Hàng nghìn bị hại mong gì trước ngày tuyên vụ án xảy ra tại Alibaba?

Sau một tuần nghị án, ngày 29/12, TAND TPHCM sẽ đưa ra phán quyết với Nguyễn Thái Luyện và các đồng phạm liên quan đến vụ án xảy ra tại Công ty CP địa ốc Alibaba về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Trước đó, ở phần nói lời sau cùng, nhiều bị cáo đã rơi nước mắt, bày tỏ nỗi ân hận về việc mình đã làm.

Nhân viên môi giới trở thành "ông trùm" bất động sản

Nguyễn Thái Luyện sinh ra, lớn lên tại tỉnh Gia Lai, sau đó học ngành luật tại một trường đại học ở TPHCM. Năm 2010, Luyện bắt đầu công việc môi giới bất động sản và trải qua nhiều vị trí khác nhau.

Tích lũy kinh nghiệm, tháng 5/2016, Luyện thành lập Công ty CP địa ốc Alibaba (Công ty Alibaba) với vốn điều lệ 1 tỷ đồng và có trụ sở tại phường 15, quận Bình Thạnh. Hơn 4 tháng sau, trong lần thay đổi đầu tiên, Luyện loan báo vốn điều lệ 20 tỷ đồng và sau hơn một năm thành lập, tức lần thay đổi thứ hai, vốn điều lệ của công ty tăng lên 1.600 tỷ đồng.

Luyện chỉ đạo một số nhân viên cấp quản lý lập 22 công ty hoạt động lĩnh vực bất động sản, truyền thông, vận tải, tưởng chừng như là hoạt động độc lập nhưng đều là vệ tinh của Công ty Alibaba và trong sự kiểm soát, chỉ đạo của "ông trùm" Nguyễn Thái Luyện.

Quá trình hoạt động, công ty rao bán nhiều "dự án ma" ở khắp tỉnh thành, kêu gọi khách hàng đầu tư khi chưa được chính quyền cấp phép. Trong đó, sai phạm nghiêm trọng nhất xảy ra ở tỉnh Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu.

Luyện cùng nhân viên quảng cáo rầm rộ về các dự án không có thật, đưa ra các chính sách siêu ưu đãi dành cho khách hàng. Với chiêu thức "lùa gà", Luyện đã khiến hàng nghìn người "dính bẫy" để chiếm đoạt hàng nghìn tỷ đồng. Để thực hiện hành vi Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Luyện chỉ đạo cấp dưới thực hiện 5 bước.

Thứ nhất, Luyện dùng một ít tiền cá nhân và phần lớn tiền chiếm đoạt từ khách hàng rồi chỉ đạo người thân, nhân viên thân tín thuộc Công ty Alibaba đứng tên nhận chuyển nhượng đất nông nghiệp với số lượng lớn tại các tỉnh Đồng Nai, Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu.

Thứ hai, Luyện chỉ đạo người thân, nhân viên công ty đã đứng tên nhận chuyển nhượng đất, lập hợp đồng ủy quyền cho các pháp nhân do Luyện lập ra. Từ đó, những công ty do Luyện lập ra vẽ các dự án không có thật trên đất nông nghiệp, phân lô, tách thửa trái quy định.

Thứ ba, sau khi được ủy quyền từ cá nhân, pháp nhân nêu trên với tư cách là chủ đầu tư đã tự vẽ dự án không có thật trên đất nông nghiệp, dùng truyền thông để bán sản phẩm, không thực hiện các thủ tục theo quy định pháp luật.

Thứ tư, Luyện chỉ đạo các chủ đầu tư ký hợp đồng hợp tác kinh doanh phân phối đất nền trong dự án tự vẽ với Công ty Alibaba để công ty trở thành đại lý phân phối đất nền cho khách hàng, nhằm mục đích che giấu nguồn gốc bất hợp pháp của các dự án; tạo ra các giao dịch ảo để khách hàng tin tưởng là dự án có đủ tính pháp lý, điều kiện chuyển nhượng.

Thứ năm, sau khi khách hàng đồng ý mua theo sự quảng cáo của công ty, Luyện chỉ đạo các pháp nhân đứng tên trên ký hợp đồng thỏa thuận, chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho khách hàng nhưng tiền phải nộp cho Luyện quản lý.

