Trong khuôn khổ chiến dịch “Tin" nhằm nâng cao văn hoá mạng tại Việt Nam, hạn chế phát tán và lan truyền tin giả, tin sai sự thật trên Internet, ông Nguyễn Bá Diệp, đồng sáng lập MoMo đã có những chia sẻ với hàng trăm bạn trẻ, các nhà sáng tạo nội dung trên nền tảng TikTok về vấn nạn tin giả trong lĩnh vực Tài chính - Ngân hàng và những “mẹo" ứng phó. Chiến dịch “Tin" do Bộ TT&TT chỉ đạo, Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử phối hợp với báo VnExpress tổ chức.
Tin giả đang nhắm vào doanh nghiệp
Đối tượng của tin giả không đơn thuần là một cá nhân mà mục tiêu của nó có thể là một công ty, tập đoàn hay thậm chí là một lĩnh vực, ngành công nghiệp. Thế nên Diễn đàn Kinh tế Thế giới đã xếp hạng lan truyền thông tin sai lệch và tin giả nằm trong số những rủi ro toàn cầu hàng đầu thế giới (Global Risk Report - WEF).
Tin giả là một rủi ro có tầm tác động và thiệt hại rất khổng lồ. Tin giả đã gây ra thiệt hại sững sờ cho nhiều ngành và lĩnh vực, đặc biệt là nhóm ngành tài chính, chứng khoán, ngân hàng.
Theo số liệu Đại học Baltimore cùng công ty CHEQ công bố vào năm 2019 cho thấy, tin giả - tin sai lệch được biểu hiện theo nhiều cách đã tạo ra con số thiệt hại toàn cầu ở mức 78 tỷ USD, một con số cho thấy sự tổn hại và tác động khổng lồ của nó. Trong đó, thị trường tài chính toàn cầu bị tác động nặng nề nhất với 65 tỷ USD giá trị thiệt hại.
Ông Nguyễn Bá Diệp cho hay: “Tài chính - Ngân hàng vốn là một thị trường của niềm tin nên tin giả liên quan thị trường này sẽ tạo ra tác động cực kỳ lớn. Nó tác động trực tiếp đến doanh nghiệp là đối tượng của tin giả và toàn bộ ngành, cũng như thị trường, gây thiệt hại về uy tín, hình ảnh thương hiệu của công ty, tổn thất về tài chính ngắn và dài hạn để xử lý tin giả và hồi phục kinh doanh. Hơn hết, nó làm sụt giảm niềm tin của người tiêu dùng, các nhà đầu tư và dẫn đến giảm niềm tin của toàn ngành, toàn thị trường tài chính - ngân hàng. Ông bà ta hay nói “đồng tiền đi liền khúc ruột", nên có lẽ vì thế mà tin giả của ngành tài chính - ngân hàng nó có một sức hút mạnh mẽ và được lan toả với tốc độ nhanh như vậy".
Doanh nghiệp đối mặt với tin giả
Theo ông Nguyễn Bá Diệp, các doanh nghiệp nói chung, và các doanh nghiệp trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng cần chủ động có kịch bản ứng phó với tin giả theo ba yếu tố đề xuất bao gồm: Không né tránh vì né tránh chỉ làm tin giả càng có cơ hội được lan tỏa và mọi người tin nó là thật. Từ tâm thế không né tránh, doanh nghiệp có thể ứng phó tốt hơn, tạo được niềm tin đối với khách hàng và nhà đầu tư; Đừng e sợ tin giả, bởi đây đã là một vấn nạn phổ biến và bất cứ doanh nghiệp nào cũng có thể trở thành mục tiêu của tin giả. Do đó, một kịch bản ứng phó tin giả là điều cần thiết để doanh nghiệp có thể chủ động ứng phó; Minh bạch thông tin: Doanh nghiệp cần minh bạch thông tin trên các kênh truyền thông chính thức và kênh truyền thông báo chí. Điều này tránh được việc người tiêu dùng tìm kiếm thông tin từ các nguồn không đáng tin cậy.
Ông Diệp dẫn chứng bằng một trường hợp cụ thể mà MoMo đối mặt tin giả khi sự vụ bảo trì hệ thống kỹ thuật có gián đoạn dịch vụ thường gặp ở các công ty cung cấp dịch vụ trên toàn cầu, nhưng lại bị tin giả có chủ đích cho rằng ‘hệ thống bị hack' khiến người dùng lo lắng. Đại diện MoMo chia sẻ “bí quyết" cũng là hành trang cá nhân giúp mình tránh được bẫy tin giả theo trình tự gồm "chủ động - chính thống và chính chủ".
Người trẻ khi tiếp nhận một thông tin hấp dẫn, gây cấn hãy đặt câu hỏi phản biện cơ bản với thông tin tiếp nhận, “Mình có tận mắt thấy toàn bộ sự việc?”, “Điều này có đáng tin không?”.
Bí quyết thứ hai chính là, hãy chủ động tra cứu thông tin chính thống và chính chủ từ các nguồn đáng tin cậy như trên các tờ báo chính thống hay website, fanpage chính chủ của các thương hiệu
Cuối cùng, đó chính là câu hỏi giúp các bạn trẻ “chậm lại một nhịp" trước khi chia sẻ chia sẻ “Mình có cần phải chia sẻ tin tức này?”, “Thông tin khi được chia sẻ có làm hại đến ai hay không?”, “Liệu tôi có đang bị thao túng đối với thông tin này?”
“Giới trẻ hiện nay là nhóm người dùng chính đang góp phần xây dựng và định hình văn hóa trên không gian mạng mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Họ cần trang bị nhiều kiến thức theo xu hướng phát triển, trong đó, nhận biết và phòng tránh bẫy tin giả là một trong những kiến thức quan trọng nhất. Ai cũng có khả năng trở thành nạn nhân của tin giả, nhưng khi mỗi người phát triển tư duy nhận thức và kiến thức thì tin giả khó có thể lan tỏa”, ông Diệp nhấn mạnh.
