Là một người bán vé số ở Bến Tre, nhưng bỗng một ngày người ta thấy anh Lê Hoàng Giang lại trôi dạt giữa biển. Anh đã bị biến thành nô lệ trên tàu cá. Giang là một trong những người bị lừa đi biển và trong số này, nhiều người phải liều chết bỏ trốn bằng cách nhảy khỏi tàu.
Ký ức kinh hoàng
Cả đám ngư dân khi vô bờ bị nhốt vào nhà, khóa trái cửa, có người canh giữ. Đó là ký ức kinh hoàng của người thanh niên bán vé số Lê Hoàng Giang, quê ở ấp Phú Hưng, xã Phú Thuận, huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre.
Anh Giang lớn lên trong một gia đình khốn khó, cha mẹ đều mất sớm nên 3 anh em sống nương tựa vào nhau như bầy gà lạc. Đầu tháng 5/2022, có một người lạ mặt gặp Giang, tỏ ý thương tình và hứa giới thiệu đi làm biển, “việc nhẹ, lương tới 20 củ (triệu)/tháng”. Giang đánh liều gật đầu và từ đó là những tháng ngày sa vào địa ngục.
Một ngư dân đi trên tàu cá Hồng Phúc (Kiên Giang) nhảy xuống biển, trôi nổi nhiều ngày, sau đó được tàu cảnh sát biển cứu
Người đàn ông “tốt bụng” đưa Giang xuống vùng biển Kiên Giang, sau đó lại đi tiếp qua tỉnh Sóc Trăng. Giang chịu đựng chuyến biển đầu tiên kéo dài tới 40 ngày. Khi tàu cập bờ, ông Bình thuyền trưởng lắc đầu, xua tay nói, “tiền công mấy chục triệu đó đã giao cho người dắt mối mày rồi”.
Tưởng vậy sẽ được tự do mà đi, nhưng ngày 12/7, Giang và một ngư dân tên Nghĩa được đưa lên bờ, bị nhốt trong một căn phòng, khóa cửa ngoài. Vài ngày sau, hai “nô lệ biển” được đưa xuống thành phố Vũng Tàu và lúc đó Giang hiểu, mình đã bị bán sang tay một cò ngư dân khác.
Cả hai thanh niên phải lăn tay vào giấy xác nhận “đã cầm 25 triệu tiền công đi biển”, sau đó cả hai bị đẩy lên hai tàu cá.
Sau đó, Công an huyện Long Điền (Bà Rịa- Vũng Tàu) nhận được báo cáo của bộ đội biên phòng cho biết, cặp tàu chở anh Giang là tàu BV 5860 TS của ông Nguyễn Thái Hiệp (SN 1969, thường trú tại địa chỉ 666/15F Trần Phú, phường Thắng Nhì, thành phố Vũng Tàu) làm chủ, thuyền trưởng là Trần Văn Luận; và tàu BV 8560 TS do ông Trần Văn Lung là người địa phương làm chủ tàu, kiêm thuyền trưởng.
Đối với người bán vé số tên Giang, những ngày trên con tàu này giống như địa ngục, cảnh đánh đập người làm diễn ra thường xuyên. Người lao động phải làm việc quần quật trên 2 chiếc tàu làm nghề lưới giã cào cả ngày và đêm, chỉ được ngủ 2-3 giờ. Trong lúc cùng quẫn, Giang quyết định ôm phao nhảy xuống biển, thà chết còn hơn. Ngày 23/8, tàu hải cảnh Trung Quốc vớt được anh Giang, sau đó bàn giao lại cho Cảnh sát biển Việt Nam.
Lộ ra đường dây
Ông Hiệp, chủ tàu chở Giang đi biển đã bị bộ đội biên phòng triệu tập lấy lời khai. “Đây là ngư dân đi biển tự nguyện, hay bị ép buộc?” Khi bị bộ đội biên phòng hỏi dồn, ông Hiệp chủ tàu đã khai nhận là ông Danh Hạnh (SN 1980, địa chỉ thường trú 329/1A Trần Khánh Dư, TP Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang) giao người xuống tàu đi biển 4 tháng, số tiền ứng trước là 25 triệu đồng đã đưa ông Danh Hạnh “giữ hộ”.
Bộ đội biên phòng đã mời nhiều người có liên quan lên để ghi lời khai, sau đó có báo cáo và xác định: “Anh Giang bị ép đi biển và chưa hề được trả tiền công; các đối tượng đưa anh Giang đi từ tỉnh này sang tỉnh khác không có sự đồng ý, thỏa thuận của anh Giang”.
Hầu hết các đối tượng cò ngư dân đều phủ nhận việc giam giữ người. Nhưng những lao động bị rơi vào tay cò đều khai rằng, vừa tới nơi là bị buộc phải viết giấy nhận nợ, không được đi đâu. Môi giới nói "giữ ở nhà để khỏi bỏ trốn".
Lời khai của anh Giang và một số nạn nhân khác đều nhắc đến việc có lúc chủ tàu né tránh trạm kiểm soát biên phòng bằng cách sử dụng đò ngang chở người ra tàu.
Tuyển cả người tâm thần
Ngày 1/3, chị Trần Thị Kim Thoa (SN 1971, quê Bến Tre) đã tìm tới Bộ đội biên phòng thành phố Vũng Tàu nhờ tìm con.
Chị cho biết, con trai chị là Bùi Đức Thịnh, sinh năm 1992 bị bệnh tâm thần phân liệt đang điều trị ngoại trú, từ ngày 4/2/2022 mất tích và bây giờ đột nhiên điện thoại nói “con đang ở giữa biển, trên tàu cá ở Vũng Tàu, mẹ đi cứu con”.
Giấy ghi nợ của bệnh nhân tâm thần Bùi Đức Thịnh
Chị Thoa gọi ngược lại thì số điện thoại trên bị khóa. Câu nói hớt hải của cậu con trai tâm thần khiến lòng chị rối bời vì sợ chủ tàu cá sẽ hành hung con mình. Bộ đội biên phòng ngay lập tức xác minh, thông báo cho các tàu, sau đó nạn nhân được trả về qua tàu hậu cần BV 99399 TS. Ông Dương Văn Sơn chủ tàu hậu cần cho biết, được tàu cá BV 91999 TS gửi người vào bờ vì không có khả năng làm nghề biển. Ông Nguyễn Duy Ánh (SN 1972, trú tại thành phố Vũng Tàu) là chủ tàu đã đưa Thịnh đi biển.
Trước khi quay trở lại TPHCM, Thịnh nói rằng “chủ tàu hiền lành, không bị đánh đập gì, tự nguyện xuống Vũng Tàu xin đi biển…”. Nhưng nạn nhân từng bị bắt viết giấy nhận nợ 6,5 triệu đồng.
Ngày 15/9/2022, một ngư dân đi trên tàu cá 99982 TS của thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận đã nhảy xuống biển mất tích khi cách bờ hơn 30 hải lý. Ngày 18/6/2019, 3 thanh niên quê ở huyện Krông Pắc tỉnh Đắk Lắk đi trên tàu cá Kiên Giang 91752 TS đã ôm phao nhảy xuống biển, cách đảo Hòn Khoai khoảng 20 hải lý và mất tích. Một ngư dân phàn nàn việc nhiều tờ báo lại đăng tin “giận chủ tàu ngư dân nhảy xuống biển" vì cho rằng tin đăng không đúng bản chất sự việc.