Để tạo niềm tin, thu hút khách, Luyện đưa ra thủ đoạn bán hàng với cam kết mua lại giá cao hơn từ 30% sau 12 tháng hoặc 38% sau 15 tháng kể từ ngày nộp tiền hoặc thuê lại với giá 2%/tháng kể từ ngày thanh toán 95% giá trị hợp đồng. Hầu hết khách hàng mua không nhận được giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà Công ty Alibaba sẽ chuyển sang hình thức trả lãi hoặc mua lại.

Toàn bộ dự án được lập, vẽ trái phép trên một diện tích đặc biệt lớn đất nông nghiệp mà Công ty Alibaba đã chuyển nhượng cho khách hàng, không phải là đất thổ cư như hợp đồng nên không được xem là hợp đồng dân sự hợp pháp. Do đó, số tiền khách hàng mua đất xác định đã bị chiếm đoạt.

Với thủ đoạn trên, cơ quan điều tra xác định Luyện đã chiếm đoạt 2.385 tỷ đồng của 4.560 khách hàng. Để thực hiện hành vi phạm tội, Luyện lôi kéo nhiều người thân như vợ Võ Thị Thanh Mai, em trai Nguyễn Thái Lĩnh, Nguyễn Thái Lực cùng nhiều người khác cùng giúp sức thực hiện.

Vụ án "kỷ lục" trong lịch sử tố tụng

Quá trình hoạt động công ty, có nhiều đơn tố Chủ tịch HĐQT Công ty Alibaba và nhân viên lừa đảo, buộc nhà chức trách vào cuộc điều tra. Ngày 18/9/2019, Nguyễn Thái Luyện và Nguyễn Thái Lĩnh đã bị Cơ quan CSĐT Công an TPHCM khởi tố, bắt tạm giam về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Khi Cơ quan CSĐT tổ chức thi hành lệnh bắt, khám xét toàn bộ trụ sở Công ty Alibaba và chi nhánh, thời điểm này, Mai và Huỳnh Thị Kim Thắng (Kế toán trưởng Công ty Alibaba) chứng kiến, còn Nguyễn Thái Lực đến trụ sở công ty nhưng đứng ngoài cửa chứ không vào. Mai, Thắng, Lực biết rõ số tiền 13 tỷ đồng còn lại trong sổ tiết kiệm có nguồn gốc bất minh nhưng sau đó vẫn rút ra đưa cho Mai.

Mở rộng điều tra khoảng một năm, Cơ quan CSĐT Công an TPHCM khởi tố bổ sung 21 đồng phạm giúp sức cho Nguyễn Thái Luyện. Ngày 16/10/2020, cơ quan điều tra ban hành kết luận, đề nghị truy tố Nguyễn Thái Luyện cùng đồng phạm về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và Rửa tiền.

Qua 5 lần điều tra bổ sung, ngày 18/11/2022, VKSND TPHCM ban hành cáo trạng. Sau gần một tháng thụ lý hồ sơ vụ án, ngày 7/12, TAND TPHCM mở phiên tòa xét xử bị cáo Nguyễn Thái Luyện cùng đồng phạm.

Đây được xem là vụ án kỷ lục về số lượng bị hại, số lượng bút lục hồ sơ, người liên quan. Cụ thể, hồ sơ gồm cả triệu bút lục, được đựng trong 140 rương, phải chuyển bằng hai xe tải; gần 5.000 người tham gia tố tụng, trong đó gần 4.000 bị hại và 100 người có quyền, nghĩa vụ liên quan được triệu tập...

Để phục vụ phiên xử, cơ quan chức năng lên kế hoạch tăng cường lực lượng an ninh, chuẩn bị thêm bàn ghế dự phòng, tổ chức dựng rạp, trang bị ghế ngồi, quạt gió, đặt màn hình và camera để truyền hình ảnh trực tiếp từ phiên tòa ra ngoài sân. Tổ công tác cũng phục vụ hàng nghìn người làm việc liên tục nhiều tuần…

Do số bị hại quá đông, tòa không thể thẩm vấn trong ngày nên phải chia thành các nhóm bị hại theo từng dự án. Các bị hại nhận giấy triệu tập và cần đến đúng ngày để tòa thẩm vấn. Số lượng bị hại chia ra nhiều ngày chứ không tập trung để tránh mất thời gian đi lại và tòa không quá tải.

