Phiên phúc thẩm xét xử vụ AIC diễn ra sáng 23/5 có phần tranh luận đáng chú ý. Cụ thể, khi trình bày quan điểm, đại diện Viện kiểm soát (VKS) đã nhắc đến các yếu tố giảm nhẹ hình phạt cho trường hợp bị cáo Lê Thị Hương (SN 1983, cựu Phó Ban Kế toán công ty AIC), trong đó đề cập tới việc bị cáo có con trai 14 tuổi đạt thành tích cao trong các kỳ thi toán quốc tế.
Theo lập luận của đại diện VKS, bị cáo Lê Thị Hương cần thời gian ở bên con để động viên con học hành. Đại diện VKS đã đề nghị giảm nhẹ hình phạt với bị cáo Hương, giữ nguyên án cũ nhưng chuyển thành án treo.
Hình ảnh trong phiên sơ thẩm vụ AIC sáng 22/5 (Ảnh: Hải Nam)
Trước đó, trong phiên xử sơ thẩm tháng 12/2020, bị cáo Lê Thị Hương bị cáo buộc có hành vi chỉnh sửa báo cáo tài chính giai đoạn 2010-2013, làm hồ sơ dự thầu ở Bệnh viện Đồng Nai.
Việc con học giỏi được viện dẫn như một yếu tố giảm nhẹ hình phạt cho mẹ là điều ít thấy trong các phiên tòa hình sự tại Việt Nam.
Về vấn đề này, trả lời PV Dân trí, Luật sư Hoàng Văn Liêm - Văn phòng Luật sư Hoàng Liêm - phân tích:
"Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự hiện nay được quy định tại Điều 51 Bộ luật Hình sự. Trong đó Khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự liệt kê 22 tình tiết giảm nhẹ khi Tòa án quyết định hình phạt cho bị cáo. Thành tích học tập của con cái không phải là một trong 22 tình tiết giảm nhẹ này.
Ngoài ra, tại Khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự cũng quy định các tình tiết là tình tiết giảm nhẹ khác: "Tòa án có thể coi tình tiết đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án."
Các tình tiết khác được coi là tình tiết giảm nhẹ theo Khoản 2 Điều 51 nêu trên được Tòa án nhân dân tối cao giải đáp tại Mục 5. Phần I, Công văn 212/TANDTC-PC ngày 13/9/2019 về việc thông báo kết quả giải đáp trực tuyến một số vướng mắc trong xét xử, là:
(i) Vợ, chồng, cha, mẹ, con, anh, chị, em ruột bị cáo là người có công với nước hoặc có thành tích xuất sắc được Nhà nước tặng một trong các danh hiệu vinh dự như: anh hùng lao động, anh hùng lực lượng vũ trang, bà mẹ Việt Nam anh hùng, nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú, nhà giáo nhân dân, nhà giáo ưu tú, thầy thuốc nhân dân, thầy thuốc ưu tú hoặc các danh hiệu cao quý khác theo quy định của Nhà nước;
(ii) Bị cáo có anh, chị, em ruột là liệt sỹ;
(iii) Bị cáo là người tàn tật do bị tai nạn trong lao động hoặc trong công tác, có tỷ lệ thương tật từ 31 % trở lên;
(iv) Người bị hại cũng có lỗi;
(v) Thiệt hại do lỗi của người thứ ba;
(vi) Gia đình bị cáo sửa chữa, bồi thường thiệt hại thay cho bị cáo;
(vii) Người bị hại hoặc đại diện hợp pháp của người bị hại xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo trong trường hợp chỉ gây tổn hại về sức khỏe của người bị hại, gây thiệt hại về tài sản;
(viii) Phạm tội trong trường hợp vì phục vụ yêu cầu công tác đột xuất như đi chống bão, lụt, cấp cứu.
(ix) Ngoài ra, khi xét xử, tùy từng trường hợp cụ thể và hoàn cảnh cụ thể của người phạm tội mà còn có thể coi các tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ trong bản án.
Như vậy, nếu thành tích học tập đó được Nhà nước trao tặng thuộc các danh hiệu quy định tại Mục (i) nêu trên thì mới được coi là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho bị cáo".
