Liverpool và Manchester là hai thành phố nằm ở phía Tây Bắc của Anh, cách nhau khoảng 60km. Từ thời Cách mạng Công nghiệp, hai thành phố này đã có mối cạnh tranh về kinh tế và công nghiệp kéo dài.
Trước đây, Manchester là thành phố có dân số đông hơn và được xem là đại diện cho miền Bắc. Nhưng vào cuối thế kỷ 18, Liverpool trở thành một cảng biển quan trọng, giúp cho sự phát triển của các nhà máy bông ở phía Bắc. Bước sang thế kỷ tiếp theo, Liverpool vượt qua Manchester để trở thành "thành phố thứ hai của Đế chế Anh".
Hai thành phố này đã được kết nối với nhau bằng các công trình như Kênh Bridgewater, Kênh Mersey và Irwell, cũng như đường sắt liên thành phố đầu tiên trên thế giới, đường sắt Liverpool và Manchester, giúp vận chuyển nguyên liệu từ cảng vào nội địa.
Việc xây dựng Kênh Đường thủy Manchester, được tài trợ bởi các thương gia Manchester, đã gây ra mâu thuẫn giữa hai thành phố Manchester và Liverpool.
Sau khi con kênh được hoàn thành vào năm 1894, chỉ ba tháng sau trận đấu play-off giữa Liverpool và Newton Heath FC (tiền thân của Man Utd) diễn ra, khiến đại diện của thành Manchester bị xuống hạng.
Căng thẳng giữa các công nhân ở Liverpool và Manchester từ trận đấu đó cũng leo thang. Ngày nay, biểu tượng của cả Man City và Man Utd đều có hình ảnh tàu thủy, biểu tượng cho Kênh Đường thủy Manchester và nguồn gốc thương mại của Manchester.
Từ thế hệ này sang thế hệ khác, sự thù địch giữa Liverpool và Man Utd ngày càng được hun đúc bởi cuộc tranh đua vị thế đội bóng vĩ đại nhất nước Anh. Man Utd là đội bóng Anh quốc đầu tiên vô địch Cúp C1.
Liverpool thống trị bóng đá Anh và châu Âu xuyên hai thập niên 1970 và 1980. Man Utd là biểu tượng cho sự vươn lên và tạo ảnh hưởng toàn cầu của Ngoại hạng Anh từ thập niên 1990 cho đến cuối thập niên 2000. Và hiện tại, Liverpool hồi sinh cùng Klopp trong khi Man Utd thoái trào sau khi Sir Alex Ferguson về hưu…
Phút cuối cùng hiệp phụ trận tứ kết FA Cup giữa Liverpool và Man Utd, tỷ số đang là 3-3 và The Kop được hưởng phạt góc. Nếu tận dụng tốt tình huống cố định để ghi bàn, chiến thắng nằm trong tầm tay thầy trò Jurgen Klopp. Ngược lại, nếu mất bóng, Liverpool đối mặt nguy cơ nhận bàn thua từ pha phản công của đối phương.
"Lữ đoàn đỏ" nên làm gì? Dồn toàn bộ đội hình sang vòng cấm đối phương "tất tay" hay ưu tiên sự an toàn? Và nếu chọn "tất tay", phương án dàn xếp đá phạt góc nào hữu hiệu nhất? Đứng ở đâu? Di chuyển ra sao? Chuyền như thế nào? Và chuyền cho ai?
Trong bóng đá cũng như nhiều môn thể thao khác, quyết định phương án tổ chức dàn xếp đá phạt cực kỳ quan trọng. Thắng thua đôi khi được quyết định chỉ bởi những tình huống cố định.
Thông thường, huấn luyện viên (HLV) sẽ đưa ra lựa chọn dựa trên phân tích và kinh nghiệm bản thân. Nhưng một công bố mới đây cho thấy Liverpool đã tìm kiếm sự tư vấn từ các nhà nghiên cứu tại phòng thí nghiệm trí tuệ nhân tạo (AI) DeepMind của Google.
