Theo kế hoạch, sáng mai 21-11, TAND TP Hà Nội sẽ mở phiên tòa xét xử sơ thẩm cựu Thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang cùng các đồng phạm trong vụ án thất thoát hơn 3,8 triệu USD mua nguyên liệu thuốc để phòng, chống dịch cúm A/H5N1 xảy ra tại Bộ Y tế và Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long (Công ty Dược Cửu Long).
Bị can Dương Huy Liệu (trái) và Cao Minh Quang lúc còn đương chức. Ảnh: Thanh Thủy
Trong số 9 bị cáo của vụ án này, cựu thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang; Dương Huy Liệu, cựu vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính (Bộ Y tế); Nguyễn Việt Hùng, cựu cục phó Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế); cùng 2 bị cáo khác khác bị VKSND truy tố về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Bị cáo Lương Văn Hóa, cựu tổng giám đốc Công ty Dược Cửu Long; Nguyễn Thanh Tòng, cựu phó tổng giám đốc Công ty Dược Cửu Long; và hai cựu cán bộ Công ty Dược Cửu Long bị truy tố về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Phiên toà có 16 luật sư đăng ký bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các bị cáo. Trong đó, cựu thứ trưởng có 2 luật sư bào chữa; bị cáo Nguyễn Việt Hùng và bị cáo Ngô Hữu Hiếu Nghĩa đều có 4 luật sư bào chữa.
Tuy nhiên trước ngày diễn ra xét xử, luật sư Võ Hồng Hiền (bào chữa cho bị cáo Nguyễn Thanh Tòng), cho biết bị cáo Nguyễn Thanh Tòng đã bị chết do mắc bệnh mãn tính.
Theo cáo trạng, năm 2005, dịch cúm A/H5N1 diễn biến phức tạp, Thủ tướng phê duyệt kế hoạch dự trữ thuốc Tamiflu và sản xuất thuốc Oseltamivir để phòng, chống dịch tại Việt Nam. Bộ Y tế được giao nhiệm vụ tổ chức triển khai, chỉ đạo, giám sát việc sản xuất thuốc, dự trữ thuốc theo kế hoạch.
Sau đó, Bộ Y tế giao Vụ Kế hoạch - Tài chính phối hợp cùng Bộ Tài chính xây dựng giá thuốc Oseltamivir sản xuất trong nước. Trong số các doanh nghiệp được Bộ Y tế đặt hàng sản xuất thuốc Oseltamivir, Công ty Dược Cửu Long là một lựa chọn.
Từ tháng 2 đến tháng 4-2006, Công ty Dược Cửu Long nhập 520 kg nguyên liệu Oseltamivir với giá 9,1 triệu USD của Công ty Mambo (Singapore). Công ty Dược Cửu Long đã thanh toán cho Mambo 5,25 triệu USD, còn lại 3,848 triệu USD được trả chậm 6 tháng kể từ ngày nhận hàng.
Sau này, giá nguyên liệu giảm, bị cáo Lương Văn Hóa đã chỉ đạo thuộc cấp đề nghị Công ty Mambo cho giảm giá số tiền 3,848 triệu USD; đồng thời, hoàn thiện giấy tờ để ngoài sổ sách số tiền này. Trong nhiều lần làm việc với Bộ Y tế, bị cáo Hóa không báo cáo và báo cáo sai sự thật về việc được giảm giá mua nguyên liệu. Khi bị phát hiện và yêu cầu báo cáo về việc thanh toán tiền mua nguyên liệu, bị cáo tiếp tục chỉ đạo cấp dưới làm các thủ tục lòng vòng để hợp thức hồ sơ thanh toán.
Cơ quan tố tụng xác định số tiền mà Công ty Dược Cửu Long giữ lại không thanh toán cho Công ty Mambo là khoản tiền có nguồn gốc thuộc ngân sách nhà nước. Các bị cáo tại Công ty Dược Cửu Long đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao để làm trái công vụ, trái nguyên tắc tài chính, cố ý không báo cáo Bộ Y tế, Bộ Tài chính để hạch toán giảm nợ và ghi giảm giá vốn nên dẫn tới ngân sách bị thiệt hại 3,848 triệu USD (tương đương hơn 61 tỉ đồng).
VKSND xác định các bị cáo thuộc Bộ Y tế được giao nhiệm vụ ký kết hợp đồng, theo dõi việc thực hiện, thanh quyết toán hợp đồng và định kỳ kiểm tra, đánh giá việc mua bán nguyên liệu sản xuất thuốc giữa Công ty Dược Cửu Long và nhà cung cấp. Song các bị cáo trong vụ án đã thiếu trách nhiệm, thực hiện không đúng, không đầy đủ chức trách, nhiệm vụ được giao, không xem xét, đánh giá việc thực hiện điều kiện đàm phán giá mua nguyên liệu, không kiểm tra báo cáo tài chính, chứng từ thanh toán… Việc này dẫn đến hậu quả không phát hiện Công ty Dược Cửu Long được giảm giá và giữ lại số tiền 3,848 triệu USD.
Bị cáo Cao Minh Quang với tư cách trưởng ban chỉ đạo giải quyết những vấn đề liên quan đến thuốc Tamiflu và Oseltamivir, ký quyết định thành lập đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra tình hình mua, bảo quản, sử dụng thuốc. Tuy nhiên, khi được trưởng đoàn là ông Nguyễn Việt Hùng báo cáo về việc Dược Cửu Long chưa thanh toán cho nhà cung cấp 3,848 triệu USD, đồng thời cả Bộ Tài chính và Bộ Y tế đều có chỉ đạo kiểm tra điều tra với số tiền này, cựu thứ trưởng Bộ Y tế đã không chỉ đạo kiểm tra, làm rõ.
