Chia tay HLV Mai Đức Chung, tuyển nữ Việt Nam đối diện loạt thách thức lớn

Đội tuyển nữ Việt Nam thất bại 0-2 trước tuyển nữ Nhật Bản. Đây có thể coi là lần xuất hiện cuối cùng của HLV Mai Đức Chung trên cương vị "thuyền trưởng" của đội tuyển nữ quốc gia. Trước đó, nhà cầm quân này bày tỏ nguyện vọng nghỉ hưu sau khi kết thúc hợp đồng trong năm 2023, mà vòng loại thứ hai Olympic 2024 là giải đấu cuối cùng trong năm nay.

HLV Mai Đức Chung chia tay đội tuyển cũng là lúc bóng đá nữ Việt Nam hướng đến một giai đoạn mới, giai đoạn trẻ hóa lực lượng. Thậm chí, nếu HLV Mai Đức Chung tiếp tục gắn bó với bóng đá nữ Việt Nam thêm một thời gian nữa thì quy trình chuyển giao cũng đã bắt đầu từ ASIAD 19.

Cái bóng lớn của HLV Mai Đức Chung

HLV Mai Đức Chung là biểu tượng của bóng đá nữ Việt Nam. Sự nghiệp của ông có thể chia làm 3 giai đoạn chính, trong đó ông dành 2 phần cho bóng đá nữ.

Giai đoạn đầu tiên từ năm 2003 đến 2005, HLV Mai Đức Chung cùng đội tuyển nữ Việt Nam giành hai huy chương vàng SEA Games (2003 và 2005), đoạt ngôi Á quân giải bóng đá nữ Đông Nam Á 2004.

Giai đoạn hai từ 2016 đến nay, đây cũng khoảng thời gian tạo ra nhiều thành công nhất lịch sử bóng đá nữ. Ông Chung cùng đội tuyển giành 4 huy chương vàng SEA Games liên tiếp, một kỷ lục của bóng đá nữ Đông Nam Á. Ngoài ra, nhà cầm quân này còn mang về chức vô địch bóng đá nữ Đông Nam Á 2019.

Tuy nhiên, thành tích đáng nhớ hơn cả là suất dự World Cup nữ 2023. Chưa đội bóng 11 người nào của bóng đá Việt Nam đạt được thành tích này.

Bảng thành tích đồ sộ này khiến bất cứ vị chiến lược gia nào cũng phải ao ước, nhưng vô hình trung cũng tạo áp lực cho người kế cận. Không chỉ vậy, các lứa đội tuyển Việt Nam sau này phải đối mặt với thách thức tái lập thành tích của đàn chị.

Thách thức cho thế hệ mới

Vươn tới thành công đã khó, duy trì thành công ấy lại càng khó hơn. Liên đoàn bóng đá Việt Nam và HLV Mai Đức Chung cùng tính toán kế hoạch trẻ hóa lực lượng cho bóng đá nữ Việt Nam từ nhiều năm qua.

Tuy nhiên, để tạo ra những Huỳnh Như "mới", Tuyết Dung "mới" không phải việc dễ dàng. Nếu nhìn vào danh sách đội tuyển Việt Nam ở 3 giải gần nhất là World Cup 2023, ASIAD 19 và vòng loại thứ hai Olympic 2024, duy nhất Nguyễn Thị Thúy Hằng nằm trong nhóm tuổi 1996 đến 1999.

Hiếm tài năng trong dải tuổi như vậy dẫn tới việc đội tuyển quốc gia Việt Nam phụ thuộc nhiều vào lứa Thùy Trang, Huỳnh Như, Trần Thị Thu, Phạm Hải Yến, Nguyễn Thị Bích Thùy... Trong nhóm trụ cột của đội tuyển quốc gia thì người thấp nhất là 28 tuổi, còn lại phần lớn đã ở đầu 30.

Trong 1-2 năm tới, họ khó duy trì thể lực và phong độ. Tuy nhiên, lớp cầu thủ phía sau hiện nay còn tương đối mỏng. Trong danh sách thi đấu ở vòng loại thứ hai Olympic 2024, có 7 cầu thủ sinh năm 2000 trở về sau là Nguyễn Thị Thanh Nhã, Ngân Thị Vạn Sự, Vũ Thị Hoa, Trần Thị Hải Linh, Trần Thị Duyên, Nguyễn Thị Tuyết Ngân và Đào Thị Kiều Oanh.

Song, chỉ có Thanh Nhã và Hải Linh là thực sự có khả năng tranh chấp vị trí chính thức. Tuyết Ngân, Kiều Oanh, Vạn Sự chủ yếu đóng vai trò dự bị. Vũ Thị Hoa và Trần Thị Duyên ở diện thường xuyên được triệu tập.

Đội tuyển nữ Việt Nam đang đối mặt với nỗi lo về lứa cầu thủ kế cận khi quá trình chuyển hóa diễn ra khá chậm. Bản thân HLV Mai Đức Chung cũng từng thừa nhận điều này trước ASIAD 19.

Ông Đoàn Huy Hùng - Trưởng đoàn các đội trẻ nữ TP. HCM cho biết: "Tôi quan sát thời gian qua thì thấy các em lứa sau chưa có năng khiếu tốt như các đàn chị. Để rút ngắn cách biệt đó, chúng ta cần thời gian đầu tư.

Hiện nay, Liên đoàn bóng đá Việt Nam đã có kế hoạch, định hướng cho các giải U16, U19 để lọc cầu thủ cho đội tuyển quốc gia. Tuy nhiên, các giải có quá ít các đội tham dự (4 đội thi đấu giải U16 quốc gia, 6 đội dự giải U19 quốc gia). 

