Đừng Tết, em sợ!
Hoa hậu Việt Nam 2020 Đỗ Thị Hà hôm ngồi với tôi trong trường quay làm chương trình tọa đàm về Tết bảo tôi: "Em sợ Tết lắm".
"Cô gái trẻ 21 tuổi mà sợ Tết ư?", tôi hỏi.
Hà đáp: "Em thích Tết nhưng em cũng sợ Tết. Vì Tết đến là mọi thứ bị ngưng trệ lại hết. Công việc thì nhiều nhưng Tết đến là mọi thứ bị đóng băng lại hết. Đã vậy lại còn lâu nữa, qua rằm tháng Giêng may ra mọi thứ mới nhúc nhích trở lại".
Tôi hiểu tâm trạng của nhiều người trẻ như Hà bởi tôi cũng từng như vậy: Sợ Tết.
Tết là nghỉ ngơi, đúng, nhưng trước Tết cả chục ngày tâm lý rã đám đã xuất hiện, nhiều người đi làm với tâm thế sắp Tết rồi, đường phố kẹt cứng dòng người với lỉnh kỉnh quà cáp. Ai mà còn quan tâm đến công việc.
Rồi sau Tết, những cuộc du xuân, lễ hội, thăm viếng, chúc tụng có khi quá rằm tháng Giêng vẫn chưa đi hết một vòng. Thế nên người trẻ sợ Tết ngày càng nhiều. Và nhiều người trẻ cũng "già đi" qua mỗi lần Tết. Sự "già đi" của những lười biếng theo. Vì có ai làm việc nữa đâu mà mình làm.
Cũng vì tiệc tùng liên miên, những cuộc gặp gỡ, chúc tụng, quà cáp, thăm hỏi liên tục mà nhiều phụ nữ có gia đình còn sợ Tết hơn phụ nữ trẻ. Bởi họ chính là người phải xuống bếp, phải dọn dẹp, phải tươi tỉnh ngay cả khi đã mệt nhoài. Tết mà, ai dám mang khuôn mặt căng cứng vì mỏi mệt ra tiếp đãi nhau? Cũng chẳng dám than thở vì Tết mà, than thở là dông cả năm.
Người phụ nữ sắp sửa lễ cúng gia tiên ngày Tết cổ truyền (Ảnh: Hoàng Minh Thắng).
Phụ nữ thành thị sợ Tết kiểu thành thị, phụ nữ nông thôn sợ Tết kiểu nông thôn, phụ nữ chưa chồng thì oải với việc suốt ngày bị hỏi: "Bao giờ cho bác ăn bánh kẹo đây?". Phụ nữ có chồng thì oải việc quê nội quê ngoại, bao giờ sinh con, đẻ thêm cho đủ nếp tẻ.
Phụ nữ có con thì oải việc mừng tuổi. Con nhận được nhiều tiền mừng tuổi là cha mẹ cháy ví. Phụ nữ luống tuổi tưởng đỡ mệt hơn nhưng oải vẫn cứ oải khi mà họ phải giữ vai chủ tiệc, phải ra dáng chủ nhà.
Đừng nghĩ các cụ bà thoát nỗi sợ Tết nhé, họ cũng dằng dặc nỗi sợ đã gấp thếp qua từng Tết cũ, dai dẳng đến tận Tết này.
Trên nhiều quảng cáo của những năm gần đây người ta hay trưng biển "Tết thảnh thơi". Tưởng như công cuộc giải phóng áp lực ngày Tết cho phụ nữ đã bắt đầu.
Nhưng không, quảng cáo vẫn chỉ là quảng cáo khi thay vì xóa bỏ đi định kiến phụ nữ đảm đang ngày Tết, các nhãn hàng lại tạo ra thêm những định kiến mới: Tết thảnh thơi là Tết có nhiều tiền. Phải có nhiều tiền thì mới mua sắm được những thứ gắn mác "thảnh thơi" mà các nhãn hàng quảng cáo chứ?
Áp lực tài chính ngày Tết với đàn ông một thì với phụ nữ mười. Đàn ông chỉ bị áp lực tổng số tiền mang về cho vợ. Phụ nữ thì bị ti tỉ những áp lực "nhỏ xíu thế mà cũng kêu" là chi tiêu ngày Tết.
Làm sao để có một cái Tết đủ với khoản tiền tưởng to mà rỗng tuếch. Vì vật giá leo thang, Tết là thời điểm mà mọi thứ đều có… "giá ngày Tết". Đến đánh giày ngày Tết giá cũng tăng 200%- 500%, mà bắt đầu tăng giá từ đầu tháng Chạp và kéo dài đến hết tháng Giêng. Áp lực phân bổ chi tiêu đè nghiến lên vai phụ nữ.
