Theo Quyết định số 4962 của UBND TP Hà Nội ban hành tháng 12/2022, giai đoạn 2021 đến 2025, thành phố cần đầu tư cải tạo, xây dựng hơn 7.100 căn hộ mới, tương đương khoảng 565.000m2 sàn để đáp ứng nhu cầu tái định cư. Song tại Hà Nội còn nhiều khu tái định cư bị bỏ hoang, nhếch nhác khiến người dân xót xa.
Khu tái định cư Trần Phú (quận Hoàng Mai, Hà Nội) bị bỏ hoang nhiều năm nay, một phần dự án bị biến tướng thành nơi trồng rau, nuôi gà của người dân. Dự án xây dựng nhà tái định cư Trần Phú được UBND TP Hà Nội chấp thuận chủ trương đầu tư từ năm 2010 nhằm phục vụ giải phóng mặt bằng Công viên Tuổi trẻ Thủ đô.
Hiện, dự án này có 2 tòa nhà chung cư cao 9 và 15 tầng được xây dựng từ năm 2018 đã cơ bản hoàn thiện, nhưng bị bỏ hoang.
Tại các lối lên tòa nhà và hầm gửi xe cỏ mọc um tùm, nhiều hạng mục của khu chung cư xuống cấp, nứt toác.
Theo phê duyệt chủ trương đầu tư thời điểm năm 2010, dự án có tổng kinh phí hơn 760 tỷ đồng với quy mô 4 cụm nhà chung cư cao tầng (từ 9 đến 15 tầng) có chức năng là nhà ở với hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, hoàn chỉnh.
Các khu vực trồng cây hoa, lối lên xuống của dự án thành nơi trồng rau của người dân.
Trên đường Khuyến Lương (phường Trần Phú, quận Hoàng Mai, Hà Nội), đã nhiều năm qua, người dân xung quanh quen với việc hai tòa nhà chung cư tái định cư không có người ở.
Theo ghi nhận của phóng viên Dân trí vào thời điểm đầu tháng 8/2023 cho thấy, 2 tòa chung cư đã hoàn thiện thô, các lối vào khu chung cư bị bịt kín, một số người dân đã tận dụng khu vực sân làm nơi đỗ xe, phơi nông sản, một số lối vào cỏ mọc um tùm.
Một số người dân sinh sống quanh khu chung cư tận dụng các bãi đất trống cải tạo thành nơi trồng rau.
Tại dự án tái định cư Đền Lừ III, phố Tân Mai (phường Hoàng Văn Thụ, quận Hoàng Mai, Hà Nội), 3 tòa nhà được hoàn thành vào năm 2017, nhưng đến nay vẫn trong tình trạng bỏ không, phơi mưa nắng.
Các lối dẫn xuống hầm để xe, cửa chính vào khu chung cư đều bị bịt kín. Chứng kiến cảnh khu tái định cư Đền Lừ III ngày một xuống cấp, khiến bà Hoàng Thị Lan Anh (67 tuổi, sống tại phố Tân Mai, phường Hoàng Văn Thụ) không khỏi xót xa.
"Mỗi lần đi tập thể dục qua đây, thấy khu tái định cư bị bỏ hoang tôi xót lắm. Nhiều người đang phải chật vật tìm chỗ mưu sinh, đây xây xong lại bỏ hoang là cực kỳ lãng phí", bà Lan Anh thở dài bộc bạch.
Do bỏ hoang đã lâu, nhiều công trình xuống cấp nghiêm trọng, một số người dân tận dụng làm nơi tập kết vật liệu xây dựng. Trong đợt dịch Covid-19 vừa qua, nơi đây được sử dụng làm nơi cách ly, điều trị bệnh nhân, nhưng sau khi kết thúc trưng dụng, tòa nhà lại để không.
Phía sau khu tái định cư Đền Lừ III ngập úng không có chỗ thoát nước, rác thải bủa vây gây mất vệ sinh và mỹ quan đô thị.
Không chỉ các khu tái định cư tại địa bàn quận Hoàng Mai bị bỏ hoang, khu giãn dân ở phường Thượng Thanh (quận Long Biên, Hà Nội) cũng trong tình trạng tương tự.
Khu nhà giãn dân phố cổ Hà Nội rộng khoảng 30 ha tọa lạc trên đường Lý Sơn mới thuộc địa bàn phường Thượng Thanh. Mặc dù đã hoàn thiện nhưng theo ghi nhận của phóng viên, những căn nhà ở của dự án này đã đắp chiếu nhiều năm nay và đang có dấu hiệu xuống cấp.
Hệ thống mái che trước sảnh và đường dẫn xuống hầm tòa nhà bị vỡ kính, thủng nhiều chỗ, cây cỏ mọc um tùm tại khu vực hành lang, lối đi. Thời điểm dịch Covid-19 khu chung cư này trở thành nơi cách ly y tế. Đến nay, nhiều bộ quần áo bảo hộ trong phòng, chống dịch vẫn còn sót lại, vứt vương vãi gây mất vệ sinh, mỹ quan.
GS. Đặng Hùng Võ (nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường) đánh giá, việc xây dựng các khu tái định cư là đúng đắn với các chủ trương, chính sách của Nhà nước.
Song, sau khi xây dựng nhiều người không muốn đến các khu tái định cư để sinh sống vì tại đây không phù hợp với cuộc sống của họ,
"Người dân khi đến khu tái định cư không biết kiếm ăn ở đâu. Người nông dân bị thu hồi đất cần nơi còn nghề để làm việc, đủ sinh nhai và điều này chứng tỏ các khu tái định cư đã xây dựng chỉ như dự án không có mục tiêu", ông Võ nói và khẳng định phải xây dựng khu tái định cư trước khi thu hồi đất.
Đối với các khu tái định cư đã bị bỏ hoang nhiều năm, ông Võ cho rằng có thể chuyển đổi sang nhà ở xã hội để tránh lãng phí và cũng thuộc diện Nhà nước thu hồi đất.