Quá trình nghiên cứu hồ sơ và chuẩn bị cho việc xét xử, tòa phải thành lập tổ giúp việc gồm 4 thẩm phán và 4 thư ký. Đại diện VKSND có 3 kiểm sát viên và nhiều thành viên dự khuyết. Tham gia phiên tòa có hơn 40 luật sư bào chữa cho các bị cáo và bảo vệ bị hại, người có quyền, nghĩa vụ liên quan.

Bị quy kết tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, tại tòa, tất cả cấp dưới của Nguyễn Thái Luyện đều thừa nhận hành vi phạm tội và xin giảm nhẹ hình phạt. Riêng "ông trùm" một mực kêu oan và khẳng định mình không lừa đảo, không dùng thủ đoạn gian dối để lừa khách hàng. Luyện cho rằng việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa công ty và khách hàng diễn ra công khai, minh bạch; hàng ngày công ty mở bán các dự bán, có xe đưa đón khách hàng đi xem đất và sẵn sàng giải đáp thắc mắc pháp lý.

Tiếp đó, bị cáo Luyện khai việc mình chỉ đạo các "công ty con" thu mua lại những thửa đất của khách hàng từng mua là đúng quy định của pháp luật. "Nếu cáo buộc tôi lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì sẽ oan sai, mâu thuẫn với các quy định tại Điều 174 Bộ luật hình sự 2015", bị cáo Luyện nói.

Về con số bị hại trong vụ án, Luyện cho rằng khách hàng của Công ty Alibaba lớn hơn con số 4.500 người và cam kết sẽ trả lại toàn bộ số tiền mà bị hại đã đầu tư vào công ty.

Trong suốt quá trình xét hỏi, hàng nghìn bị hại có mặt tại tòa bày tỏ mong muốn được lấy lại số tiền đã đầu tư. Bên cạnh đó, không ít khách hàng xin nhận lại đất đã mua từ công ty. Ngược lại, cũng có một số bị hại cho rằng Luyện cùng đồng phạm không lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Bị cáo Nguyễn Thị Thanh Mai kêu oan về tội Rửa tiền khi cho rằng mình rút 13 tỷ đồng ra khỏi tài khoản Công ty Alibaba để trả nợ chứ không nhằm mục đích khác. Khi được hỏi danh tính chủ nợ thì nữ bị cáo nói mình không thể khai ra vì sợ ảnh hưởng tới tính mạng của người thân. Tuy nhiên, lời khai của Mai bị đại diện cơ quan công tố bác bỏ.

Đề nghị tuyên phạt Nguyễn Thái Luyện tù chung thân

Phát biểu quan điểm về vụ án, đại diện VKSND TPHCM cho rằng dựa vào hồ sơ vụ án, diễn biến tại tòa, đủ căn cứ xác định cáo trạng truy tố Nguyễn Thái Luyện cùng đồng phạm về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và Rửa tiền là đúng người, đúng tội, không oan sai.

Theo đại diện VKS, bị cáo Nguyễn Thái Luyện là người chủ mưu, chỉ đạo xuyên suốt mọi hoạt động của Công ty Alibaba cùng các pháp nhân khác. Bị cáo đã đưa ra các thông tin không đúng, dự án không có thật, đất chưa được chuyển đổi mục đích sử dụng để lừa đảo khách hàng.

Đại diện cơ quan công tố khẳng định hành vi tự phân lô, bán nền trên đất nông nghiệp (hoặc các loại đất khác mà không phải là đất thổ cư) của các bị cáo là không đúng quy hoạch, không đúng mục đích sử dụng đất, không có dự án theo quy định, trái với mọi quy định của pháp luật, tạo nên sự rối loạn nghiêm trọng thị trường bất động sản, ảnh hưởng trực tiếp đến chính sách quản lý, điều tiết vĩ mô của Nhà nước.

Hành vi phân lô tách thửa tùy tiện, tràn lan, tiềm ẩn nhiều rủi ro lớn cho xã hội vì không có sự đồng bộ giữa quy hoạch sử dụng đất với quy hoạch giao thông, quy hoạch xây dựng được cấp thẩm quyền phê duyệt; cơ sở hạ tầng không đảm bảo cho người dân có thể sinh sống, gây thiệt hại cho người mua...