Với số lượng như vậy, chúng ta không có nguồn cung cấp tốt cho đội tuyển. VFF rất đúng đắn khi tuyển mộ chuyên gia nước ngoài là ông Akira Ijiri, chăm sóc các đội tuyển U16 và U19. Dù vậy, nếu muốn phát triển liên tục thì cần phát triển khoa học, nhân rộng hơn. Các cầu thủ cần được đầu tư thêm dinh dưỡng để phát triển thể hình cho các em. 

Như lứa U19, U20, tôi thấy các em được đầu tư bài bản, có tư duy, có chiến thuật nhưng hạn chế là thể hình quá nhỏ, bên cạnh đó là thiếu hụt kinh nghiệm chơi bóng.

Chúng ta cũng cần thêm những đơn vị hỗ trợ, chung tay làm việc thì bóng đá nữ mới phát triển được. Chúng ta cần thời gian để phát triển chuyên môn, với các kế hoạch 5 năm, 10 năm".

Bên cạnh yếu tố về lứa kế cận, đội tuyển nữ Việt Nam còn đau đáu lo lắng ở vị trí HLV trưởng. Nếu HLV Mai Đức Chung hoãn kế hoạch nghỉ hưu như nguyện vọng thì chuyện ông song hành cùng đội tuyển quốc gia trong thời gian dài là việc khó xảy ra.

Chắc chắn những ánh mắt hoài nghi sẽ hướng về người thay thế HLV Mai Đức Chung. Ông Chung làm tốt công việc tại đội tuyển nữ nhờ hội tụ 2 yếu tố là chuyên môn và khả năng quản lý con người.

Yếu tố chuyên môn được ông thể hiện không chỉ ở đội tuyển nữ, mà với cả bóng đá nam. Ông từng vô địch V-League, hai lần vô địch Cúp quốc gia cùng CLB Bình Dương và Navibank Sài Gòn. Bên cạnh đó, ông giúp U22 Việt Nam giành Merdeka Cup 2008.

Khả năng quản lý của ông Chung được thể hiện rất rõ ở đội tuyển nữ Việt Nam. Ông nghiêm khắc trên sân cỏ nhưng sẵn sàng chia sẻ tâm tư của cầu thủ ở ngoài sân bóng. Các thế hệ của đội tuyển nữ Việt Nam luôn dành sự tôn trọng tuyết đối với ông Chung "xe ca". Họ gọi ông bằng những danh từ thân mật như "bác Chung", "bố Chung" để tỏ lòng kính trọng.

"Khó khăn của HLV nam khi làm công tác bóng đá nữ là việc nắm bắt tâm lý cầu thủ. Các em xuất thân từ môi trường, điều kiện khác nhau. HLV phải tìm hiểu kỹ để khắc phục những hạn chế cho các em. Các cầu thủ nữ cần sự mềm dẻo hơn bóng đá nam. 

HLV Mai Đức Chung làm rất tốt điều đó để tạo sự đoàn kết, truyền niềm cảm hứng cho các cầu thủ. Bóng đá nữ có nhiều thiệt thòi về kinh tế nên HLV phải làm sao để họ có động lực, ý chí phấn đấu. Cầu thủ nữ cũng có những vấn đề riêng về sức khỏe nên cần có sự chăm lo tốt. 

Thành tích của đội tuyển nữ đạt được đã chứng minh khả năng quản lý, huấn luyện bóng đá nữ tuyệt vời của HLV Mai Đức Chung", ông Đoàn Huy Hùng nhận xét.

Những đặc thù này của bóng đá nữ nói chung và bóng đá nữ Việt Nam nói riêng sẽ là thách thức với người thay thế HLV Mai Đức Chung.

Ông Chung cũng tiến cử HLV Akira là người thay thế bởi ông có chuyên môn, đã làm việc với các đội trẻ nhiều năm và hiểu văn hóa, sinh hoạt của người Việt Nam. Tuy nhiên, trong lý lịch, chuyên gia người Nhật Bản chủ yếu làm việc với cấp độ trẻ, và môi trường đội tuyển quốc gia chắc chắn sẽ rất khác.

"Tôi tin vào HLV Akira Ijiri. Ông ấy là người có chuyên môn rất tốt. Tuy nhiên, khi làm việc với các ngôi sao, dù là nam hay nữ, vẫn cần có sự tinh tế nhẹ nhàng. Hy vọng ông ấy sẽ làm tốt công việc của mình ở hiện tại", một HLV làm việc ở giải nữ VĐQG cho hay.

Yếu tố ngoại cảnh cũng sẽ tác động đến thành công của đội tuyển nữ Việt Nam trong tương lai. Trong khu vực cũng như châu lục, các đối thủ ngày càng mạnh lên. Trước đây, tấm HCV SEA Games là cuộc cạnh tranh giữa Việt Nam và Thái Lan, phần nào đó là Myanmar. Hiện nay, Philippines trở thành thế lực thực sự không chỉ ở khu vực mà cả châu Á.

Cơ hội dự World Cup 2027 của bóng đá Việt Nam sẽ còn khó khăn hơn. Đội tuyển Triều Tiên trở lại đấu trường quốc tế sau đại dịch. Australia tranh suất vào vòng chung kết thay vì dự với tư cách chủ nhà như World Cup 2023. Uzbekistan cũng trở thành thách thức mới. Vừa qua, họ đánh bại đội tuyển nữ Việt Nam ở vòng loại thứ hai Olympic 2024.

Với những thách thứ kể trên, hành trình sắp tới sẽ đầy rẫy gian nan với bóng đá nữ Việt Nam.

Văn Hải