Tương lai của giao thông nội đô nhìn từ taxi không người lái ở Vũ Hán

Nếu như Bắc Kinh và Thâm Quyến tỏ ra thận trọng khi nói đến xe tự hành với lý do an toàn, rất ít thành phố như Vũ Hán cho phép một đội xe gần 500 taxi không người lái (robotaxi) hoạt động trên 35% mạng lưới đường bộ. Dù quy mô còn khiêm tốn so với 18.000 taxi được cấp phép, chưa kể hàng chục nghìn xe công nghệ, robotaxi trở thành đề tài thu hút sự chú ý trên toàn quốc, giúp hình dung phần nào về giao thông nội đô trong tương lai.

Robotaxi ngày càng phổ biến

Chia sẻ với SCMP, một tài xế họ Liu nhận xét robotaxi “ngu ngốc” so với tài xế con người, làm tình trạng tắc đường trầm trọng hơn. Chẳng hạn, khi quay đầu, robotaxi dừng lại dù có một hàng xe ngay phía sau.

Hoạt động dưới thương hiệu Apollo Go, đội robotaxi Vũ Hán lớn nhất thuộc về “đại gia” tìm kiếm Internet Baidu. Các công ty khác như Dongfeng Motor và DeepBlue Technology cũng đã thử nghiệm taxi, xe đưa đón tự lái trong thành phố.

Dịch vụ ra mắt năm 2022 và bắt đầu được đón nhận trong nửa đầu năm. Baidu đặt mục tiêu tăng gấp đôi đội xe, lên 1.000 xe vào cuối năm 2024.

Theo sinh viên Andy Zhou, những người trẻ tuổi tại Vũ Hán rất muốn dùng thử dịch vụ. Khi đang ngồi xe, anh nhận được chú ý từ các tài xế xung quanh. Một số còn chụp lại ảnh.

Zhou cảm thấy an toàn khi ngồi trên taxi tự lái nhưng cho biết, những chiếc xe này phanh nhiều hơn so với taxi có người lái, đặc biệt khi đèn giao thông thay đổi tín hiệu hay có xe khác lấn làn. Trong một lần xe phanh gấp, anh đã làm đổ chai nước đang mở.

Ở Vũ Hán, robotaxi màu trắng có thể dễ dàng nhận ra trên đường vì nóc của chúng trang bị cảm biến hình trụ. Màn hình hiển thị trên nóc cho biết trạng thái của xe như "đang hoạt động", "rẽ trái / phải" hoặc "quay đầu xe". Dù nhiều xe không cần tài xế ngồi sau tay lái, một số yêu cầu người lái xe, tùy thuộc vào loại giấy phép được cấp cho đơn vị khai thác.

Các xe như Apollo Go không thể đón khách dọc đường như taxi kiểu cũ nhưng việc đặt xe khá thuận tiện qua ứng dụng Apollo Go, bản đồ Baidu hoặc ngay trên WeChat.

Robotaxi tránh một số điểm du lịch quá đông đúc như Tháp Hoàng Hạc và khuôn viên Đại học Vũ Hán. Chúng cũng nhận đón và trả khách tại Sân bay Quốc tế Thiên Hà Vũ Hán.

Khi xe đến, người dùng mở khóa cửa bằng cách nhập bốn chữ số cuối của số điện thoại Trung Quốc đã đăng ký, sử dụng màn hình cảm ứng được nhúng trong gương chiếu hậu. Sau khi yên vị, hành khách khởi động xe bằng cách chạm vào nút "Bắt đầu chuyến đi" trên một cặp màn hình máy tính bảng gắn ở phía sau ghế trước.

Hệ thống thông tin giải trí trên máy tính bảng cung cấp thông tin chuyến đi theo thời gian thực bằng tiếng Trung và tiếng Anh, đồng thời cho phép hành khách điều chỉnh điều hòa không khí, truy cập dịch vụ phát nhạc trực tuyến của Netease hoặc xem video quảng cáo về Baidu và công nghệ tự lái của hãng.

Mỗi chiếc xe có thể chở tối đa 3 hành khách và tất cả phải ngồi ở phía sau. Phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh và những người trên 70 tuổi không được phép sử dụng dịch vụ, vật nuôi và các hành lý cỡ lớn cũng vậy.

Nỗi lo robotaxi cướp việc làm

Robotaxi đang ngày càng phổ biến nhờ giá cả cạnh tranh. Một chuyến đi từ Bệnh viện Nhân dân thứ ba Hồ Bắc đến Nhà hát lớn Qintai, khoảng cách 3km, chỉ tốn 4,2 NDT (gần 15.000 đồng) sau khi khuyến mãi. Trong khi đó, cùng một chuyến đi trên taxi thông thường có giá 15 NDT (hơn 52.000 đồng).

