Phương Tây và Ukraine dự báo về cuộc tấn công mới của Nga
Giới lãnh đạo Ukraine và các quan chức phương Tây dự báo, Nga đang lên kế hoạch cho một cuộc tấn công lớn trong tương lai. Các nhà nghiên cứu và phân tích tình báo cũng cho rằng sẽ có một cuộc tấn công lớn diễn ra vào cuối mùa đông hoặc đầu mùa xuân.
Dù vậy, hầu như chưa có một bức tranh rõ ràng về những gì sẽ diễn ra. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhận định, nước này "không nghi ngờ gì" về việc Nga sẽ dồn lực để "đảo chiều cuộc xung đột". Tháng trước, trong một cuộc trả lời phỏng vấn với The Economist, Tướng Valery Zaluzhny - Chỉ huy Lực lượng Vũ trang Ukraine cảnh báo rằng Nga đang huy động khoảng 200.000 binh lính cho một cuộc tấn công mới vào Kiev, mặc dù giới quan sát phương Tây cho rằng nỗ lực này khó có thể thành công.
Tình báo Mỹ trước đó đã chỉ ra rằng nhịp độ giao tranh chững lại đã cho thấy sẽ không có cuộc tấn công lớn nào diễn ra cho tới mùa xuân. Cuối tuần trước, Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) công bố một phân tích cho thấy Nga đang lên kế hoạch cho một cuộc tấn công lớn trong 6 tháng tới nhằm giành lại thế chủ động và ngăn cản Ukraine đạt được thành quả.
ISW cũng vạch ra danh sách các hành động mà quân đội Nga có thể tiến hành như một cuộc tấn công nhằm giành lại toàn bộ Donbass ở phía Đông Ukraine, tiến công từ Belarus ở phía Bắc hoặc chuẩn bị để đối phó với bất kỳ cuộc phản công nào của Kiev ở Donbass.
Belarus được cho là từng được sử dụng là nơi tập hợp lực lượng và huấn luyện của quân đội Nga vào những ngày đầu xung đột nổ ra. Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tới Minsk vào tháng trước để gặp Tổng thống Belarus Aleksander Lukashenko. Tuy nhiên, theo nhiều nhà phân tích, dựa trên các hoạt động và sự chuẩn bị của quân đội Nga, một cuộc tấn công từ Belarus là điều khó có khả năng xảy ra.
Kịch bản có thể xảy ra nhất là Nga sẽ nỗ lực kiểm soát toàn bộ Donbass bao gồm Donetsk và Lugansk - cả hai đều có chung biên giới với Nga và nằm trong số 4 vùng lãnh thổ Nga tuyên bố sáp nhập vào năm ngoái.
George Barros, một nhà phân tích về Nga tại ISW nhận định với The Hill rằng dường như Moscow đã tăng cường lực lượng ở Lugansk.
"Nga đang chuẩn bị cho bước đi quyết định ở Lugansk", chuyên gia này đánh giá, đồng thời cho rằng điều đó "có thể đồng nghĩa với một cuộc tấn công của Nga hoặc nỗ lực phòng thủ của Moscow nhằm đánh bại cuộc phản công của Ukraine".
Nỗ lực của Nga nhằm giành lại Donbass
Donbass - nơi chứng kiến những cuộc giao tranh ác liệt nhất - vẫn trong tình trạng bế tắc những tháng qua sau khi một số diễn biến quan trọng, trong đó có việc Nga rút khỏi thành phố Kherson ở phía Nam vào tháng 11.
Nga đã tập trung quân đội ở phía Đông Donbass và đã kiểm soát được hầu hết Lugansk trong mùa hè vừa qua. Tuy nhiên, Ukraine vẫn kiểm soát một số vùng lãnh thổ ở Donetsk, trong đó có thành phố chiến lược Bakhmut.
Bakhmut là một trung tâm vận chuyển quan trọng ở Donetsk và đóng vai trò chiến lược với Nga để thực hiện cuộc tiến công xa hơn về phía Tây nhắm vào các thành phố như Kramatorsk và Sloviansk.
John Herbst, Giám đốc cấp cao về các vấn đề Á - Âu thuộc Hội đồng Đại Tây Dương nhận định, bất kỳ cuộc tấn công nào của Nga trong mùa đông hoặc đầu mùa xuân đều là một phần trong nỗ lực giành lại toàn bộ Donbass.
"Điều có thể xảy ra nhất là những gì diễn ra ở Donbass sẽ tiếp tục. Đó là điều dễ dàng nhất là họ có thể thực hiện".
