Ngoài nhật thực toàn phần ngày 8/4 vừa qua và các hiện tượng cực quang rực rỡ, còn có một điều tuyệt vời khác dành cho những người quan sát bầu trời trong năm nay: "Mặt trăng dàn hàng ngang trên bầu trời" đầu tiên kể từ năm 2006. Trong sự kiện này, Mặt trăng mọc và lặn ở cực bắc và cực nam vị trí trên đường chân trời, đạt điểm cao nhất và thấp nhất trong chu kỳ Mặt trăng 18,6 năm.
Nơi Mặt trăng mọc và lặn trên đường chân trời thay đổi liên tục. (Ảnh: Gianni Tumino).
Điều này có thể xảy ra vì Mặt trăng không đi theo cùng đường với Mặt trời. Vị trí mọc và lặn của nó trên đường chân trời thay đổi liên tục do chuyển động của Trái đất và Mặt trăng. Hệ Mặt trời phẳng, với các hành tinh quay quanh Mặt trời trên cùng một mặt phẳng, được gọi là mặt phẳng hoàng đạo.
Quỹ đạo của Mặt trăng nghiêng 5,1 độ so với đường hoàng đạo, cho phép nó mọc lên và lặn trong phạm vi 57 độ trong bất kỳ tháng nào. Điều này giải thích tại sao Mặt trăng đôi khi có thể mọc và lặn ở những điểm trên đường chân trời xa hơn về phía bắc và phía nam so với Mặt trời.
Một hiện tượng Mặt trăng đứng yên xảy ra khi độ nghiêng của cả Trái Đất và Mặt trăng đều ở mức tối đa. Trong thời kỳ này, Mặt trăng mọc và lặn ở điểm cực trị của phạm vi của nó. Nó mọc lên ở điểm cao nhất về phía đông bắc và lặn ở điểm cao nhất về phía tây bắc. Trong thời kỳ này, nó cũng mọc lên ở điểm cực đông nam và lặn ở điểm cực tây nam.
Hiện tượng dàn hàng ngang của Mặt trăng diễn ra vào ban đêm. Mặt trăng mọc xa nhất về phía đông bắc ở Bắc bán cầu sẽ bay cao hơn lên bầu trời và ở trên bầu trời lâu hơn. Nó tỏa sáng ở một vị trí khác biệt đáng kể so với khi Mặt trăng đứng yên, khi phạm vi nơi nó mọc và lặn ở mức hẹp nhất.
Vào ngày 21/6, Mặt trời sẽ mọc và lặn ở những điểm cực Đông Bắc và Tây Bắc, trong khi Trăng tròn Dâu Tây mọc và lặn ở những điểm Đông Bắc và Tây Bắc.
Để quan sát những hiện tượng này, hãy quan sát từ cùng một vị trí và bạn sẽ nhận thấy sự khác biệt lớn. Không cần thiết phải có một cặp ống nhòm ngắm sao để nhìn thấy hiệu ứng này, nhưng chúng có thể giúp bạn phóng to để tận dụng tối đa khả năng ngắm Mặt trăng.
