Bộ Xây dựng xử lý sao với dự án 'đắp chiếu', người mua nhà mắc kẹt?

Trong loạt bài vừa qua, VietNamNet đã phản ánh thực trạng quỹ đất ngày càng khan hiếm, nhu cầu nhà ở nhiều, nguồn cung trong vài năm qua hạn chế thì tại các TP lớn như Hà Nội, TP.HCM… nhiều dự án chung cư, khu đô thị được đầu tư xây dựng lại rơi vào cảnh không người ở, chậm tiến độ “đắp chiếu” dở dang. Hàng trăm khách hàng đã đóng tiền vào các dự án trên nhưng chưa thể nhận nhà trong suốt nhiều năm.

Trao đổi với PV.VietNamNet, ông Hoàng Hải - Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) - thừa nhận, không chỉ tại Hà Nội, TP.HCM, thực trạng này còn xuất hiện ở nhiều tỉnh, thành khác trong cả nước.

Đối với việc mua bán nhà ở hình thành trong tương lai, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản nhìn nhận, thực tế thời gian qua, tại một số địa phương và một số dự án bất động sản, việc chủ đầu tư quảng bá, giao dịch bất động sản khi dự án chưa được phép triển khai, chưa đủ điều kiện huy động vốn. Không ít trường hợp chủ đầu tư cố tình chiếm dụng vốn của khách hàng để đầu tư dàn trải nhiều dự án cùng một lúc, hoặc sử dụng vốn cho các mục đích cá nhân khiến không dự án nào hoàn thành đúng tiến độ cam kết...

Những vi phạm này gây ra nhiều thiệt hại về kinh tế, gây khó khăn cho đời sống của khách hàng, phát sinh khá nhiều hệ lụy và làm giảm tính minh bạch của thị trường bất động sản.

Lãnh đạo Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản cho hay, Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) được thông qua đã có các quy định về quyền của chủ đầu tư trong hoạt động kinh doanh bất động sản hình thành trong tương lai, điều kiện của bất động sản hình thành trong tương lai được đưa vào kinh doanh, về bảo lãnh trong bán, cho thuê, điều kiện chuyển nhượng hợp đồng mua bán... để đảm bảo dự án có pháp lý minh bạch, rõ ràng, thuận tiện trong việc áp dụng quy định đối với chủ đầu tư, khách hàng và các bên liên quan.

“Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, tháo gỡ khó khăn, kiểm soát cơ cấu bất động sản, thúc đẩy, hỗ trợ nhà ở xã hội, giá rẻ... Cùng với đó là các biện pháp về bảo lãnh của ngân hàng thương mại, về bảo vệ quyền và lợi ích của khách hàng, về kiểm soát việc sử dụng tiền ứng trước thông qua nghĩa vụ của chủ đầu tư... để lành mạnh hóa thị trường bất động sản. Từ đó, hạn chế rủi ro cho người mua nhà, bảo đảm hài hòa giữa lợi ích của chủ đầu tư, quyền lợi của khách hàng và yêu cầu quản lý nhà nước” - ông Hoàng Hải nói.

Dự án bỏ hoang, tiền “chôn” trong đất

Ngoài ra còn có số lượng lớn quỹ căn hộ chung cư được xây dựng để hỗ trợ cho người dân tái định cư cũng gặp tình trạng tương tự. Từ đó, tạo ra sự mất cân đối trong phát triển kinh tế xã hội như khu đô thị Nam An Khánh (Hà Nội), một số khu đô thị ở huyện Thủy Nguyên, TP. Hải Phòng...

Nhìn thẳng vào thực tế, ông Hải cho rằng có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự lãng phí trên.

“Nhiều khu đô thị có căn nhà, biệt thự được xây dựng rồi bị bỏ hoang do không gắn với hạ tầng, trong đó bao gồm cả hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, từ điện, nước tới dịch vụ chỗ ở... Các khu nhà mới này đáp ứng được cung nhưng không đáp ứng được cầu, đặc biệt nhiều khu được xây chưa phù hợp với đời sống của người dân. Hơn nữa, nhiều nơi có giá thành cao, không phù hợp với thu nhập trung bình của người dân.