Nỗi sợ Tết là thời gian bị đóng băng, cơm nước bếp núc, những câu hỏi vô duyên, những lễ lạt triền miên, những chuyện Tết nội Tết ngoại, mừng tuổi, áp lực tài chính...
Với phụ nữ, Tết thực sự là một thử thách mỏi mệt nhất mỗi năm. Tết như một thước đo vào sự đảm đang của phụ nữ, chiếc cùm nặng trịch tên là trách nhiệm, còn là cả sự so bì giữa chính những phụ nữ với nhau.
Em đừng sợ Tết
Nói em đừng sợ Tết thì dễ. Bởi dù gì tôi cũng là đàn ông. Tôi có phải là phụ nữ đâu mà sợ Tết. Đàn ông có phải chịu những áp lực như phụ nữ đâu? Chẳng ai đánh giá đàn ông dịp Tết cả. Thu nhập có kém thì tại kinh tế chung toàn cầu. Cứ "ngoại giao ngày Tết" rồi say khướt là chả phải làm gì cả. Đàn ông mà, không ngoại giao thì làm sao năm sau tốt được?
Nhưng tôi vẫn cứ nói: "Em đừng sợ Tết nữa!". Là bởi hầu hết những áp lực ngày Tết đến từ chính phụ nữ. Là các chị em bị lây lan nỗi sợ Tết từ chính những phụ nữ đi trước.
Là bởi các chị em tự gây ra những áp lực cho mình bởi sợ và không thoát ra khỏi những định kiến thước đo đảm đang ngày Tết. Là bởi chính các chị em đánh giá nhau, so bì nhau về trách nhiệm phụ nữ ngày Tết.
Đừng cỗ bàn phải đủ số món nữa. Giống như mâm ngũ quả vậy, phật thủ có ăn được đâu sao cứ phải cúng kiếng cho các cụ thứ mình không ăn được? Tết là của mình chứ Tết có phải cuộc thi đâu mà các chị em cứ phải nô nức đi thi?
Là nhắn nhủ với chính các chị em với nhau vậy. Đừng so bì nhau nữa. Đừng biến mình thành thước đo với các phụ nữ khác. Đừng tạo áp lực cho mình bằng so sánh với phụ nữ khác. Đừng gây áp lực cho phụ nữ khác mà lại thành áp lực cho chính bản thân mình.
Rồi! Đàn ông cũng vậy. Anh nói anh yêu vợ nhưng anh có thương vợ không? Anh lười sao cứ bắt vợ phải chăm? San sẻ việc Tết với vợ làm ơn đừng giống như trên quảng cáo, hãy là chính anh, chồng của người phụ nữ đang sống với anh.
Cô gái bán hương tại làng hương ở Huế trong ngày Tết cổ truyền (Ảnh: Võ Văn Tiến).
Đừng em, Tết sợ
Cuối cùng, thứ mà tôi mong gửi gắm được đến hàng triệu phụ nữ Việt là: Đừng em, Tết sợ. Là Tết sẽ trở nên rất đáng sợ nếu như các chị em cứ sợ Tết như thế này. Nỗi sợ đó sẽ lây lan rất nhanh. Nó sẽ biến những háo hức của một năm mới kém vui đi.
Là nhiều ông chồng cũng từng than thở với tôi rằng họ sợ Tết vì phải chứng kiến nỗi sợ Tết của vợ. Càng sợ, nhiều phụ nữ càng dễ tạo ra áp lực vào chính chồng mình, con mình. Biến những ngày Tết mang tiếng là được tận hưởng thành sự tận cùng.
Như chính bản thân tôi từng phát điên lên khi vợ nhất quyết đợi đến 12h mới cúng giao thừa trong khi lũ bạn tôi í ới trên hồ Gươm xem bắn pháo hoa. Khi mâm ngũ quả trên ban thờ là cho đẹp chứ chả ăn được. Khi lũ trẻ mếu máo bị thu lại tiền mừng tuổi. Khi những ngày Tết hai vợ chồng chẳng được thảnh thơi bên nhau, người vợ suốt mấy ngày Tết như cái xác không hồn vì hai chữ: Đảm đang.
Tết là gì nếu không phải là khoảng thời gian sum vầy bên nhau. Đừng cỗ bàn nhọc mệt bởi Tết ai cũng đi ăn hết bữa này sang bữa nọ. Nhìn cỗ là ngấy.
Tết là hội, Tết không phải là lễ, làm ơn! Đừng làm Tết sợ khi em khoác lên nó quá nhiều tiêu chí, tiêu chuẩn để rồi tiêu tùng Tết vậy!
Tác giả: Nhà văn - nhà báo Hoàng Anh Tú từng là Trưởng ban biên tập báo Sinh viên Việt Nam, được biết đến dưới bút danh "anh Chánh Văn" trên báo Hoa Học Trò từ năm 2000 đến 2010. Hiện anh là một người sáng tạo nội dung có lượng theo dõi lớn trên mạng xã hội.
