Nhiều 'rào cản' khiến đầu tư du lịch ở Việt Nam chưa thực sự hấp dẫn

Các chuyên gia đánh giá du lịch là lĩnh vực hấp dẫn đối với các nhà đầu tư trong và ngoài nước, với số vốn lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng và những dự án có quy mô khác nhau. Trong đó, nguồn vốn này chủ yếu đầu tư vào các lĩnh vực phát triển kết cấu hạ tầng du lịch, cơ sở lưu trú, sân golf, vui chơi giải trí, sản phẩm và dịch vụ du lịch...

Tuy nhiên, làm thế nào đầu tư du lịch thực sự phù hợp và trúng với nhu cầu tiêu dùng thị trường, cần cơ chế ra sao cho các nhà đầu tư để tạo động lực thúc đẩy ngành công nghiệp không khói phát triển lại là câu chuyện cần bàn.

Hơn 1.000 dự án đầu tư du lịch

Theo Phó Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, Phạm Văn Thủy, những năm qua, Chính phủ đã dành nhiều sự quan tâm cho ngành du lịch. Đặc biệt, đầu tư trong du lịch được ưu tiên với việc huy động nhiều nguồn vốn, bao gồm các nguồn vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước, đầu tư tư nhân trong nước, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), các nguồn vốn đầu tư của các tổ chức chính phủ và phi chính phủ nước ngoài, và các nguồn vốn xã hội hóa khác. Hình thức đối tác công tư (PPP) trong đầu tư phát triển du lịch cũng được triển khai áp dụng, mang lại những hiệu quả tích cực thúc đẩy sự phát triển ngành du lịch.

Việc các tập đoàn lớn, các nhà đầu tư chiến lược tập trung đầu tư tạo nên những sản phẩm du lịch nổi trội, đẳng cấp quốc tế đã góp phần tạo động lực thúc đẩy du lịch phát triển cũng như có tác động lan tỏa, kích thích các ngành kinh tế xã hội khác phát triển theo.

Thông tin từ Viện Chiến lược Phát triển (Bộ Kế hoạch Đầu tư), đối với nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI): Các dự án FDI về du lịch chủ yếu ở hai lĩnh vực: Dịch vụ lưu trú và ăn uống; Nghệ thuật, vui chơi và giải trí. Tính đến hết năm 2019, cả nước có 839 dự án FDI với tổng số vốn gần 12 tỷ USD trong lĩnh vực dịch vụ lưu trú và ăn uống; 135 dự án FDI với tổng số vốn gần 3,4 tỷ USD trong lĩnh vực nghệ thuật, vui chơi và giải trí.

Tổng số vốn đầu tư vào hai lĩnh vực nêu trên là 15,4 tỷ USD, bằng 4,2% tổng số 362,6 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam.

Đối với nguồn vốn đầu tư tư nhân trong nước, đến nay đã có trên 1.000 dự án du lịch với nguồn vốn đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng được các nhà đầu tư trong nước đầu tư với nhiều hình thức, quy mô khác nhau, trong đó chủ yếu là đầu tư các khu du lịch nghỉ dưỡng và hạ tầng ở ven biển, vùng núi với số vốn đầu tư lớn.

Các tập đoàn lớn trong nước đã xây dựng nhiều tổ hợp du lịch quy mô lớn tại Sa Pa, Hạ Long, Sầm Sơn, Đà Nẵng, Bình Định, Khánh Hòa, Phú Quốc... góp phần đáng kể nâng cao chất lượng hệ thống cơ sở vật chất du lịch.

Đáng chú ý, trong giai đoạn này đã xuất hiện nhiều dự án của một số nhà đầu tư chiến lược với vốn đầu tư khá lớn như: Vinpearl Phú Quốc (17 nghìn tỷ đồng), cáp treo Phú Quốc (10 nghìn tỷ đồng); Vinpearl Quy Nhơn (4.500 tỷ đồng), Vinpearl Hạ Long (1.200 tỷ đồng), cáp treo Bà Nà (hơn 6.000 tỷ đồng), cáp treo Mường Hoa - Phan Xi Păng (4.500 tỷ đồng), cáp treo Bãi Cháy (hơn 5.000 tỷ đồng)... Các dự án đầu tư trên góp phần hình thành một số sản phẩm du lịch có thương hiệu mạnh và sức cạnh tranh cao, hấp dẫn khách du lịch.

