Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam - cho phóng viên Dân trí biết, ông được cháu của nhà văn Hồ Phương thông báo tin buồn này.
Trên trang cá nhân, ông Nguyễn Quang Thiều cũng chia sẻ xúc động: "Khi nghe họa sĩ Nguyễn Thu Thủy, cháu của nhà văn thông báo, tự nhiên trong tôi hiện lên một vùng cỏ non mênh mông. Có lẽ bởi tác phẩm đầu tiên của ông đã hằn sâu trong ký ức tôi là tác phẩm Cỏ non được trích trong sách giáo khoa hồi tôi còn đang đi học".
Thiếu tướng, nhà văn Hồ Phương (1930 - 2024) (Ảnh: Tư liệu).
Theo nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, nhà văn Hồ Phương là một người lính. Và trong những bước đi của một người lính, Hồ Phương đã trở thành nhà văn với những tác phẩm nổi tiếng như : Thư nhà, Lá cờ chuẩn đỏ thắm, Cỏ non, Kan Lịch, Những tầm cao, Biển gọi... và nhiều tác phẩm khác.
"Lúc nào nghĩ đến ông là trong tôi hiện lên một vùng cỏ non da diết và bất tận với nụ cười đôn hậu của ông. Và với tôi, ông không bay về trời. Ông ở lại mặt đất này trong màu cỏ xanh mãi tận chân trời.
Xin cúi đầu tiễn biệt ông: Người lính Hồ Phương, nhà văn Hồ Phương", ông Nguyễn Quang Thiều viết.
Nhà văn Hồ Phương tên thật là Nguyễn Thế Xương. Ông sinh năm 1930 tại thị xã Hà Đông (nay là quận Hà Đông, Hà Nội). Năm 16 tuổi, Hồ Phương đã đứng trong hàng ngũ những người tự vệ có mặt trên các chiến lũy ở Thủ đô để đánh giặc Pháp.
Ông cũng là một trong những Chính trị viên xuất sắc trực tiếp chiến đấu và phụ trách báo Quân Tiên phong của Đại đoàn 308 trong chống Pháp.
Nhà văn Hồ Phương nổi tiếng rất sớm với tác phẩm Cỏ non đã được đưa vào sách giáo khoa phổ thông.
Song một tác phẩm khác của ông cũng đi vào ký ức của nhiều thế hệ độc giả đó là Thư nhà viết năm 1948 khi chàng lính Hồ Phương mới 18 tuổi.
Sau chiến dịch Điện Biên Phủ, nhà văn Hồ Phương được điều về Tổng cục Chính trị với nhiệm vụ viết văn và tham gia thành lập Tạp chí Văn nghệ Quân đội. Ông là một trong những vị tướng - nhà văn hiếm hoi ở Việt Nam. Năm 1993, ông nghỉ hưu.
Có thể thấy, hơi thở cuộc sống hào hùng luôn hiện lên qua những trang văn của nhà văn lão thành, tiêu biểu như: Những tiếng súng đầu tiên (1955), Cỏ non (truyện ngắn 1960), Xóm mới (tập truyện ngắn, 1963), Chúng tôi ở Cồn Cỏ (ký sự dài, 1966), Khi có một mặt trời (truyện ký 1972)...
Các sáng tác của ông chủ yếu viết về anh hùng, những điều tốt đẹp, tỏa sáng của bộ đội và nhân dân. Những anh hùng có thật trong đời như Kan Lịch, Lê Mã Lương, chiến sĩ Cồn Cỏ, lãnh tụ Hồ Chí Minh... đã trở thành nhân vật văn học trong tác phẩm của Hồ Phương. Ông chủ tâm phát hiện và đưa những con người tốt đẹp vào tác phẩm của mình.
Nhà văn Nguyên Hồng từng nhận xét: "Hồ Phương là một người lớn lên từ lò lửa chiến tranh và lửa yêu nước".
Một số giải thưởng của Thiếu tướng, nhà văn Hồ Phương:
Giải thưởng truyện ngắn báo Văn nghệ 1958 cho tác phẩm Cỏ non.
Giải thưởng văn học Thủ đô 1983 cho tác phẩm Những tầm cao.
Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam - Bộ Công an với tác phẩm Yêu tinh (2001).
Giải thưởng UBTQ Liên hiệp các hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam với tác phẩm Ngàn dâu (2003).
Giải thưởng Nhà nước về Văn học - Nghệ thuật năm 2000.
Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học - Nghệ thuật năm 2012 cho các tác phẩm Ngàn dâu, Những cánh rừng lá đỏ.