Trong bài đăng trên tạp chí Nature Communications, các nhà nghiên cứu tại DeepMind đã giới thiệu về hệ thống trí tuệ nhân tạo dành cho chiến thuật bóng đá có tên TacticAI.
Hệ thống này có thể hỗ trợ cho việc xây dựng các phương án dàn xếp tấn công từ tình huống phạt góc. Bài viết cho hay, có tới 90% tình huống đội ngũ chuyên gia tại Liverpool ủng hộ tư vấn từ TacticAI hơn là các phương án truyền thống.
Vậy, TacticAI có thể làm gì? Trước nhất cần xác định phạt góc là một loại tình huống cố định, trận đấu tạm dừng và mỗi đội có thời gian để dàn xếp đội hình trước khi bóng được đưa vào cuộc trở lại. Thường có nhiều phương án phối hợp được lên kế hoạch từ trước để (hy vọng) đưa bóng vào lưới.
TacticAI được thiết kế để đưa ra tư vấn, bao gồm ba phần: thứ nhất, dự đoán cầu thủ có khả năng nhận bóng cao nhất từ cú đá phạt góc; thứ hai, dự đoán tỷ lệ thành công của pha dứt điểm; thứ ba, khuyến nghị về cách điều chỉnh vị trí của các cầu thủ để làm tăng khả năng dứt điểm hoặc hạn chế nguy cơ bị phản công.
Được đào tạo dựa trên tập dữ liệu gồm 7.176 tình huống đá phạt góc từ các trận đấu tại Premier League, TacticAI sử dụng kỹ thuật gọi là "geometric deep learning" (một lĩnh vực trong trí tuệ nhân tạo và học sâu tập trung vào việc xử lý dữ liệu có cấu trúc không gian và đồ thị) để xác định các phương án dàn xếp phối hợp quan trọng.
Thực tế, áp dụng trí tuệ nhân tạo trong bóng đá không hề xa lạ. Công nghệ bắt việt vị bán tự động là minh chứng điển hình. Nhiều CLB hiện nay cũng sử dụng trí tuệ nhân tạo nhằm mục đích phân tích dữ liệu bóng đá, chủ yếu cho nhiệm vụ tìm kiếm tài năng trẻ, săn lùng mục tiêu chuyển nhượng và giám sát cầu thủ.
Sử dụng trí tuệ nhân tạo trong phân tích chiến thuật hứa hẹn mang lại cho huấn luyện viên cách tiếp cận trận đấu mang tính chất khách quan và có chiều sâu hơn. Các thuật toán có thể xử lý lượng dữ liệu lớn, xác định các mẫu mắt thường không thể nhìn thấy, giúp đội bóng có được thông tin quý giá về đội nhà lẫn đối phương.
Tựu trung, trí tuệ nhân tạo là công cụ hữu ích cho những người biết sử dụng. Các thuật toán có thể đưa ra đề xuất tối ưu cho cách dàn xếp phối hợp phạt góc. Tuy nhiên, AI không thể tự đưa ra quyết định. Con người vẫn phải tự ra quyết định.
Chẳng hạn như thực hiện cú đá phạt góc nhanh để tận dụng sự mất tập trung của đối phương. Trận bán kết lượt về Champions League 2018-19, một trong những bàn thắng tạo nên cú ngược dòng ngoạn mục của Liverpool trước Barcelona, xuất phát từ tình huống đá phạt nhanh của Alexander-Arnold cho Origi ghi bàn.
Trở lại với tình huống đá phạt góc tại tứ kết FA Cup năm nay, không biết HLV Klopp có tham khảo tư vấn từ trí tuệ nhân tạo hay không, nhưng trong pha dàn xếp tấn công ấy, Liverpool để mất bóng, bị phản công và nhận bàn thua.
