Sau tốc độ triển khai “nhanh như điện”, giờ đến quy mô, chức năng, phương thức hoạt động của bộ máy sau tinh gọn sẽ như thế nào, có thật sự gọn hơn trước, có chọn lọc để giữ lại được những thành phần “tinh” hay không… Nhất là ở những bộ, ngành, đơn vị kết thúc hoạt động, sáp nhập thì ai sẽ làm trưởng, có giảm số lượng phó hay cứ giữ nguyên như thế, nếu không thì mục đích tinh gọn có đạt được hay không, số tiền ngân sách phải trả cho bộ máy mới giảm được bao nhiêu so với trước khi tinh gọn…
Rất nhiều câu hỏi được đặt ra như thế với không ít kỳ vọng đi cùng tốc độ “nói là làm” thì sẽ “làm nhiều, làm tốt hơn nói” để bộ máy gọn, thông suốt, phục vụ hiệu quả mà chi phí từ ngân sách trả lương lại giảm thiểu rõ rệt, tập trung cho sản xuất, đầu tư, phát triển.
Vì vậy, hôm 10/2, với việc Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương trao 86 quyết định bổ nhiệm Vụ trưởng, Vụ phó các vụ, đơn vị tương đương của Ban đã khiến dư luận… bổ ngửa. Nếu vậy, so với 2 ban cũ thì số lượng vụ trưởng, vụ phó của 1 ban mới này tinh giản được bao nhiêu? Với bộ máy mà số cán bộ lãnh đạo chiếm đến gần cả trăm như thế thì mức chi trả lương theo hệ số chức vụ cũng không hề nhỏ. Vì nhiều tính năng, vai trò, nhiệm vụ tương đồng nên mới có chuyện sáp nhập, vậy ở quy mô dưới Ban - tức các vụ, liệu những chức năng tương đồng hay cận tương đồng có sáp nhập tiếp hay không?
Nhìn sơ qua, hình như vẫn còn tính “song trùng phụ thuộc” ở một số lĩnh vực, bộ phận. Ở bộ máy của Chính phủ, có Bộ Dân tộc và Tôn giáo thì bên Ban (Đảng) cũng có Vụ Dân tộc và Tôn giáo; cũng như vụ Khoa học và Công nghệ, vụ Y tế và Thể thao, Vụ Giáo dục. Riêng địa phương, có những 3 vụ (Địa phương).
Để phục vụ cho dàn lãnh đạo vụ lên tới gần cả trăm người như thế thì cần bao nhiêu cán bộ, viên chức, người lao động trong guồng máy này? Giảm được bao nhiêu so với tổng số 2 ban trước đây? Quan trọng là, hiệu quả của từng nhóm công tác được tính toán, đánh giá, nghiệm thu ra sao? Đó là điều mà người dân rất cần được biết.
Cũng như bộ máy Chính phủ khi kiện toàn sau tinh gọn lại tăng thêm 2 phó thủ tướng, là để đáp ứng với yêu cầu mới sắp tới, khi thực quyền của chính phủ, thủ tướng chính phủ được gia tăng theo đề xuất của Quốc hội hay là “tiếp biến” các vị trí trưởng sau tinh gọn?
Vì các chức danh, vị trí được công bố đơn thuần chứ không kèm theo các lĩnh vực phụ trách, bảng mô tả phân công công việc của từng chức danh lãnh đạo nên người dân có quyền được “hoang mang” khi sau tinh gọn, bộ máy lãnh đạo lại nở nồi. Trong khi trước đó, không ít lần Tổng Bí thư Tô Lâm có đề cập đến cả sự “hy sinh” của các cán bộ, đảng viên khi tiến hành tinh gọn. Vậy, ngoài số đông cán bộ lãnh đạo cấp tỉnh, huyện tự nguyện nghỉ hưu trước tuổi, thậm chí có sở nghỉ từ giám đốc, các phó giám đốc; hay trưởng ban tuyên giáo tỉnh/huyện và các phó đều đồng loạt nghỉ thì ở cấp trung ương, tỷ lệ này hiện nay bao nhiêu? Có vẻ như, nếu cuộc sắp xếp, tinh gọn được tiến hành từ trung ương trở xuống, tức trung ương làm trước, các địa phương theo đó cộng với tình hình tại chỗ để triển khai thì đến công đoạn sau sắp xếp về mặt mô hình, đến khúc sàng lọc con người thì địa phương lại cho thấy sự chuyển dịch, thay đổi mạnh mẽ hơn.
Nói như Tổng Bí thư Tô Lâm, đây chỉ mới là giai đoạn “sắp xếp bước đầu, còn lại vẫn tiếp tục nghiên cứu, đánh giá về bộ máy chính quyền hiệu năng, hiệu quả thế nào”, trong đó rất cần cho xã hội thấy, tinh - gọn là hai tính năng quan trọng, cần được đảm bảo trong quá trình triển khai, gọn về số lượng, tinh về chất lượng thì mới tạo sự tin cậy, đồng thuận lâu dài, ổn định. Còn không, nhìn sơ qua, với việc bổ nhiệm mới 86 vụ trưởng, vụ phó ở một ban mới sau tinh gọn thì quả thật chỉ có thể là… siêu ban, thử hỏi, chúng ta đang tiết kiệm được những gì?