"Nhiều dự án bất động sản bỏ hoang hiện nay là hệ quả của việc phát triển quá "nóng", thiếu tính toán đánh giá về hiệu quả của các chủ đầu tư. Tình trạng nhiều chủ đầu tư không đủ tiềm lực, thực hiện dự án nửa chừng, năng lực của các chủ đầu tư cùng những vướng mắc chồng chéo về thủ tục hành chính... đã gây ảnh hưởng, cản trở đến quá trình thực dự án” - ông Hải phân tích.

Nhìn từ góc độ pháp lý, vị Cục trưởng cũng đánh giá, nhiều dự án do vướng mắc về pháp lý nên dở dang. Nhiều dự án thuộc diện phải thu hồi, nhưng còn vướng mắc do cơ chế, chính sách cụ thể để đền bù những hạng mục mà chủ đầu tư, doanh nghiệp đầu tư còn chưa thực sự rõ ràng...

Bên cạnh đó, còn do yếu tố đầu cơ. Sau khi chuyển nhượng, chủ đầu tư chỉ được quyền quản lý bên ngoài công trình, không được can thiệp vào việc quản lý, sử dụng của chủ nhà. Rất nhiều khách hàng mua nhà tại dự án khu đô thị là nhà thứ hai hoặc chủ yếu do đầu cơ, chưa phải là nhu cầu ở thực...

“Tình trạng trên cho thấy việc gây lãng phí rất lớn về đất đai và tiền của, cản trở sự phát trển của đất nước cần sớm được xử lý”, ông Hải nhấn mạnh.

Rà soát dự án trên cả nước, doanh nghiệp cần giảm giá nhà

Để khắc phục hạn chế trên, đại diện Bộ Xây dựng cho biết Bộ đã có kiến nghị và yêu cầu, đôn đốc các địa phương khẩn trương hoàn thành việc rà soát tất cả các dự án trên địa bàn gặp khó khăn, vướng mắc về việc triển khai thực hiện dự án.

Theo đó, thống kê các dự án khu đô thị để lãng phí đất đai, không người ở, không có hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội...  Đồng thời, rà soát các dự án gặp rắc rối về thủ tục pháp lý đang thực hiện nhưng bị tạm dừng và xử lý dứt điểm, sớm triển khai lại.

“Bộ Xây dựng sẽ đề nghị các địa phương khẩn trương hoàn thành việc rà soát tất cả các dự án trên địa bàn. Ngoài ra, hoàn thiện các quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở, rà soát quỹ đất, danh mục dự án. Trên cơ sở đó, tập trung tháo gỡ khó khăn vướng mắc về pháp lý, thủ tục chuẩn bị đầu tư các dự án nhà ở để tăng nguồn cung cho thị trường” - ông Hải thông tin.

Vị này cũng nhấn mạnh việc yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường các địa phương chủ trì, phối hợp với các sở, ngành và đơn vị có liên quan tổ chức thanh tra, kiểm tra, rà soát các dự án không sử dụng vốn ngân sách có sử dụng đất, không đưa đất vào sử dụng, chậm đưa đất vào sử dụng.

Đặc biệt, cần đôn đốc các nhà đầu tư thực hiện cam kết triển khai dự án đúng tiến độ và có kế hoạch, lộ trình để khắc phục các vi phạm.

Về phía doanh nghiệp bất động sản, Bộ Xây dựng cũng đề nghị khẩn trương, chủ động tái cơ cấu lại sản phẩm bất động sản theo nhu cầu thị trường, chú trọng phát triển nhà ở bình dân, giá thấp, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án nhà ở, nhất là xã hội.

Cũng như thực hiện giảm giá bán, giá cho thuê bất động sản, giãn việc nộp tiền thuê của khách hàng, giảm chỉ tiêu lợi nhuận để thu hồi vốn...