Nhà văn người Na Uy Jon Fosse đoạt giải Nobel Văn học 2023

Nhà văn người Na Uy Jon Fosse (64 tuổi) đã trở thành chủ nhân của giải Nobel Văn học 2023 vì "những vở kịch và tác phẩm sáng tạo của ông đã đưa lại tiếng nói cho những điều tưởng như không thể nói ra".

Trong sự nghiệp của mình, ông Jon Fosse viết kịch, sáng tác tiểu thuyết và thơ, viết các bài bình luận, dịch thuật... Ở tuổi lên 7, Jon Fosse từng gặp phải một tai nạn nghiêm trọng khiến ông suýt mất mạng, trải nghiệm này đã ảnh hưởng rất nhiều tới phong cách sáng tác của ông về sau này.

Các tác phẩm của ông Jon Fosse đã được dịch sang hơn 40 thứ tiếng. Trong sự nghiệp viết kịch và sáng tác văn chương của mình, ông Jon Fosse đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá.

Một số tác phẩm tiểu thuyết nổi bật trong sự nghiệp sáng tác của nhà văn Jon Fosse có thể kể tới cuốn Raudt, svart (tạm dịch: Đỏ và đen - 1983), Stengd gitar (tạm dịch: Cây guitar đóng kín - 1985), Morgon og kveld (tạm dịch: Bình minh và màn đêm - 2000), Det er Ales (tạm dịch: Aliss bên đống lửa - 2004)...

Định kỳ mỗi tháng 2 hàng năm, các thành viên của Viện hàn lâm Thụy Điển sẽ xem xét khoảng 200 ứng viên sáng giá. Một danh sách đề cử rút gọn sẽ được đưa ra trong tháng 5. Các thành viên của Viện hàn lâm Thụy Điển sẽ tiếp tục chọn ra 5 tác giả sau cùng để tiến hành bầu chọn, tìm ra chủ nhân của giải Nobel Văn học trong năm đó.

Người giành giải là tác giả tiệm cận gần nhất với tiêu chí của nhà khoa học Alfred Nobel dành cho giải Nobel Văn học, đó là sáng tạo ra "những tác phẩm xuất sắc đi theo hướng lý tưởng".

Điều đáng chú ý của giải Nobel Văn học, đó là giải này chỉ trao cho những nhà văn, nhà thơ còn đang sống. Giải tôn vinh cả sự nghiệp sáng tác của tác giả, không tôn vinh riêng một tác phẩm cụ thể nào.

Phần thưởng dành cho mỗi nhà văn, nhà thơ nhận được giải Nobel Văn học là một chiếc huy chương mạ vàng, một tấm bằng chứng nhận được vẽ tay dành riêng cho người nhận, cùng với đó là khoản tiền mặt từ 8 triệu đến 10 triệu krona Thụy Điển. Kể từ năm 2023, con số tiền thưởng sẽ được trao cố định ở mức 11 triệu krona (tương đương 24,3 tỷ đồng).

Năm 2016, giải thưởng Nobel Văn học đã được trao cho nam ca sĩ, nhạc sĩ người Mỹ Bob Dylan. Động thái trao giải này đã tạo nên một cuộc tranh luận lớn trong văn đàn thế giới, khi lần đầu tiên trong lịch sử giải Nobel Văn học, có một ca sĩ, nhạc sĩ được nhận giải vì… "những ý thơ trong lời nhạc".

Năm 2017, giải thưởng được trao cho nhà văn người Anh gốc Nhật Kazuo Ishiguro. Năm 2018, vì một số lùm xùm bê bối nên Viện hàn lâm Thụy Điển không trao giải Nobel Văn học. Đến năm 2019, hai cái tên đã cùng được xướng lên: Nobel Văn học 2018 được trao cho nhà văn người Ba Lan Olga Tokarczuk, Nobel Văn học 2019 trao cho nhà văn người Áo Peter Handke.

Trong 3 năm trở lại đây, giải thưởng Nobel Văn học lần lượt được trao cho nữ nhà văn, nhà thơ người Mỹ Louise Glück, tiểu thuyết gia người Tanzania Abdulrazak Gurnah, nữ nhà văn người Pháp Annie Ernaux.