Thôn Văn Lâm, xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư nổi tiếng ở Ninh Bình. Làng quê có tuổi đời hơn 700 năm này nằm trong Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động, thuộc vùng lõi và vùng đệm của Quần thể danh thắng Tràng An - Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới.
Xưa kia, thôn Văn Lâm nổi tiếng vì có nghề thêu ren. Nghề truyền thống này, dân làng được bà Trần Thị Dung (vợ Thái sư Trần Thủ Độ) truyền dạy khi bà theo triều đình nhà Trần về Hành Cung Vũ Lâm.
Trước khi di sản Tràng An được UNESCO vinh danh, người dân thôn Văn Lâm sống chủ yếu bằng nghề trồng lúa và thêu ren. Từ khi Khu du lịch Tam Cốc trở nên nổi tiếng, người dân trong làng chuyển sang làm dịch vụ du lịch để mưu sinh và làm giàu.
Ông Đinh Anh Tới, Phó Chủ tịch UBND xã Ninh Hải, chia sẻ Văn Lâm là thôn có mật độ dân số cao, số hộ dân làm dịch vụ du lịch nhiều nhất xã, đứng đầu của huyện Hoa Lư.
"Toàn thôn có 1.350 hộ với khoảng 4.200 nhân khẩu, chiếm 60% dân số của xã Ninh Hải. Diện tích của thôn Văn Lâm cũng lớn nhất khi chiếm 1/3 diện tích toàn xã. Người dân trong thôn chủ yếu sống bằng nghề chèo đò chở khách du lịch, kinh doanh dịch vụ lưu trú và dịch vụ ăn uống", ông Tới nói.
Là một làng quê nông thôn nhưng ở Văn Lâm nhà cao tầng mọc san sát nhau chẳng khác gì thành phố. Điểm nổi bật ở Văn Lâm là cả làng làm dịch vụ du lịch, ra ngõ gặp khách nước ngoài khiến ngôi làng sầm uất như phố Tây.
Vào mỗi buổi chiều, du khách từ các khu, điểm du lịch ở Ninh Bình đổ về "Phố Tây Văn Lâm" ăn tối, vui chơi, giải trí. Nhà hàng, khách sạn, massage, bar... mọc lên san sát. Đến Văn Lâm vào ngày cuối tuần, ngôi làng nhộn nhịp như một khu phố du lịch nổi tiếng bên nước ngoài.
Phó Chủ tịch UBND xã Ninh Hải cho biết, mỗi ngày có khoảng 1.000 lượt du khách quốc tế đổ về Khu du lịch Tam Cốc. Thôn Văn Lâm nằm trọn trong khu du lịch nên khách nước ngoài lưu trú lại đây đông nghịt. Các hộ dân kinh doanh dịch vụ lưu trú ở Văn Lâm dày đặc, khách Tây sống cùng dân làng là chuyện thường ngày ở đây.
Nhờ du lịch phát triển, người dân thôn Văn Lâm có thu nhập bình quân đầu người cao bậc nhất ở Ninh Bình.
Ông Đinh Anh Tới tiết lộ, người dân thôn Văn Lâm làm đủ thứ nghề như khách sạn, homestay, chèo đò, bán hàng lưu niệm, tiệm ăn, quán nước giải khát... thu nhập bình quân đầu người 80-85 triệu đồng/năm (bình quân của xã Ninh Hải 75 triệu đồng/người/năm).
Hàng quán ở thôn Văn Lâm chủ yếu phục vụ khách nước ngoài. Vì thế, không chỉ nhà hàng, quán bar, nhà nghỉ treo biển bằng tiếng Anh mà ngay cả quán nước giải khát ven đường biển quảng cáo cũng được viết bằng tiếng Anh.
Thôn Văn Lâm nói riêng, xã Ninh Hải nói chung, được tỉnh Ninh Bình chọn làm điểm sáng về văn minh, văn hóa và an toàn để phát triển du lịch. Đời sống vật chất nâng cao, vì thế đời sống về tinh thần của người dân trong ngôi làng có diện tích nhỏ hẹp, mật độ dân số cao được ví như "Phố Tây" ở Ninh Bình cũng ngày càng được cải thiện.
Thôn Văn Lân nhìn từ trên cao, nằm bên dòng sông Ngô Đồng thơ mộng. Nơi đây cũng là khu vực bến thuyền Tam Cốc, trung tâm của Khu du lịch Tam Cốc nổi tiếng của di sản thế giới Tràng An.
