Nhà chức trách bang New York đang tăng cường các biện pháp an ninh nhằm chuẩn bị cho khả năng xảy ra các cuộc biểu tình, thậm chí cả bạo lực nếu ông Trump bị truy tố. Trong một bài viết đăng tải trên mạng xã hội Truth Social hôm 18/3, cựu lãnh đạo Nhà Trắng nói ông có thể bị bắt giữ trong tuần này, đồng thời kêu gọi những người ủng hộ tiến hành biểu tình phản đối việc khởi tố ông.
Nếu các đồn đoán trở thành hiện thực, đó sẽ là cơn địa chấn mới làm rung chuyển chính trường Mỹ.
Cáo buộc chống ông Trump
Công tố viên quận Manhattan Alvin Bragg đang điều tra cáo buộc ông Trump phạm pháp khi trả 130.000 USD, thông qua luật sư thân tín Michael Cohen, để che giấu mối quan hệ với nữ diễn viên Stormy Daniels trong giai đoạn tranh cử tổng thống năm 2016.
Theo AP, ông Trump luôn phủ nhận mối quan hệ với Daniels. Ông tuyên bố, việc luật sư Cohen chi tiền cho nữ diễn viên này "chỉ là giao dịch cá nhân đơn giản" và phải tự chịu trách nhiệm nếu trái luật. Cựu Tổng thống quả quyết bản thân không làm điều gì sai và cuộc điều tra của Công tố viên Bragg, một thành viên đảng Dân chủ, thực chất nhằm ngăn ông tái chạy đua vào Nhà Trắng lần nữa vào năm 2024.
Truyền thông Mỹ trích dẫn các nguồn tin tiết lộ, từ đầu năm nay, ông Bragg đã gửi các bằng chứng điều tra cáo buộc chống lại ông Trump cho đại bồi thẩm đoàn Manhattan.
Cựu Tổng thống có thể bị truy tố không?
Câu trả lời là “Có”. Chính sách lâu nay của Bộ Tư pháp Mỹ là cấm truy tố liên bang đối với tổng thống đương nhiệm. Tuy nhiên, ông Trump đã mãn nhiệm được 2 năm và không còn được hưởng lá chắn pháp lý đó nữa. Ngoài ra, vụ việc ở New York cũng không phải là một cuộc điều tra liên bang.
Vai trò của đại bồi thẩm đoàn
Ở Mỹ, đại bồi thẩm đoàn bao gồm những công dân được lựa chọn từ cộng đồng, tương tự như bồi thẩm đoàn tại các phiên xét xử. Tuy nhiên, không giống như bồi thẩm đoàn xét xử, đại bồi thẩm đoàn không quyết định ai đó có tội hay vô tội. Họ chỉ quyết định liệu có đủ bằng chứng để buộc tội ai đó hay không.
Đại bồi thẩm đoàn tồn tại trong hệ thống tòa án liên bang và ở nhiều bang. Các thủ tục tố tụng được giữ kín trước công chúng, bao gồm cả các phương tiện truyền thông. Không có thẩm phán nào có mặt và cũng không có ai đại diện cho người bị buộc tội.
Các công tố viên sẽ triệu tập và thẩm vấn các nhân chứng. Các thành viên đại bồi thẩm đoàn cũng có thể đặt câu hỏi cho nhân chứng. Ở New York, người đối mặt nguy cơ bị truy tố có thể yêu cầu một nhân chứng cụ thể, mặc dù điều đó tùy thuộc vào đại bồi thẩm đoàn.
Đại bồi thẩm đoàn ở New York gồm 23 người. Quyết định khởi tố sẽ được đưa ra khi 12 thành viên đại bồi thẩm đoàn nhất trí có đủ bằng chứng để làm điều đó. Đại bồi thẩm đoàn cũng có thể quyết định không truy tố vì nhận thấy không có đủ bằng chứng phạm tội hoặc chỉ đạo các công tố viên đưa ra những cáo buộc nhẹ hơn.