Ukraine cũng dự đoán về cuộc tấn công mới của Nga ở Donbass. Yuriy Sak, Cố vấn Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine nhận định, sự thay đổi về lực lượng quân đội ở Lugansk có thể cho thấy một cuộc tấn công trên quy mô lớn từ khu vực này.
"Mục tiêu quân sự của Nga là kiểm soát hoàn toàn Lugansk và Donetsk. Chúng tôi hy vọng điều đó sẽ không xảy ra. Nếu điều đó xảy ra, chúng tôi sẽ chuẩn bị", quan chức Ukraine nhận định.
Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ và Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia chưa đưa ra bình luận về việc này. Trong một tuyên bố, Lầu Năm Góc cho biết, "chúng tôi sẽ không dự đoán về những gì Nga sẽ tiến hành".
Ukraine đã từ chối nhượng bộ lãnh thổ để đổi lấy hòa bình nhưng do vị trí địa lý và phần lớn người nói tiếng Nga ở Donbass mà khu vực này sẽ là trọng tâm trong các cuộc đàm phán hòa bình. Các mục tiêu ngắn hạn của Nga được đặt ra giữa bối cảnh Moscow đang chuẩn bị cho cuộc xung đột kéo dài. Tổng thống Putin khẳng định cuộc xung đột ở Ukraine sẽ kéo dài trong khi Bộ trưởng Quốc phòng Nga vạch ra một kế hoạch trong tuần này nhằm tăng cường quy mô quân đội từ 1,15 triệu quân lên 1,5 triệu quân vào 2026.
Nga đã đạt được thành quả quân sự quan trọng vào tháng này khi giành quyền kiểm soát Soledar - một thị trấn ở Donetsk chứng kiến nhiều cuộc giao tranh dữ dội. Việc kiểm soát thị trấn này có thể giúp Nga giành được Bakhmut.
ISW đánh giá sự chuẩn bị đang diễn ra sẽ tăng cường hiệu quả chiến đấu của quân đội Nga trước thềm cuộc tấn công tiếp theo.
Tổng thống Putin cũng thúc đẩy việc tăng cường sản xuất quốc phòng, chủ trì các cuộc họp và thăm các cơ sở quốc phòng hồi tháng 12. Tuần trước, nhà lãnh đạo Nga đã bổ nhiệm Tướng Valery Gerasimov - Tham mưu trưởng Lực lượng Vũ trang Nga giám sát cuộc xung đột ở Ukraine - động thái mà ISW cho là Bộ Quốc phòng Nga đang chuẩn bị cho cuộc tấn công mới.
Nga và Ukraine tung hỏa mù với đối phương?
Trong khi đó, Ukraine có thể đang chuẩn bị cho một phản công lớn sau khi tuyên bố kiểm soát các thành phố Kherson và Kharkiv.
Branislav Slantchev, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học California, San Diego cho rằng Ukraine phải tiếp tục tiến công để đẩy lùi quân đội Nga.
"Không có bên nào tiến gần các mục tiêu mà họ đặt ra giữa bối cảnh Nga vẫn cần giành quyền kiểm soát các vùng lãnh thổ mà họ tuyên bố sáp nhập trong khi Ukraine cần giải phòng các vùng lãnh thổ mà Nga giành được. Các bên không thể đạt được bất kỳ mục tiêu nào bằng cách phòng thủ".
Chuyên gia Slantchev cũng cho biết quân đội hai nước đều đang "cố gắng khiến đối phương bối rối về nơi diễn ra các cuộc tấn công cũng như bên nào sẽ tấn công trước".
Trong những tháng qua, Ukraine đã nhận được nhiều cam kết cung cấp vũ khí và trang thiết bị hạng nặng, trong đó có phương tiện chiến đấu bộ binh từ Mỹ và Đức, cùng với xe tăng hạng nặng từ Anh.
Cuộc họp của các lãnh đạo quốc phòng ngày 20/1 ở Căn cứ Không quân Ramstein ở Đức có thể sẽ khiến Ukraine được cung cấp nhiều vũ khí hạng nặng hơn, trong đó có xe tăng M1 Abrams của Mỹ và Leopard của Đức.
Chuyên gia Gian Gentile thuộc Trung tâm Arroya của Tập đoàn Quốc phòng Rand cho biết Ukraine có thể sẽ cố gắng "tiến hành một cuộc tấn công bằng lực lượng bộ binh cơ giới hóa".
"3 - 4 tháng tới sẽ tiết lộ về mọi thức về việc liệu có bên nào tấn công trước hay cuộc xung đột sẽ tiếp tục chững lại một khoảng thời gian"./.