Dịch vụ dễ sử dụng và cước rẻ nhanh chóng khiến những chiếc xe Apollo Go được tìm kiếm nhiều ở Vũ Hán. Kể cả không phải giờ cao điểm, thời gian chờ xe có thể lên đến nửa tiếng. Zhou cho biết phải đợi hơn 1 giờ sau khi đặt robotaxi. Wang Lei, nhân viên bán hàng 24 tuổi – người thực hiện nhiều chuyến đi Apollo Go – nói rằng chỉ chọn dịch vụ nếu không vội.

Sự phổ biến của robotaxi ở Vũ Hán khiến một số hãng taxi khó chịu. Cuối tháng trước, hãng taxi Wuhan Jianshe công bố thư ngỏ, nêu 4/159 tài xế của họ đã nghỉ việc từ tháng 4 do thu nhập giảm. Công ty cáo buộc robotaxi đánh cắp việc làm của người dân bình thường.

Vấn đề này cũng được tranh luận sôi nổi. Một cuộc khảo sát đang diễn ra của tờ The Paper cho thấy 51% trong hơn 3.000 người được hỏi nghĩ rằng robotaxi sẽ thay thế tài xế con người, trong khi 35% dự đoán chúng có tác động nhưng không thay thế hoàn toàn taxi thông thường. Chỉ 12% tin rằng robotaxi không có tác động.

Việc triển khai ô tô tự lái ở các thành phố như Vũ Hán đã làm gia tăng lo ngại về an ninh việc làm, vì tài xế công nghệ và giao hàng, được xem là phương án cuối cùng của người dân trong bối cảnh suy thoái kinh tế. Lái xe taxi giúp họ có được dòng tiền ổn định với ngưỡng gia nhập thấp. Theo số liệu mới nhất từ Bộ Giao thông vận tải Trung Quốc, có 7 triệu tài xế taxi được cấp phép trên cả nước tính đến cuối tháng 5.

Dù quy mô thử nghiệm ở Vũ Hán còn nhỏ, Baidu đặt mục tiêu hòa vốn trong thành phố vào cuối năm nay và muốn mở rộng dịch vụ trên toàn quốc sau đó. Vào tháng 5, Chen Zhuo, Giám đốc đơn vị tự lái của Baidu, chia sẻ công ty có kế hoạch "nhân rộng trải nghiệm thành công của Vũ Hán" ở các thành phố khác.

Các thành phố khác của Trung Quốc cũng thể hiện sự nhiệt tình trong việc áp dụng công nghệ không người lái. Bắc Kinh, Thượng Hải và Thâm Quyến cho phép robotaxi trên các con đường được chỉ định hoặc ở một số khu vực nhất định, nhưng nói chung không phải ở trung tâm thành phố. Thượng Hải sẽ đưa robotaxi vào một số con đường trong khu tài chính Phố Đông vào đầu tuần tới, với giấy phép được cấp cho bốn công ty robotaxi - Baidu, AutoX, Pony.ai và SAIC AI Lab.

Bắc Kinh đã bật đèn xanh cho Baidu, Pony.ai, WeRide và AutoX vận hành dịch vụ đưa đón tự động giữa Sân bay Quốc tế Đại Hưng Bắc Kinh và khu vực Yizhuang, dù vẫn yêu cầu người lái xe.

Tuy nhiên, việc triển khai thương mại robotaxi vẫn còn ở giai đoạn sơ khai vì đòi hỏi "nhận thức cao hơn và khả năng ra quyết định", theo Hong Wanting, một nhà phân tích cao cấp của hãng nghiên cứu IDC ở Trung Quốc.

"Robotaxi vẫn bị hạn chế ở một số khu vực nhất định, hoặc yêu cầu một số nhân viên điều khiển từ xa thực hiện các chương trình dự phòng và bảo mật", Hong nói.

Baidu là công ty hàng đầu của Trung Quốc trong ngành công nghiệp tự lái, đã đạt đến cấp độ 4, trong đó các phương tiện có khả năng hoạt động hoàn toàn tự động mà không cần sự can thiệp của con người. Cho đến nay, mức độ an toàn của công nghệ này gần như hoàn hảo, tai nạn nghiêm trọng nhất chỉ dẫn đến trầy xước trên xe.

Trở lại Vũ Hán, một tài xế họ Lin đang làm cho nền tảng gọi xe Caocao Mobility của Geely, cho biết robotaxi "hành xử" tốt trên đường vì không bao giờ tăng tốc hoặc cắt ngang các tài xế khác, nhưng hành vi đó lại làm cản trở giao thông.

Không ai trong số 6 tài xế taxi nói chuyện với SCMP cảm thấy lo ngại về việc bị mất việc làm do kỹ năng lái xe hạn chế của robotaxi so với con người.

Một tài xế họ Lu, khoảng 50 tuổi, khen ngợi công nghệ này trong bối cảnh dân số già của Trung Quốc.

"Tôi sẽ nghỉ hưu sau 10 năm nữa. Tôi không sợ mất việc, nhưng sẽ có ít người làm tài xế hơn. Chúng ta sẽ cần những chiếc xe không người lái trong tương lai”.

(Theo SCMP, CNN)