng phát triển của địa phương trong giai đoạn mới.
Tôi tin rằng một cái tên sẽ thực sự có ý nghĩa khi nó được sinh ra từ lòng dân, được chấp nhận bởi cộng đồng và trở thành biểu tượng chung cho cả một giai đoạn phát triển mới.
Ông có đề xuất gì về nguyên tắc đặt tên tỉnh/thành phố mới trong thời gian tới?
Tôi nghĩ rằng việc đặt tên cho tỉnh hoặc thành phố mới ở Việt Nam trong thời gian tới cần tuân theo những nguyên tắc vừa đảm bảo tính kế thừa lịch sử, vừa phản ánh được tinh thần phát triển trong giai đoạn mới.
Một cái tên không chỉ là danh xưng hành chính, mà còn là biểu tượng gắn kết cộng đồng, khơi dậy niềm tự hào của người dân và tạo dấu ấn đặc trưng cho địa phương trong bản đồ văn hóa, kinh tế, xã hội của đất nước.
Trước hết, nguyên tắc quan trọng nhất là tôn trọng yếu tố lịch sử và bản sắc văn hóa. Việc đặt tên dựa trên các danh xưng cổ, các địa danh từng tồn tại trước đây có thể là một hướng đi hợp lý, miễn là nó vẫn còn phù hợp với thực tiễn phát triển hiện tại.
Ngoài ra, sự đồng thuận của người dân vẫn là yếu tố then chốt. Một cái tên dù hay đến đâu, nếu không được người dân chấp nhận thì cũng khó trở thành biểu tượng chung của cả vùng đất.
Cần tránh những tên gọi gây nhầm lẫn hoặc khó sử dụng trong giao tiếp hàng ngày. Một cái tên phải dễ đọc, dễ nhớ, có âm hưởng phù hợp với tiếng Việt và không trùng lặp với các địa danh khác. Điều này sẽ giúp địa phương có một danh xưng rõ ràng, thuận lợi trong giao dịch hành chính, kinh tế và quảng bá hình ảnh trên bản đồ quốc tế.
Tóm lại, việc đặt tên tỉnh, thành phố mới cần cân bằng giữa truyền thống và hiện đại, giữa tính kế thừa và sự sáng tạo. Một điều quan trọng nữa, đó là người dân có thể tự hào gọi tên, bởi suy cho cùng, chính họ mới là những người gìn giữ và viết tiếp câu chuyện của vùng đất ấy.
Thiết kế: Thu Hằng - Ảnh: Hoàng Hà