Bị loại khỏi FA Cup, Liverpool càng có lý do để tập trung toàn lực cho Premier League, giải đấu thầy trò Klopp đã đăng quang ở mùa 2019-20. Hiện The Kop đứng thứ hai với 70 điểm, ít hơn một điểm so với đội đầu bảng Arsenal, bằng điểm đội đứng thứ ba đồng thời là đương kim vô địch Man City. Tuy nhiên, Liverpool đá ít hơn hai đối thủ này một trận.
Ngược lại, FA Cup là "phao cứu sinh" cho Man Utd ở mùa giải này. "Quỷ đỏ" thành Manchester đã bị loại ngay từ vòng bảng Champions League. Tại Premier League, thầy trò Ten Hag đứng thứ 6, nhưng kém đội xếp thứ tư Aston Villa tới 11 điểm, kém đội xếp thứ 5 Tottenham 9 điểm.
Khoảng cách giữa Man Utd và Liverpool đến 22 điểm, phản ánh đúng chênh lệch đẳng cấp hai đội trước cuộc so tài tại Old Trafford ở vòng 32 Premier League (21h30 ngày 7/4). Nếu The Kop là tinh hoa của bóng đá Anh và châu Âu đương đại thì "Quỷ đỏ thành Manchester" chỉ là đội bóng trung bình, với những cầu thủ và HLV tầm thường.
Nhưng vì Man Utd là đội bóng vĩ đại nhất giải đấu hấp dẫn nhất hành tinh nên sự sa sút của họ khiến người hâm mộ hoang mang. Làm sao một CLB danh tiếng như vậy vẫn tiếp tục làm hỏng mọi thứ trên sân cỏ?
Sau chiến thắng nức lòng trước Liverpool tại FA Cup, như thường lệ, Man Utd lộ nguyên bộ mặt bất ổn bằng trận hòa 1-1 trước Brentford tại Premier League. Bằng một cách kỳ lạ nào đó, dù vượt lên dẫn trước ở phút 90+6 nhưng Man Utd vẫn chỉ có thể lấy được một điểm.
Ở trận đấu với Chelsea vừa qua, Man Utd tiếp tục mắc sai sót khó hiểu ở hàng thủ và nhận thất bại 3-4, trong đó có hai bàn thua ở những phút bù giờ. Hiện tại hiệu số bàn thắng bại của CLB thành Manchester là -1, họ ghi được 43 bàn thắng và 44 lần thủng lưới.
Sự bất ổn của Man Utd là hệ quả của thời gian dài hoạch định nhân sự và tuyển dụng kém cỏi. Ngoài ra là sự dễ dãi và thiếu quyết đoán trong dùng người của mọi cấp lãnh đạo.
Đừng nên quá khắt khe với Ten Hag và các học trò, vì đơn giản đại đa số không đủ trình độ thi đấu cho Man Utd. Thất bại này thuộc về cấp trên, những người điều hành đã cho phép xây dựng đội hình bình thường như vậy ngay từ đầu.
Đồng sở hữu Joel - Avram Glazer, giám đốc điều hành Ed Woodward và người kế nhiệm Richard Arnild, là những người chịu trách nhiệm chính cho vận mệnh Man Utd thời hậu Sir Alex Ferguson.
Từ tháng 2, tỷ phú Jim Ratcliffe và các cộng sự tại Ineos đang kiểm soát hoạt động bóng đá của đội bóng, nhưng để tái thiết và đưa "Quỷ đỏ" trở lại đỉnh cao, đòi hỏi rất nhiều thời gian và sự tàn nhẫn.
Những năm qua, dù chi ra số tiền khổng lồ trên thị trường chuyển nhượng song Man Utd hiếm khi thu về những bản hợp đồng hiệu quả. Kể từ mùa 2019/20 đến nay, duy nhất Chelsea (1,27 tỷ bảng) chi nhiều hơn Man Utd (776 triệu bảng) cho các tân binh, nhưng kết quả như thế nào?
Man Utd từng đưa vào tầm ngắm Jude Bellingham, Declan Rice và Erling Haaland, nhưng vì lý do nào đó, "Quỷ đỏ" chiêu mộ Donny van de Beek (thay Bellingham), Casemiro (thay Rice) và Odion Ighalo (thay Haaland).