Xóa bỏ “rào cản” để thu hút đầu tư

Đánh giá tổng quan về đầu tư du lịch ở Việt Nam, Viện trưởng Viện Nghiên cứu du lịch, tiến sỹ Nguyễn Anh Tuấn cho rằng sự phát triển của thị trường khách nội địa và sự quan tâm của nhiều thị trường khách quốc tế đến Việt Nam ngày càng tăng cho thấy cơ hội trong đầu tư phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng du lịch và các sản phẩm du lịch mới nhằm đáp ứng và đón đầu nhu cầu thị trường. Bằng cách kịp thời nắm bắt và nhận diện rõ nhu cầu, xu hướng mới của thị trường, các nhà đầu tư có thể tận dụng cơ hội để đầu tư, khai thác có hiệu quả các điểm đến mới nổi của du lịch Việt Nam.

Tiềm năng, cơ hội là thế nhưng lãnh đạo ngành du lịch cho rằng hoạt động thu hút đầu tư trong ngành du lịch Việt thời gian vẫn còn hạn chế. Bởi chúng ta thiếu chiến lược thu hút, chưa tạo thuận lợi cho các đơn vị đầu tư, chưa có chính sách ưu tiên, ưu đãi cụ thể cho các nhà đầu tư tại các vùng khó khăn nhưng giàu tiềm năng du lịch.

Thậm chí, nhiều địa phương có tiềm năng du lịch nhưng chưa thu hút được đầu tư, hạ tầng kỹ thuật giao thông tiếp cận nhiều điểm du lịch tiềm năng còn khó khăn, làm nản lòng nhà đầu tư; nhiều dự án đầu tư triển khai chậm tiến độ hoặc thực hiện dở dang…

Chia sẻ kinh nghiệm từ Hàn Quốc, đại diện Viện Nghiên cứu Văn hóa Du lịch Hàn Quốc, tiến sỹ Kim Young Jun cho biết các địa phương Hàn Quốc đã tập trung đầu tư, xây dựng các khu phức hợp để thúc đẩy phát triển mạnh mẽ hoạt động du lịch.

Tiến sỹ Kim Young Jun cũng kiến nghị phía Việt Nam xây dựng chính sách thu hút đầu tư có cấu trúc, do người dân thúc đẩy; cung cấp các ưu đãi mạnh mẽ để khuyến khích đầu tư vốn tư nhân. Bên cạnh đó, thiết lập các nền tảng đa phương để thu hút đầu tư.

Trong khi đó, Tiến sỹ Nguyễn Anh Tuấn cho rằng cần xóa bỏ rào cản về thể chế, chính sách, khung pháp lý nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn, đặc biệt là những ưu đãi, tạo thuận lợi về thuế, đất đai, tín dụng, cải cách thủ tục hành chính, cấp phép đầu tư, quy hoạch...; đầu tư phát triển hạ tầng, đặc biệt là ở những vùng còn khó khăn; đẩy mạnh đầu tư du lịch chuyên nghiệp, thực chất, tránh gây lãng phí nguồn lực.

Để tạo động lực cho các nhà đầu tư trong việc lựa chọn đầu tư vào lĩnh vực du lịch ở Việt Nam, theo Viện trưởng Viện Nghiên cứu du lịch cần dựa trên nhiều yếu tố nội tại như tiềm năng du lịch và thương hiệu điểm đến địa phương để thúc đẩy thu hút đầu tư vào du lịch, đặc biệt là đầu tư từ nước ngoài.

Ông Nguyễn Anh Tuấn cũng cho rằng, cần có chính sách thu hút đầu tư nước ngoài cởi mở, môi trường đầu tư hấp dẫn, đặc biệt là sự sẵn sàng và chủ động của địa phương trong việc thúc đẩy thu hút đầu tư du lịch, tạo thuận lợi về thủ tục hành chính trong việc cấp chứng nhận đầu tư du lịch./.