
Từ một bộ phim ít được chú ý, Upstream (Tựa Việt: Ngược dòng cuộc đời) nhanh chóng gây sốt, vươn lên dẫn đầu bảng xếp hạng các phim điện ảnh ăn khách nhất của Netflix tại nhiều quốc gia, bao gồm Việt Nam.
Tác phẩm cũng là đề tài thảo luận sôi nổi của nhiều “mọt phim” trên các nền tảng. Thành công này không chỉ đến từ câu chuyện gần gũi mà còn nhờ thông điệp sâu sắc, chạm đến nhiều vấn đề xã hội nhức nhối.

Khi dân văn phòng phải “xuống phố”
Upstream đưa người xem theo chân nhân vật chính Cao Chí Lũy (Từ Tranh) – một lập trình viên dày dặn kinh nghiệm, đang làm trưởng bộ phận IT cho một tập đoàn lớn. Thế nhưng, cuộc đời anh bỗng chốc xoay 180 độ ở tuổi 45 khi bị công ty sa thải.
Sau khi mất việc, Chí Lũy đối mặt với vô vàn áp lực: Cha già ốm yếu nhập viện, con nhỏ muốn học trường quốc tế, vợ thì làm nội trợ không có thu nhập, lại thêm khoản nợ chưa thể giải quyết… Tất cả như dồn anh vào bước đường cùng, không còn cách nào khác phải làm shipper để kiếm sống qua ngày.
Phim do Từ Tranh đạo diễn kiêm đóng chính. Kịch bản gần gũi và bám sát thực tế, gợi nhắc làn sóng sa thải trong giới IT những năm gần đây. Ngay cả các tập đoàn công nghệ hàng đầu Trung Quốc như ByteDance hay Alibaba cũng cắt giảm chi phí, thẳng tay loại bỏ hàng loạt nhân viên vì suy thoái kinh tế.

Không riêng Chí Lũy, nhiều nhân viên IT trên 35 tuổi thực sự đã bị mất việc, từ văn phòng phải ra đường làm tài xế công nghệ hoặc shipper để duy trì cuộc sống.
Điểm sáng của Upstream là mang đến góc nhìn mới về thế giới của những shipper – một nghề lao động chân tay không được đánh giá cao trong xã hội. Nhiều chi tiết dễ chạm được đến người xem, như việc Chỉ Lũy làm việc quần quật mà chỉ kiếm được vỏn vẹn 4.000 Nhân dân tệ (khoảng hơn 13 triệu đồng) trong tháng đầu tiên.
Rất nhanh chóng, anh nhận ra nghề shipper cũng được phân thứ hạng rõ ràng. Những tài xế bị đánh giá thấp phải chịu phạt, thậm chí là khóa tài khoản, phải giao các đơn hàng ở xa nhưng tiền công thì ít ỏi. Trái lại, người có thành tích cao sẽ được thưởng mỗi tháng nhưng đánh đổi bằng cả mồi hôi lẫn nước mắt.

Upstream: Thông điệp sâu sắc
Thông qua câu chuyện của Chí Lũy, phim lồng ghép thông điệp “thất bại là mẹ của thành công”. Sau khi bị sa thải, nhân vật chính buộc phải bước ra khỏi vùng an toàn và lập tức thất bại với lĩnh vực hoàn toàn mới. Song, anh không hề bỏ cuộc mà vẫn miệt mài học hỏi khi làm shipper.
Chí Lũy cải thiện công việc nhờ các mẹo của đồng nghiệp, đồng thời tận dụng kỹ năng lập trình vốn có để phát triển một ứng dụng tìm đường tắt, hỗ trợ giao hàng nhanh chóng hơn.

Upstream cũng khắc họa sự khắc nghiệt của thị trường lao động, nơi người trẻ được ưu tiên vì họ khỏe hơn, trả lương thấp hơn mà lại nhanh chóng thích nghi với áp lực công việc.
Nhưng đôi khi tiền bạc không phải là tất cả. Chí Lũy từng có thu nhập rất cao khi làm IT nhưng anh luôn căng thẳng, mệt mỏi, thậm chí bị tiểu đường. Trái lại, nghề shipper không tạo ra dòng tiền lớn nhưng mang đến cho nhân vật nhiều niềm vui lẫn bất ngờ thú vị.
Diễn xuất của Từ Tranh cũng là một điểm cộng. Anh xử lý vai diễn tự nhiên và đầy cảm xúc, giúp khán giả cảm nhận sâu sắc những khó khăn, áp lực mà Chí Lũy phải đối mặt. Những chuyển biến tâm lý của nhân vật khi tức giận hay hạnh phúc đều thuyết phục, giúp bộ phim hấp dẫn hơn.
Câu chuyện của Chí Lũy, vì thế dễ dàng chạm đến khán giả. Dù ở bất kỳ độ tuổi nào, người xem đều có thể rút ra được bài học cho bản thân.

Đáng tiếc, phim vẫn còn nhiều tình tiết mang màu sắc bi kịch, cường điệu hóa cuộc sống của người lao động nhằm lấy nước mắt người xem. Hơn nữa, cái kết vẫn hơi khiêng cưỡng và chưa thuyết phục. Có lẽ đạo diễn Từ Tranh muốn gieo vào lòng người xem ánh sáng của sự lạc quan thay vì khép lại trong u buồn.
Dẫu vậy, Upstream vẫn là một tác phẩm đáng xem. Những bài học nhân văn và đầy ý nghĩa cùng diễn xuất chân thành là yếu tố giúp phim tạo được cảm xúc, từ đó ghi điểm với khán giả.