Mùa hè vừa qua, khi Harry Kane tuyên bố rời Tottenham, Man Utd quyết định không theo đuổi chân sút số một của bóng đá Anh và nằm trong nhóm những tay săn bàn xuất sắc nhất thế giới, với mức giá 88 triệu bảng.
Thay vào đó, "Quỷ đỏ" chi 72 triệu bảng cho tài năng trẻ mới 20 tuổi Rasmus Hojlund. Bất luận Hojlund hay dở như thế nào, rõ ràng tiền đạo người Đan Mạch cần nhiều thời gian để kiểm chứng.
Rất nhiều trường hợp tương tự xảy ra trong những năm qua. Năm 2016, Jose Mourinho quan tâm tới Virgil van Dijk khi cầu thủ này còn khoác áo Southampton, nhưng Man Utd lại đem về Victor Lindelof.
Năm 2019, Woodward tự hào cho biết "Quỷ đỏ" đã chiêu mộ Aaron Wan-Bissaka với giá 50 triệu bảng, sau khi phân tích 804 hậu vệ phải. Có lẽ trí tuệ nhân tạo cũng góp công không nhỏ vào thương vụ này. Cùng mùa hè năm đó, Man City chi 60 triệu bảng để có Joao Cancelo từ Juventus.
Cũng có những vụ mua hớ với giá đắt đỏ. Casemiro (60 triệu bảng) và Raphael Varane (34 triệu bảng) được đưa về từ Real Madrid dù cả hai đều đã bước qua thời kỳ đỉnh cao phong độ. Trong khi đó, Mason Mount cũng tiêu tốn 55 triệu bảng dù mất vị trí ở Chelsea.
Và ở vị trí HLV, Man Utd cũng chọn sai người, sai thời điểm. Ole Gunnar Solskjaer được ký hợp đồng dài hạn vào năm 2019, mặc dù ban đầu Man Utd muốn có Mauricio Pochettino.
Tuy nhiên Solskjaer đã làm rất tốt công việc của một HLV tạm quyền sau khi Mourinho ra đi, việc trao quyền cho chiến lược gia người Na Uy là lựa chọn đơn giản và tiết kiệm hơn nhiều so với thuyết phục nhà cầm quân khi đó đang dẫn dắt Tottenham.
Khi Erik Ten Hag đến vào năm 2022, Pochettino lại bị bỏ qua một lần nữa để ưu tiên một HLV khác, dù đã có thành tích tốt với Ajax ở Hà Lan, nhưng chưa từng thử sức tại những giải vô địch quốc gia lớn tại châu Âu. Tất cả những sai lầm ấy tạo nên một Man Utd tầm thường và bất ổn như hiện nay.
Sau nhiều năm thất bại, đội hình Man Utd vẫn bao gồm nhiều cầu thủ đã tồn tại ở một trong những tên tuổi lớn nhất trong thế giới bóng đá, dù họ gần như chẳng đóng góp được gì đáng kể.
Luke Shaw (từ năm 2014), Anthony Martial (từ năm 2015), Victor Lindelof (từ năm 2017), Diogo Dalot (từ năm 2018), Harry Maguire (từ năm 2019), và Aaron Wan-Bissaka (từ năm 2019) vẫn ở lại, mặc dù không ai trong số những cái tên vừa nêu tương xứng đẳng cấp với tên tuổi Man Utd.
Theo trang Transfermarkt, Man Utd đứng đầu bảng xếp hạng Premier League về thời gian trung bình mà một cầu thủ ở lại CLB: 1.539 ngày.
Liverpool thành công trong những năm gần đây phần nào nhờ sự nhanh nhạy và quyết đoán trên thị trường chuyển nhượng. Không chỉ chọn đúng người, đúng thời điểm, Liverpool còn tạo nên không gian áp lực tranh đua giữa các cầu thủ tại Anfield, đối nghịch với sự thoải mái 1.539 ngày ở Old Trafford.