Hành vi này của các bị cáo cũng để lại hậu quả rất nặng nề cho xã hội trong một thời gian dài. Từ đó, cần có hình phạt thật nghiêm khắc để cải tạo các bị cáo, đồng thời có ý nghĩa răn đe, giáo dục đối với những đối tượng có ý định vi phạm tương tự các bị cáo trong vụ án.

Đại diện VKSND đề nghị HĐXX tuyên phạt bị cáo Nguyễn Thái Luyện mức án tù chung thân về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản sản. Cùng tội danh trên, các đồng phạm của Luyện bị đề nghị mức án 12-20 năm tù.

Liên quan vụ án, bị cáo Võ Thị Thanh Mai và Nguyễn Thái Lực bị đề nghị mức hình phạt 30 năm tù về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và Rửa tiền. Riêng bị cáo Huỳnh Thị Kim Thắng (Kế toán, đang bị ung thư) bị đề nghị mức án 5-6 năm tù về tội Rửa tiền.

Những lời nói sau cùng...

Được nói lời sau cùng, bị cáo Nguyễn Thái Luyện cho biết để vụ án xảy ra như hôm nay không ai mong muốn. Ngày đầu, Luyện thành lập Công ty Alibaba nhằm mục đích giúp nhiều người dân có thể có một mảnh đất để an cư, lạc nghiệp.

Nguyễn Thái Luyện khẳng định cho tới thời điểm này không có bất kỳ khách hàng nào bị mất tiền. Trong quá trình hoạt động, Công ty Alibaba liên tục làm việc với cơ quan chức năng nhưng không phát hiện sai phạm. Bị cáo Luyện cho rằng đây là điều khiến bị cáo tự tin hơn trong việc mua bán bất động sản.

"Nếu tòa cho thanh lý với mức giá 1 triệu đồng/m2 thì công ty vẫn có hơn số tiền 4.000 tỷ đồng. Số tiền này, chúng tôi có đủ khả năng thanh toán cho khách hàng. Vì vậy, mong tòa không hình sự hóa giao dịch dân sự để những người mua đất của Công ty Alibaba nhanh chóng nhận lại tài sản", bị cáo Luyện nói.

Chủ tịch HĐQT Công ty Alibaba cho rằng 22 bị cáo trong vụ án quá tin tưởng vào mình, họ là nạn nhân, không có ý thức chiếm đoạt tài sản, không được hưởng lợi. Từ đó, bị cáo xin tòa xem xét cho cấp dưới của mình được hưởng mức án bằng thời gian tạm giam, giúp các bị cáo sớm có cơ hội làm lại cuộc đời.

Tiếp đó, bị cáo Nguyễn Thái Lĩnh (em trai Luyện) bật khóc và nói trong gia đình có 3 anh em thì tất cả đều là bị cáo của vụ án. Hiện bố mẹ Lĩnh đã tuổi cao, sức yếu và xin tòa giảm nhẹ hình phạt cho anh trai, chị dâu và em trai.

Bị cáo Bùi Minh Đức (cựu Phó Tổng giám đốc Công ty Alibaba) bật khóc và nói thời gian trong trại giam ở cùng những bạn trẻ 17, 18 tuổi vi phạm pháp luật. Các bạn trẻ phạm tội, hầu hết ít học, không có sự yêu thương chăm sóc của cha mẹ.

"Nghĩ về đứa con nhỏ của mình bị cáo rất xót, mong HĐXX xem xét giảm nhẹ cho bị cáo trở về cùng vợ, dạy con và báo hiếu cha mẹ. Bị cáo cũng rất hiểu tâm trạng của các bị hại và xin lỗi các bị hại", bị cáo Bùi Minh Đức nói.

Nhiều bị cáo còn lại trong vụ án cũng nói lời sau cùng trong nước mắt, có người nghẹn giọng, khó nói nên lời. Phần lớn các bị cáo trình bày nhiều tình tiết giảm nhẹ, mong tòa xem xét có phán quyết nhân văn, đủ sức giáo dục, răn đe...

Thực hiện: Xuân Duy

Ảnh: Hữu Khoa - T.M

Đồ họa: Thủy Tiên

29/12/2022