Các nhà khoa học đã xác định và đặt tên cho hơn một triệu loài động vật khác nhau trên toàn cầu. Tuy nhiên, vẫn còn hàng triệu loài động vật chưa được khám phá trên toàn 7 lục địa của Trái Đất, kể cả 2 vùng cực.
Trong hàng trăm năm qua, các nhà khoa học đã ghi chép và xác định phân bố địa lý của các loài trên toàn cầu. Trước thời đại kỹ thuật số, thông tin về phân bố của các loài chủ yếu được ghi chép bằng tay và lưu trữ trong bảo tàng.
Ngày nay, không chỉ các nhà khoa học, công chúng cũng đang góp phần đóng góp vào quá trình định dạng và xác định khu vực phân bố của các loài động vật. Không ít những loài động vật mới được người dân phát hiện và thông báo cho các nhà khoa học, thay vì được định dạng từ các công trình nghiên cứu khoa học.
Đã bao giờ bạn tự hỏi, lục địa nào trên Trái Đất có nhiều loài động vật nhất hiện nay?
Vào cuối những năm 80 của thế kỷ trước, nhà môi trường học và chuyên gia về đa dạng sinh học người Anh Norman Myers đã đặt ra thuật ngữ "điểm nóng đa dạng sinh học" để chỉ ra những khu vực có số lượng các loài động vật đặc biệt cao so với diện tích bề mặt của khu vực đó.
Rừng rậm Amazon là môi trường sống lý tưởng cho các loài động vật, bao gồm những loài động vật đặc hữu và chỉ có ở khu vực Nam Mỹ (Ảnh: Getty).
Trên toàn cầu hiện có 36 "điểm nóng đa dạng sinh học" và hầu hết những điểm này nằm ở các khu vực gần hoặc có đường xích đạo cắt ngang, nơi có khí hậu ấm áp và ẩm ướt.
Một trong những yếu tố quan trọng quyết định đến sự đa dạng của các loài động vật chính là thực vật.
"Thực vật là nền tảng của các loài động vật", Barnabas Daru, một nhà sinh thái học tại Đại học Stanford, Mỹ, cho biết. "Nếu một khu vực có sự đa dạng thực vật cao hơn, nó sẽ dễ dàng cho các sinh vật khác phụ thuộc vào những thực vật đó trở nên phong phú hơn".
Mặc dù thực vật có thể sống trong mọi điều kiện, nhưng hầu hết chúng sẽ phát triển mạnh ở những nơi ấm áp, ẩm ướt. Độ ẩm và nhiệt độ đóng những vai trò vô cùng quan trọng để giúp thực vật phát triển mạnh, trong đó độ ẩm và sự ấm áp sẽ giúp sinh ra nhiều vi sinh vật có lợi cho thực vật phát triển.
Ngoài ra, côn trùng, loài động vật giúp thụ phấn cho các loài thực vật có hoa, cũng thích hợp phát triển trong khu vực có khí hậu ấm áp vì chúng không thể tự điều chỉnh nhiệt độ cơ thể của mình. Việc có nhiều côn trùng hơn ở vùng nhiệt đới đồng nghĩa với việc thụ phấn cho thực vật được diễn ra nhiều hơn và cũng là nguồn thức ăn cho các loài động vật khác.
Tuy nhiên, để có được nhiều loài động vật cùng tồn tại, một lục địa không chỉ có điều kiện nhiệt đới, mà còn phải có cả sự đa dạng về môi trường sống. Những khu vực có sự đa dạng về địa hình sẽ tạo nên sự đa dạng về môi trường sống và có nhiều loài động vật hơn.
Chẳng hạn những ngọn núi cao hoặc cây cao tạo sự biến đổi theo chiều dọc về nhiệt độ, mức độ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và địa hình, cho phép nhiều sinh vật cùng tồn tại mà không cạnh tranh môi trường sống hoặc nguồn thức ăn.
Dựa vào những yếu tố kể trên và sử dụng dữ liệu về phân bố động vật, các nhà khoa học đều đồng tình rằng khu vực Nam Mỹ là nơi có số lượng các loài động vật đang tồn tại nhiều nhất.
Sở dĩ có điều này vì rừng mưa Amazon tại Nam Mỹ, với 4 tầng cây tạo nên nhiều môi trường sống khác nhau. Bên cạnh đó, dãy núi Andes tại Nam Mỹ cũng tạo ra những vùng khí hậu khác nhau, giúp tạo nên sự đa dạng về môi trường sống cho các loài động vật.
Tuy nhiên, sự đa dạng sinh học tại Nam Mỹ đang bị đe dọa bởi nạn phá rừng, khai thác thủy ngân và biến đổi khí hậu… những điều này khiến các loài động vật tại Nam Mỹ đang phải đối mặt với nhiều mối đe dọa nghiêm trọng như mất môi trường sống, bị săn bắt…
Dù vậy, những nỗ lực giúp giảm biến đổi khí hậu, ngăn chặn nạn phá rừng… cũng đã phần nào giúp giữ lại môi trường sống cho các loài động vật.
"Chúng ta chắc chắn sẽ mất rất nhiều loài động vật, nhưng những nỗ lực của chúng ta thực hiện để giảm tác động đến môi trường sống của chúng cũng sẽ cứu được rất nhiều loài", Vitor Piacentini, một nhà môi trường học tại Đại học Liên bang Mato Grosso, Brazil, bình luận.