Các nhân chứng trong vụ điều tra ông Trump
Một trong những nhân chứng cuối cùng được triệu tập là Robert Costello, người từng làm cố vấn pháp lý cho luật sư Cohen, nhân chứng quan trọng trong vụ điều tra chống ông Trump. Cặp đôi Costello – Cohen đã có những bất hòa. Costello từng tuyên bố đang nắm giữ các thông tin có thể làm giảm uy tín của Cohen và mâu thuẫn với những phát biểu buộc tội ông Trump của luật sư này.
Theo một nguồn thạo tin, Costello đã liên lạc với một luật sư của ông Trump để thông báo mình có thông tin có thể bào chữa cho cựu lãnh đạo Nhà Trắng. Luật sư đã báo điều này cho Văn phòng Công tố viên quận Manhattan, nơi tuần trước đã triệu tập công ty luật của Costello để lấy hồ sơ và mời anh ta đến làm chứng.
Ông Trump cũng được mời đến làm chứng, nhưng luật sư riêng cho biết cựu Tổng thống không có kế hoạch làm điều này.
Nếu bị truy tố, ông Trump có bị bắt giam?
Theo các chuyên gia, nếu bị truy tố, ông Trump trước hết sẽ phải đến Văn phòng Công tố viên quận Manhattan ở trung tâm thành phố New York để trình diện, lấy dấu vân tay và chụp ảnh lưu hồ sơ. Song, ông có thể được tại ngoại sau đó để chờ đến ngày hầu tòa.
Trong các vụ án cổ cồn trắng, luật sư của bị cáo và công tố viên thường thống nhất về thời điểm cho hành động này thay vì bắt giữ người đó. Tuy nhiên, nếu cựu Tổng thống từ chối trình diện một cách tự nguyện, ông có thể bị áp giải từ nơi cư trú tại bang Florida đến New York.
Các tác động đối với nước Mỹ
Nếu đại bồi thẩm đoàn quyết định khởi tố, ông Trump sẽ trở thành cựu Tổng thống đầu tiên trong lịch sử Mỹ bị truy tố hình sự. Động thái sẽ gia tăng “những kỷ lục ngoài ý muốn” của ông Trump, cựu lãnh đạo Nhà Trắng từng 2 lần bị luận tội lúc đương nhiệm và đã phá vỡ truyền thống chuyển giao quyền lực trong hòa bình.
Theo CNN, lịch sử Mỹ hiện đại cũng chưa từng ghi nhận việc một cựu Tổng thống bị chính quyền kế nhiệm xét xử. Do đó, ngay cả khi các vụ kiện chống ông Trump được chứng minh là hợp pháp, các công tố viên ở New York, một số bang khác và tại Bộ Tư pháp Mỹ có thể phải đối mặt những thách thức không thể dự đoán trước.
Tình hình sẽ còn căng thẳng hơn vì ông Trump đã công bố chiến dịch tái tranh cử tổng thống lần 3, đồng thời cáo buộc các cuộc điều tra nhằm vào ông là âm mưu tấn công của các đối thủ chính trị. Ông Trump cũng đe dọa sẽ “trả đũa” nếu tái đắc cử.
Ngoài ra, việc ông Trump bị truy tố cũng có thể kiểm chứng quan điểm cho rằng, ảnh hưởng của cựu Tổng thống vẫn còn quá lớn trong đảng Cộng hòa (GOP) và nhiều chính khách GOP sẽ đứng về phía ông để bảo vệ sự nghiệp chính trị của họ. Cho đến nay, các chính trị gia cấp cao trong đảng, bao gồm cả Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy, cựu Phó Tổng thống Mike Pence đã lên tiếng chỉ trích công tố viên Manhattan “có động cơ chính trị".
Một số nhà quan sát nhận định, nếu ông Trump bị truy tố và bắt giữ, điều đó có thể làm thay đổi kết quả cuộc đua giành chiếc vé đại diện GOP tranh cử tổng thống, thậm chí cả cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024. Tỷ phú công nghệ Elon Musk cho rằng, trong trường hợp đó, ông Trump nhiều khả năng thắng lớn. Viễn cảnh này được tin một phần do ông Trump sẽ giành được sự cảm thông lớn hơn của đông đảo dư luận và tận dụng vụ việc để đánh lạc hướng sự chú ý của cử tri khỏi những rắc rối pháp lý khác của ông.
Tuấn Anh
